Τα νέα σχέδια Ερντογάν και η εμπλοκή των ΗΠΑ

Ο Ερντογάν, μπορεί να γίνεται στόχος των δυτικών επικρίσεων, με τελευταίες τις βολές Μέρκελ προς το πρόσωπό του και την πολιτική που ασκεί στη Συρία αλλά ο ίδιος φαίνεται ως νέος Πορθητής στη Μέση Ανατολή κρίνοντας τα νέα γεωπολιτικά δρώμενα.

"Ακόρεστος" λένε αρκετοί και ειδικά μετά την επέλαση των τουρκικών δυνάμεων στην πόλη Αφρίν, οι επόμενες κινήσεις του Τούρκου Προέδρου φαίνονται επεκτατικές. Η πτώση του Αφρίν ήταν μόνο η αρχή στα σχέδιά του, καθώς ο ίδιος φαίνεται να επιθυμεί να γίνει ο επόμενος μεγάλος παίχτης στη Μέση Ανατολή.

Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις της γείτονος χώρας στη Συρία θα συνεχιστούν πιο ανατολικά μέχρι να εκδιωχθούν οι Κούρδοι αντάρτες από την πολιτοφυλακή των Μονάδων Προστασίας του Λαού (YPG) (η οποία χαρακτηρίζεται «τρομοκρατική» από την Άγκυρα) από πόλεις όπως Καμισλί, Αϊν αλ Αράμπ (γνωστό κι ως Κομπάνι) και Ρας Αλ Αϊν. Ωστόσο, ο πραγματικός στόχος των τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων είναι η μικρή πόλη Μανμπίτζ (γνωστή κι ως Ιεράπολη), 100 χλμ. ανατολικά του Αφρίν, κοντά στα τουρκικά σύνορα με την πόλη Γκαζιαντέπ.

Κυρίως δε, στρατηγικά τοποθετημένη ακριβώς στη μέση της απόστασης που χωρίζει το Χαλέπι από την Ράκκα, το πρώην προπύργιο του Ισλαμικού Κράτους.

Η σημασία του Μανμπίτζ

Ο βραχυ-μεσοπρόθεσμος στόχος του Ερντογάν είναι η εκδίωξη των κουρδικών πολιτοφυλακών από την Μαντζίμπ, μια εξέλιξη που θα ικανοποιούσε και τους Σύριους αντάρτες, ωστόσο θα δυσαρεστούσε τις ΗΠΑ, καθώς με την εκδίωξη των συμμάχων τους από την YPG, αυτομάτως θα αποδυναμωνόταν η θέση τους στη Συρία.

Η κατάληψη του Μαντζίμπ, ωστόσο, είναι σημαντικής γεωστρατηγικής σημασίας για τα σχέδια της Άγκυρας, η οποία με τον έλεγχο της πόλης θα μπορεί να δημιουργήσει ένα "μαξιλαράκι ασφαλείας" κατά μήκους των συνόρων με την Συρία, εκεί ακριβώς που θεωρεί δηλαδή πως είναι έντονη η παρουσία των Κούρδων της Συρίας.

Για του λόγου το αληθές, σήμερα, Τετάρτη, ο Ερντογάν στην ομιλία που έκανε στη «Συνάντηση με τον Λαό για μια πιο Πράσινη Τουρκία» στο Πολιτιστικό και Συνεδριακό Κέντρο Μιλλέτ Μπέστεπε, δήλωσε πως "οι ΗΠΑ δεν έχουν το δικαίωμα να διατηρούν στρατεύματα στην Μανμπίτζ", γράφοντας έτσι το… πρελούδιο γι’ αυτό που πρόκειται να επακολουθήσει.

«Τι θα κάνουν λέει, δεν θα βγουν από την Μανμπίτζ. Όχι, να βγείτε, δεν έχετε το δικαίωμα να βρίσκεστε εκεί! Τι σχέση έχετε με αυτά τα εδάφη;», τόνισε ο Τούρκος πρόεδρος αναφερόμενος στην "Επιχείρηση Κλαδί Ελιάς" που ξεκίνησαν οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις στις 20 Ιανουαρίου εναντίον τόσο του Ισλαμικού Κράτους, όσο και κατά του YPG.

