Νίκος Φίλης: Καθαρή έξοδος με κόψιμο συντάξεων δεν υπάρχει

Συνέντευξη του Νίκου Φίλη, βουλευτή Α’ Αθήνας, μέλους του Πολιτικού Συμβουλίου του ΣΥΡΙΖΑ και τ. Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων στον δημοσιογράφο Λάμπρο Σταυρόπουλο στην εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ»:

Με φόντο το Καστελόριζο, ο πρωθυπουργός προανήγγειλε την οριστική και αμετάκλητη έξοδο από τα μνημόνια -«καθαρή έξοδο, όπως ο ουρανός του Καστελόριζου», την χαρακτήρισε, προαναγγέλλοντας ότι η Ελλάδα βρίσκει ξανά λιμάνι απάγκιο και ασφαλές. Συμμερίζεστε την αισιοδοξία του;

Δεν είναι θέμα περισσότερης ή λιγότερης αισιοδοξίας. Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα μεταίχμιο. Θα ληφθούν αποφάσεις που θα κρίνουν το μέλλον της χώρας για δεκαετίες. Στις διαπραγματεύσεις αυτών των ημερών, η Ελλάδα πρέπει να προσέλθει με προτάσεις και σχέδιο που θα διασφαλίσουν τις μέχρι τώρα επιτυχίες της ελληνικής οικονομίας, αλλά και θα χαράσσουν μια σταθερή προοπτική ανάπτυξης με κοινωνική δικαιοσύνη, με ρύθμιση του χρέους και χωρίς άλλη λιτότητα. Γνωρίζω, ότι, μια τέτοια πορεία δεν είναι ούτε εύκολη ούτε ευθύγραμμη. Συναρτάται, μάλιστα, με τις αντιφατικές ευρωπαϊκές εξελίξεις. Αφενός, κινητοποιήσεις εναντίον της λιτότητας και από την άλλη ενίσχυση της Ακροδεξιάς.

Είπατε προ ημερών ότι δεν είναι καθαρή έξοδος αν δεν συνοδεύεται από σύγκλιση με τις ευρωπαϊκές οικονομίες και με πολιτικές που κλείνουν αντί να διευρύνουν τις κοινωνικές ανισότητες. Άρα δεν υπάρχει καθαρή έξοδος;

Είπα ότι άξονας του αναπτυξιακού σχεδίου πρέπει να είναι η βαθμιαία προσέγγιση στους ευρωπαϊκούς μέσους όρους από τους οποίους αποκλίναμε δραματικά τα χρόνια των μνημονίων και επισήμανα ότι σε αυτόν τον ξεχασμένο στόχο πρέπει να «συγκλίνουν» όλες οι πολιτικές δυνάμεις, με τις διαφορές τους. Γι` αυτό ζήτησα να έρθει το αναπτυξιακό σχέδιο, που προς το παρόν μόνο οι δανειστές γνωρίζουν, στη Βουλή. Το ίδιο ισχύει και για το ζήτημα των ανισοτήτων που διευρύνθηκαν την ίδια περίοδο, με την εκπτώχευση των λαϊκών και μεγάλου μέρους των μεσαίων τάξεων. Υπάρχει πάντοτε ο βρόχος του χρέους. Οφείλουμε να συζητήσουμε την πρόταση του Ινστιτούτου Peterson, στην οποία ακόμη και συστημικοί οικονομολόγοι προτείνουν διαγραφή μέρους της ονομαστικής του αξίας, αφού κρίνουν ότι με τις μέχρι τώρα συζητούμενες ρυθμίσεις στο EUROGROUP το χρέος δεν είναι βιώσιμο. Από την έκβαση της διαπραγμάτευσης σε αυτά τα ζητήματα, θα κριθεί η ποιότητα και η καθαρότητα της εξόδου και ποιες δυνάμεις θα βάλουν τη σφραγίδα τους στις εξελίξεις της επόμενης περιόδου.

