Το σκάνδαλο Novartis, οι Αμερικανοί και η ελληνική εμπλοκή – Τι αναφέρουν τα έγγραφα του FBI

Η αμερικανική δικαιοσύνη ερευνά την ελβετική εταιρία Novartis για ενδεχόμενες πράξεις δωροδοκίας που φέρεται ότι διέπραξε η εταιρεία στην Ελλάδα, γράφει η ελβετική εφημερίδα Le Temps. 

H έρευνα βασίζεται στον αμερικανικό νόμο περί διεφθαρμένων πρακτικών στο εξωτερικό (FCPA), που ψηφίστηκε το 1977 με στόχο την καταπολέμηση της δωροδοκίας δημόσιων υπαλλήλων στο εξωτερικό.

Το FCPA, όπως το αποκαλούν οι ειδήμονες, είναι ένας υπερπόντιος νόμος, δηλαδή έχει ισχύ και εκτός του αμερικανικού εδάφους.

Με την πρώτη ματιά, αυτό είναι λογικό για έναν νόμο που υποτίθεται ότι πρέπει να καταπολεμήσει τις διεφθαρμένες πρακτικές που διαπράττονται στο εξωτερικό. Αυτό σημαίνει ότι για παράδειγμα μια ελβετική εταιρεία που διαπράττει πράξεις διαφθοράς στη Λιθουανία μπορεί να διωχθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες και να καταδικαστεί να καταβάλει στις αμερικανικές αρχές ένα γερό πρόστιμο.

Το αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης βασίζει την αρμοδιότητά του να διώκει πράξεις δωροδοκίας που διαπράττονται στο εξωτερικό με βάση κριτήρια που συχνά αγνοούνται ή ακόμα και είναι δύσκολο να γίνουν αντιληπτά για τους Ευρωπαίους.

Για παράδειγμα, η χρησιμοποίηση του αμερικανικού δολαρίου για μία δωροδοκία ή το γεγονός ότι ένα άτομο έχει εμπλακεί σε πράξη διαφθοράς μέσω μιας αμερικανικής υπηρεσίας όπως το Gmail ή το Facebook, δίνει τη δυνατότητα στις αμερικανικές αρχές να ασκήσουν δίωξη σε οποιοδήποτε άτομο ή εταιρεία στις Ηνωμένες Πολιτείες, ανεξάρτητα από την ιθαγένειά του ή τον τόπο της έδρας της εταιρίας. Και αυτό ακόμα κι αν δεν εμπλέκεται αμερικανική εταιρεία.

Η ελβετική εφημερίδα υποστηρίζει ότι ο νόμος αυτός αποτελεί «ένα οικονομικό όπλο πολέμου ,που μπορεί να προκαλέσει μαζική αποσταθεροποίηση».

Οι Γάλλοι -σημειώνει η Le Temps- κατάλαβαν τι πραγματικά είναι το FCPA το 2014 με το τεράστιο πρόστιμο που επιβλήθηκε στην BNP Paribas (8,9 δισ. δολάρια) αλλά και αυτό που επιβλήθηκε στην Alstom (772.000.000 δολάρια).

Από το τέλος του 2017, μάλιστα ο ευρωπαϊκός όμιλος Airbus, αιώνιος αντίπαλος της αμερικανικής Boeing, έχει εμπλακεί με την αμερικανική δικαιοσύνη με βάση το νόμο FCPA.

Η Novartis είχε ήδη καταβάλει πρόστιμο ύψους 25 εκατομμυρίων δολαρίων στις ΗΠΑ το 2016 για να σταματήσει τη δίωξη για δωροδοκία στην Κίνα.

Παράλληλα νέα ευρήματα από την δικογραφία της Novartis βγαίνουν στο φως της δημοσιότητας και σύμφωνα με την έρευνα του FBI η φαρμακευτική εταιρεία «δωροδοκούσε» γιατρούς και εταιρείες με πολυτελή ταξίδια αλλά και… call girls.

Όσον αφορά την Ελλάδα, από την έρευνα προκύπτουν καταγγελίες σε βάρος περισσότερων από 4.500 γιατρών, οι οποίοι φέρονται να πήρα «δωράκια» από τη Novartis, προκειμένου να τους συνταγογραφούν. Καταγράφεται, μάλιστα, ένα ταξίδι στη Νέα Υόρκη για 50 – 60 γιατρούς, το οποίο κόστισε 5.000 ευρώ για καθέναν από αυτούς.

Σύμφωνα με την έρευνα, η εταιρεία διοργάνωνε πολυτελή «συνέδρια» ενώ φρόντιζε να παρέχει και συντροφιά στους γιατρούς αν χρειαζόταν. Όμως, σύμφωνα με τις καταγγελίες, η εταιρεία είχε και «καθαρές μέρες».

Οι «καθαρές ημέρες» ήταν ένα πρόγραμμα το οποίο είχε θεσπίσει, σύμφωνα με τους καταγγέλλοντες, η Novartis προκειμένου να απαλλάσσεται από ενοχοποιητικά στοιχεία. Μία ή δύο μέρες το χρόνο οι διευθυντές των τμημάτων έστελναν email στους υπαλλήλους προκειμένου να καταστρέφουν συγκεκριμένα στοιχεία.

Τι αναφέρουν τα έγγραφα του FBI για την εμπλοκή πολιτικών προσώπων στην Ελλάδα

Την αναφορά των ονομάτων μόνο επτά από τα δέκα συνολικά εμπλεκόμενα πολιτικά πρόσωπα περιέχει το δεύτερο έγγραφο του FBI, το οποίο περιλαμβάνεται στη δικογραφία για τη Novartis.

Τα ονόματα που αναφέρονται είναι αυτά των κ.κ. Λοβέρδου, Σαλμά, Γεωργιάδη, Λυκουρέντζο, Σαμαρά, Στουρνάρα και Αβραμόπουλου. Αντίθετα, δεν γίνεται αναφορά στα ονόματα των κ.κ. Πικραμμένου, Βενιζέλου και Κουτρουμάνη.

Η ενημέρωση από το FBI αφορά πληροφορίες για χρηματισμό γιατρών, ενώ οι αναφορές στα πολιτικά πρόσωπα αφορά την εφαρμογή του νόμου και για αποδεικτικούς λόγους (ως αρμόδιοι υπουργοί την συγκεκριμένη περίοδο).

Στο έγγραφο δεν γίνεται καμία αναφορά για χρηματισμό των συγκεκριμένων προσώπων, αλλά αντίθετα επισημαίνεται πως αποτελεί πληροφόρηση και ότι δεν θα πρέπει να εκληφθεί σαν τελικό πραγματικό συμπέρασμα.

Διαβάστε επίσης: Υπόθεση Novartis: Στη δημοσιότητα η ογκωδέστατη δικογραφία (pdf)