Ο ρόλος των ΗΠΑ

Ο Ερντογάν υπενθύμισε τέλος ότι "οι ΗΠΑ έβαλαν τρομοκράτες της YPG στην Μανμπίτζ με πρόσχημα την καταπολέμηση του ISIS και πως ο πραγματικός λαός της περιοχής είναι οι Άραβες". 

«“Βγάλτε τους από εδώ”, είχα πει στον Ομπάμα. Είπαμε ως στρατηγικοί εταίροι να τους στείλουμε στα ανατολικά του ποταμού Ευφράτη. Το ίδιο είπα και στον νυν Πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ούτε εκείνος τους έστειλε», δήλωσε ο Ερντογάν με νόημα.

Κι όντως, ο αμερικανικός ρόλος στο Μαντζίμπ είναι ακόμη ενεργός από τον Αύγουστο του 2016 κιόλας, όταν επί προεδρίας Ομπάμα οι ΗΠΑ και η Τουρκία συμφώνησαν από κοινού να αφήσουν τους μαχητές της YPG να κινηθούν δυτικά του Ευφράτη προκειμένου να απελευθερώσουν το Μανμπίτζ από το Ισλαμικό Κράτος.

Ωστόσο, η εν λόγω συμφωνία έγινε με την αυστηρή προϋπόθεση πως στη συνέχεια οι κουρδικές δυνάμεις θα υποχωρούσαν στις αρχικές τους θέσεις, κι αυτό γιατί η Άγκυρα φοβόταν ότι οι Κούρδοι θα προσπαθούσαν να δημιουργήσουν μια ενιαία αυτόνομη κουρδική οντότητα στη βόρεια Συρία, γεγονός που θα ενίσχυε τις αποσχιστικές – αυτονομιστικές βλέψεις του παράνομου Κόμματος Εργαζομένων Κουρδιστάν (PKK) και τις τουρκικές επαρχίες όπου ζουν στην πλειονότητα Κούρδοι.

Πράγματι, στις 24 Αυγούστου 2016 ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν, από την Άγκυρα, διεμήνησε πως "οι ΗΠΑ έχουν ξεκαθαρίσει στις δυνάμεις των Κούρδων της Συρίας ότι πρέπει να επιστρέψουν στις θέσεις τους ανατολικά του Ευφράτη μετά την κατάληψη της πόλης Μανμπίτζ, για να συνεχίσουν να έχουν την αμερικανική υποστήριξη".

Όπερ κι εγένετο: ένα 24ωρο μετά, η YPG, ανακοίνωσε πως οι μαχητές της έχουν επιστρέψει «στις βάσεις τους». Ήταν μια πρώτη νίκη επιβολής της τουρκικής διπλωματίας -η πρώτη από μια σειρά πολλών μέχρι σήμερα.

ΗΠΑ: Δεν αποχωρούμε από το Μαντζίμπ

Οι ΗΠΑ εξέδωσαν την Τρίτη προειδοποίηση προς πάσα κατεύθυνση ότι οι αμερικανικές δυνάμεις που βρίσκονται στη Μανμπίτζ της Συρίας, δεν πρόκειται να αποχωρήσουν από κει. Σε ομιλία του, ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου, συνταγματάρχης Ρόμπερτ Μάνινγκ είπε ότι οι ΗΠΑ δεν δραστηριοποιούνται στο Αφρίν αλλά διαθέτουν στρατεύματα στη Μανμπίτζ, τα οποία δεν θα φύγουν αλλά παράλληλα θα λάβουν και μέτρα προστασίας. 

