Eurasia Group: Οι 10 κίνδυνοι που μπορούν να πυροδοτήσουν παγκόσμια κρίση το 2018

Οι επικεφαλής του ινστιτούτου γεωπολιτικών μελετών, Eurasia Group, Cliff Kupchan, πρόεδρος και ο Ian Bremmer, διευθυντής επισημαίνουν στις ετήσιες προβλέψεις τους ότι ο κόσμος βρίσκεται πιο κοντά «σε μια κατάσταση γεωπολιτικής κατάθλιψης» παρά στην πολυπόθητη σταθερότητα του παρελθόντος και πως οι απειλές για μία νέα παγκόσμια κρίση μοιάζουν πολύ κοντά.

Ο Ντόναλντ Τραμπ θα γενικεύσει τις διακρίσεις εναντίον των πολιτών, ενώ οι δυτικές δημοκρατίες θα «υποφέρουν» από ένα έλλειμμα νομιμοποίησης που έχουν να συναντήσουν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τονίζουν χαρακτηριστικά. Αυτή η διακοπή στις κανονικότητες που μετρούν δεκαετίες μπορεί να οδηγήσει σε συγκλονιστικά γεγονότα που θα μπορούσαν να προκαλέσουν κλυδωνισμούς στην παγκόσμια οικονομία και στις αγορές.

"Στα 20 χρόνια από την ίδρυση του Eurasia Group, το παγκόσμιο περιβάλλον είχε σκαμπανεβάσματα. Αλλά αν έπρεπε να επιλέξουμε ένα έτος στο οποίο θα μπορούσε να υπάρξει μια μεγάλη απροσδόκητη κρίση – δηλαδή το γεωπολιτικό ισοδύναμο της οικονομικής κατάρρευσης του 2008 – μοιάζει να είναι το 2018", δήλωσε ο πρόεδρος του Eurasia Group Ian Bremmer.

1. Η Κίνα θα καλύψει το κενό που αφήνουν οι ΗΠΑ

Στην κορυφή της λίστας του Eurasia Group είναι ο κίνδυνος, η πανίσχυρη και εκσυγχρονισμένη Κίνα να γεμίσει το κενό που αφήνουν οι ΗΠΑ για τη θέση του παγκόσμιου ηγέτη.

Το 19ο συνέδριο του ΚΚΚ, τον περασμένο Οκτώβριο, επιβεβαίωσε τη δύναμη του κινέζου προέδρου Σι Τζίνπινγκ που είναι πια και επίσημα ο πιο ισχυρός ηγέτης της Κίνας από την εποχή του Μάο Τσε Τουνγκ. Μέχρι πρόπερσι, η Κίνα απέρριπτε κάθε νύξη περί παγκόσμιας ηγεμονίας, αλλά μέσα στο 2017 το Πεκίνο άλλαξε το τροπάριο του.

Με τον Σι να έχει πλέον αρκετή δύναμη στο εσωτερικό της χώρας και την Ουάσινγκτον να αποσύρεται από τον παραδοσιακά ηγετικό της ρόλο στην ΝΑ Ασία, η Κίνα δείχνει διατεθειμένη να γεμίσει το κενό εξουσίας που δημιουργεί η απουσία των ΗΠΑ.

2. Τα «ατυχήματα» που θα μπορούσαν να προκαλέσουν διεθνείς συγκρούσεις

Οι αναλυτές του ομίλου Eurasia ανησυχούν για ένα πιθανό ατύχημα που θα μπορούσε να προκαλέσει μια μεγαλύτερη σύγκρουση. «Δεν έχει υπάρξει σημαντική γεωπολιτική κρίση από τις 9/11 και καμία δεν δημιουργήθηκε από τις κυβερνήσεις μετά την κρίση των πυραύλων στην Κούβα» , δήλωσαν ο Bremmer και ο Kupchan.

"Υπάρχουν όμως πολλά μέρη όπου ένα λάθος ή κακή εκτίμηση θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρές διεθνείς συγκρούσεις". Οι μεγαλύτερες περιοχές κινδύνου είναι η Κορεατική Χερσόνησος, η Συρία, η Ανατολική Ευρώπη και το Ιράκ.

3. Ψηφιακός Ψυχρός Πόλεμος

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα αγωνίζονται να κυριαρχούν σε τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη και το supercomputing, στήνοντας έναν αγώνα δρόμου ως προς την παροχή υποδομών, καταναλωτικών αγαθών και εξοπλισμού ασφαλείας σε άλλες χώρες. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε κατακερματισμό του χώρου της τεχνολογίας.

4. Δύσκολη χρονιά για το Μεξικό

To 2018 θα είναι δύσκολο για το Μεξικό επισημαίνουν οι αναλυτές του Eurasia Group. Το Μεξικό και όσοι επενδύουν στην οικονομία του θα δυσκολευτούν ακόμα περισσότερο από ό,τι οι ΗΠΑ, εάν οι διαπραγματεύσεις της NAFTA δεν στεφθούν φέτος με επιτυχία, τονίζουν.