Υπάρχει σχέδιο για την επόμενη ημέρα; Οι δανειστές ζητούν ένα αξιόπιστο σχέδιο ανάπτυξης από τον κ. Τσακαλώτο. Τι πιστεύετε ότι πρέπει να περιλαμβάνει αυτό;

Σύμφωνα με όλες τις οικονομικές αναλύσεις η ελληνική οικονομία, με δεδομένη τη δημοσιονομική σταθεροποίηση, χρειάζεται ένα σοκ επενδύσεων και απασχόλησης αφού το παραγωγικό κενό εκτιμάται μεταξύ 80-100 δις και η ανεργία, αν και μειωμένη επί ΣΥΡΙΖΑ, παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα. Η διατήρηση του μη βιώσιμου χρέους αντιστρατεύεται τις επενδύσεις, ιδιωτικές και δημόσιες. Ειδικότερα τα θηριώδη πρωτογενή πλεονάσματα του 3,5%, ισοδυναμούν με την παρατεταμένη συρρίκνωση του Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, αλλά και του κοινωνικού κράτους. Συνεπώς, ένα αξιόπιστο σχέδιο ανάπτυξης προϋποθέτει τη ρύθμιση του χρέους, τη δημοκρατική-λειτουργική μεταρρύθμιση του κράτους και τη σταδιακή ίδρυση αναπτυξιακών μοχλών του ευρύτερου δημόσιου τομέα.

Υπάρχουν περιθώρια για αποτροπή της μείωσης των συντάξεων που έρχεται το 2019, όπως λένε κυβερνητικά στελέχη;

Η μείωση ή μη των συντάξεων και του αφορολόγητου θα είναι το κρίσιμο τεστ αξιοπιστίας της κυβέρνησης και του πολιτικού συστήματος. Για ποια έξοδο από τη λιτότητα μπορούμε να μιλάμε, αν σε λίγους μήνες υποχρεωθούμε να κόψουμε τις συντάξεις για 27η φορά;. Αν, όπως περιέγραψε ο καθηγητής Ρομπόλης μειωθούν το 2019 περίπου 40% οι μέσες συντάξιμες αποδοχές από τα 722 ευρώ σήμερα στα 450; Εφόσον, μέχρι τώρα η οικονομία σταθεροποιήθηκε δημοσιονομικά και επιτεύχθηκαν υπερπλεονάσματα χωρίς αυτές τις περικοπές, είναι άδικο και κοινωνικά προκλητικό να επιμείνουν οι δανειστές στην περικοπή των συντάξεων. Η υπεράσπιση του σημερινού επιπέδου των συντάξεων και του αφορολόγητου, είναι κρίσιμη μάχη και αξίζει να δοθεί με όλες μας τις δυνάμεις. Μαζί με την αύξηση του κατώτερου μισθού, την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων, τους πρώτους μόνιμους διορισμούς στην Παιδεία μετά από μια δεκαετία.

Το ΔΝΤ κατέβασε τον πήχη της ανάπτυξης στο 2% από το 2,6% για το 2018, κάτι που ενδέχεται να σημαίνει και πίεση εκ μέρους του για επίσπευση των οδυνηρών μέτρων που έχουν ψηφιστεί όπως η μείωση του αφορολόγητου. Έχει γραμμή άμυνας η κυβέρνηση;

Το ΔΝΤ κάνει τη δουλειά του. Από την πλευρά μας είναι επιτακτική ανάγκη η πολιτική συνεννόηση ανάμεσα σε όλες τις πολιτικές δυνάμεις, ώστε, να επιδιωχθεί η ακύρωση αυτών των οδυνηρών μέτρων στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης για την έξοδο. Η εθνική συνεννόηση που είναι απαραίτητη για τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής είναι κατ` αναλογίαν αναγκαία και για τα θέματα της κοινωνίας και της οικονομίας. Η αποτροπή της παραπέρα φτωχοποίησης των Ελλήνων είναι ύψιστος εθνικός στόχος και προϋπόθεση για την ανάπτυξη. Αυτό, ας το κατανοήσει και η ΝΔ, που είναι βυθισμένη στις νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες της.