Από την πρώτη στιγμή, το αμερικανικό Πεντάγωνο έλεγε ότι η επιχείρηση «Κλάδος Ελαίας» της Τουρκίας, στη βόρεια Συρία, παρεμβαίνει στη μάχη ενάντια στους τζιχαντιστές και το Ισλαμικό Κράτος, δημιουργώντας εμπόδια. 

Τώρα ο Μάνινγκ εξέφρασε την ίδια άποψη, τονίζοντας ότι γι΄ αυτό το λόγο θα παραμείνουν οι Αμερικανοί εκεί. Στην απάντησή του στο ερώτημα εάν ο συνασπισμός υπό την ηγεσία των ΗΠΑ θα προστατεύσει τις Δημοκρατικές Δυνάμεις της Συρίας (SDF) σε περίπτωση επίθεσης της Τουρκίας εναντίον της Μανμπίτζ, ο εκπρόσωπος απάντησε ότι «η αμερικανική παρουσία εκεί είναι πολύ σαφής».

Ο Μάνινγκ είπε χαρακτηριστικά ότι «Το έχουμε καταστήσει σαφές ότι οι αμερικανικές δυνάμεις βρίσκονται στη Μανμπίτζ, και πάλι, αυτό οφείλεται στην ανάγκη να επικεντρωθούμε στην νίκη επί του ISIS. Είναι σαφές σε όλα τα μέρη ότι οι αμερικανικές δυνάμεις είναι εκεί και εμείς θα λάβουμε μέτρα για να διασφαλίσουμε ότι δεν θα υπάρξει διαμάχη».

Τσαβούσογλου: Συνεννοούμαστε με τις ΗΠΑ για την τύχη του Μανμπίτζ

Λίγες ώρες μετά, κι αφού λογικά είχε προηγηθεί επικοινωνία Άγκυρας-Ουάσινγκτον, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου τόνισε πως "υπάρχει συνεννόηση αλλά όχι ακόμα συμφωνία για τη διαχείριση του Μανμπίτζ της Συρίας ανάμεσα σε Τουρκία και ΗΠΑ".

Ο Τσαβούσογλου είπε ότι αναζητείται μια συμφωνία με την Ουάσιγκτον για την τύχη της περιοχής μετά την απόσυρση των Κουρδικών δυνάμεων από εκεί και πρόσθεσε ότι η κοινή λύση που θα βρεθεί για το Μανμπίτζ θα εφαρμοστεί και για τις υπόλοιπες περιοχές που ελέγχονταν από τους Κούρδους. 

Τι θα πράξει το Πεντάγωνο;

Γεωπολιτικοί αναλυτές επισημαίνουν πως οι ΗΠΑ πλέον δεν διαθέτουν καν έναν μοχλό πίεσης προκειμένου να οδηγήσουν την συριακή σύρραξη προς την κατεύθυνση εκείνη που να συμφέρει την αμερικανική διπλωματία.

Επίσης, σύμφωνα με τα αμερικανικά ΜΜΕ, δεν υπάρχει καν διάθεση από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ να επενδύσει περαιτέρω (είτε πολιτικό, είτε στρατιωτικό κεφάλαιο) στον Συριακό εμφύλιο, σαν να προλειαίνει το έδαφος για μια περαιτέρω υποχώρηση τους, όπως έκαναν και στην περίπτωση του Αφρίν, όταν άφησαν εκτεθειμένες τις κουρδικές δυνάμεις.

Συνεπώς, πέντε χρόνια μετά, επαληθεύεται και ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος το 2013 είχε δηλώσει προφητικά πως "η Συρία δεν θα είναι ένα ακόμα Ιράκ ή Αφγανιστάν. Οποιαδήποτε ενέργεια στην οποία θα προβούμε, θα είναι περιορισμένη χρονικά και επιχειρησιακά. Ο αμερικανικός λαός έχει κουραστεί ύστερα από μια δεκαετία πολέμων. Για το λόγο αυτό δεν θέλουμε εμπλοκή των στρατευμάτων μας στον πόλεμο κάποιου άλλου».