Οι διαπραγματεύσεις χαρακτηρίζονται από τις μεγάλες απαιτήσεις που έχουν οι ΗΠΑ, θέτοντας υπό αμφισβήτηση την αναφερόμενη συμφωνία έπειτα από 23 χρόνια εφαρμογής. Οι αμερικανικές προτάσεις για τη δραστική αλλαγή του πλαισίου εφαρμογής της συμφωνίας προκειμένου να μειωθεί το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ έχουν προκαλέσει κλίμα απαισιοδοξίας.

5. Επιδείνωση των σχέσεων ΗΠΑ – Ιράν

O Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, θεωρεί το Ιράν ως τη ρίζα όλων των δεινών στον κόσμο σήμερα. Ετσι, είναι φυσκό να κλιμακώνεται η διεθνής ανησυχία μετά τη πρόσφατη δήλωση-«βόμβα» του Ντόναλντ Τραμπ ότι δεν επικυρώνει τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, γνωστή κι ως Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA).

Η συμφωνία είναι πιθανό να επιβιώσει καθ’ όλη την διάρκεια του έτους, αλλιώς όλη η περιοχή θα βυθιστεί στο χάος. Στα σχέδια των ΗΠΑ είναι μια ολιστική προσέγγιση του ζητήματος, όπερ και σημαίνει ισχυρότερη υποστήριξη στη Σαουδική Αραβία, ενώ φυσικά και θα επιβληθούν κυρώσεις από την Ουάσινγκτον σε περίπτωση που η Τεχεράνη πραγματοποιήσει πυραυλικές δοκιμές. Λάδι στη φωτιά αναμένεται να ρίξει και η δημόσια στήριξη του Τραμπ στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα στο Ιράν.

6. H έλλειψη εμπιστοσύνης στους δημοκρατικούς θεσμούς

Το Eurasia Group σημειώνει ότι με την εκλογή Τραμπ και την απόφαση για το Brexit υπάρχει μια τάση εναντίον των θεσμικών οργάνων. Η άνοδος του «αυξανόμενου αντικαθεστωτικού αισθήματος» μειώνει την εμπιστοσύνη στους πολιτικούς θεσμούς στις δημοκρατικές χώρες, καθώς και απέναντι στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Η απουσία «πίστης» σ’ αυτούς τους θεσμούς μπορεί να οδηγήσει σε αστάθεια, αυταρχισμό και συγκρούσεις.

7. Ο προστατευτισμός στο εμπόριο επιστρέφει

Εξαιτίας της πολιτικής πίεσης από τα πάσης φύσεως λαϊκιστικά κόμματα αλλά και της γενιότερης γεωπολιτικής ύφεσης, ο προστατευτισμός επιστρέφει. Η άνοδος των αντισυστημικών κι αντικαθεστωτικών κινημάτων σε ανεπτυγμένες αγορές έχει αναγκάσει πολλούς νομοθέτες να υιοθετήσουν μια πιο μερκαντιλιστική προσέγγιση στον παγκόσμιο οικονομικό ανταγωνισμό.

Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση του προστατευτισμού, σε ένα πιο περίπλοκο και αντιφατικό ρυθμιστικό περιβάλλον αλλά και σε ένα κλίμα δυσαρέσκειας μεταξύ των χωρών των οποίων οι πολιτικές φαίνεται να είναι αντιπαραθετικές.

8. Ηνωμένο Βασίλειο και Βrexit

To 2018 ενδέχεται να είναι ακόμη χειρότερο για τη χώρα καθώς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (άρθρο 50) της 15ης Δεκεμβρίου 2017 ενέκρινε κατευθυντήριες γραμμές για τη δεύτερη φάση των διαπραγματεύσεων για το Brexit και όπως φαίνεται τα θέματα που είναι τώρα προς συζήτηση ανάμεσα στις δύο πλευρές είναι περισσότερο περίπλοκα και διχαστικά απ’ ότι φαινόταν αρχικά.

Έναν ακόμη "πονοκέφαλο" για την Τερέζα Μέι αποτελεί και το θέμα με τα σύνορα στη Βόρειο Ιρλανδία.

9. Θέματα ταυτότητας στη νότια Ασία

Ένα από τα ζητήματα που απειλεί το 2018 είναι η αναζήτηση πολιτικής ταυτότητας για δεκάδες εθνικότητες, όπως οι Ροχίνγκια, που συνωστίζονται στην ΝΑ Ασία. Η τάση αυτή δημιουργεί προκλήσεις και προβλήματα και έρχεται με την μορφή του Ισλαμισμού, την αποστροφή απέναντι σε κινεζικές ή άλλες μειονότητες αλλά κι έναν ολοένα αυξανόμενο ινδικό εθνικισμό.

10. Η Αφρική σε αστάθεια

Οι σχετικά σταθερές χώρες της Αφρικής, όπως η Ακτή του Ελεφαντοστού, η Νιγηρία, η Κένυα και η Αιθιοπία, είναι ευάλωτες στη διαρροή από λιγότερο ασφαλή έθνη, σε αυξημένες απειλές τρομοκρατίας και στη δική τους αδυναμία υποστήριξης των πιο αδύναμων γειτόνων τους. Ορισμένες από αυτές τις χώρες θα πρέπει να διαθέσουν περισσότερα χρήματα για το κόστος ασφάλειας και θα μπορούσαν να μειώσουν τις άμεσες ξένες επενδύσεις, εάν αυξανόταν η βία με το ήδη τρελό επενδυτικό κλίμα.