Αλήθεια, πώς θα πάει ο ΣΥΡΙΖΑ σε εκλογές με μειώσεις συντάξεων και αφορολόγητου ή με πλεονάσματα 3,5% για τα επόμενα χρόνια;

Το ερώτημα δεν αφορά τον ΣΥΡΙΖΑ και τα εκλογικά του ποσοστά, αλλά, πρωτίστως, την κοινωνία και την ανάγκη να μπει ένα οριστικό τέλος στη λιτότητα. Εξήγησα παραπάνω τι πρέπει να κάνουμε, με πνεύμα μαχητικής διεκδίκησης αλλά και συναίνεσης, ώστε, να μην επιτρέψουμε στη λιτότητα που διώχνουμε από την πόρτα να μπει από το παράθυρο.

Η κλιμακούμενη τουρκική προκλητικότητα και επιθετικότητα σας φοβίζει;

Ο φόβος, αν και κατανοητός ως ανθρώπινη αντίδραση είναι ο χειρότερος σύμβουλος και καλό είναι να μην τον επιδεινώνουμε με μεγαλοστομίες, επιπολαιότητες και άστοχους λεονταρισμούς. Χρειάζεται αποφασιστικότητα, ψυχραιμία και αναζήτηση διεθνών στηριγμάτων.

Πάντως προκάλεσε εντύπωση η «μεταμόρφωση» του κ. Καμμένου ο οποίος αφήνοντας την εμπρηστική ρητορική χαμήλωσε τους τόνους στα εθνικά. Αυτό σημαίνει ότι είναι όντως επικίνδυνη η κατάσταση;

Ήταν ένα καλό σημάδι και προσωπικά το χαιρετίζω με ανακούφιση. Ελπίζω να έχει συνέχεια.

Πώς βλέπετε τη συζήτηση περί μετεκλογικής συνεργασίας της ΝΔ με το Κίνημα Αλλαγής;

Βρισκόμαστε σε μια φάση που το κομματικό σύστημα ανασυντίθεται μέσα από επώδυνες διαδικασίες που θυμίζουν, για να χρησιμοποιήσω μια οικονομική έννοια, «δημιουργική καταστροφή». Ο χώρος του Κέντρου, που κυριαρχικά και πλειοψηφικά εξέφρασε το ΠΑΣΟΚ, εξακολουθεί να βρίσκεται σε αδυναμία. Υφίσταται ισχυρές αμφίπλευρες πιέσεις και κάποιοι στο εσωτερικό του Κινήματος Αλλαγής καταφεύγουν στην εύκολη λύση της πολιτικής ίσων αποστάσεων απέναντι στη Δεξιά και στην Αριστερά. Για κάποιους άλλους η σύμπλευση με το νεοφιλελευθερισμό και τη ΝΔ, από συγκυριακή επιλογή έχει γίνει σκληρός εθισμός και έχει πάρει τα χαρακτηριστικά μείζονος ιδεολογικής μετατόπισης. Ο ΣΥΡΙΖΑ, πιστός στην στρατηγική του αντίληψη για τον κοινωνικό και πολιτικό συνασπισμό εξουσίας, που δεν χωράει στα όρια ενός μόνο κόμματος, προσβλέπει στις διεργασίες και στις ανακατατάξεις και στο χώρο αυτό. Στόχος πρέπει να είναι η διαμόρφωση του προοδευτικού-δημοκρατικού πόλου ο οποίος θα αντιπαρατίθεται στη νεοφιλελεύθερη Δεξιά του κ. Μητσοτάκη, αλλά και στην ακροδεξιά απειλή που σηκώνει κεφάλι παντού στην Ευρώπη.