Αναλυτικός οδηγός για την εκλογική διαδικασία στη Μ. Βρετανία

Στις κάλπες προσέρχονται αύριο οι Βρετανοί και το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων δημοσιεύει έναν αναλυτικό οδηγό για την εκλογική διαδικασία.

Οι κάλπες ανοίγουν στις 07.00 το πρωί τοπική ώρα (09.00 ώρα Ελλάδας) και κλείνουν στις 10 το βράδυ (24.00 ώρα Ελλάδας). Η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική. Η Βρετανία είναι κοινοβουλευτική δημοκρατία. Η βασική αρχή για κάθε εν δυνάμει κυβέρνηση είναι να έχει την υποστήριξη της πλειοψηφίας των βουλευτών που εκλέγονται στην κάτω βουλή του Κοινοβουλίου, τη Βουλή των Κοινοτήτων.

Οι εθνικές εκλογές είναι επομένως οι εκλογές για τη Βουλή των Κοινοτήτων. Οι ψηφοφόροι καλούνται να εκλέξουν ένα μέλος του κοινοβουλίου που θα εκπροσωπεί την τοπική τους εκλογική περιφέρεια, η οποία κατά μέσο όρο έχει περίπου 72.000 ψηφοφόρους.

Βάσει του εκλογικού συστήματος της Βρετανίας, εκλέγεται όποιος λάβει τις περισσότερες ψήφους. Δεν υπάρχει σύστημα αναλογικής εκπροσώπησης για τους υποψηφίους που έρχονται δεύτεροι σε κάθε εκλογική περιφέρεια.

Προκειμένου να προκύψει μια πλειοψηφική κυβέρνηση, το μεγαλύτερο κόμμα πρέπει θεωρητικά να κερδίσει τουλάχιστον 326 έδρες από τις 650 περιφέρειες του Ηνωμένου Βασιλείου. Πρακτικά, το όριο για την πλειοψηφία είναι περίπου 323, καθώς το ιρλανδικό εθνικιστικό κόμμα Σιν Φέιν δεν καταλαμβάνει στο κοινοβούλιο του Λονδίνου τις έδρες που κερδίζει στη Βόρεια Ιρλανδία.

Το κόμμα που θα κερδίσει την πλειοψηφία θα επιδιώξει να εφαρμόσει τις πολιτικές που εξήγγειλε κατά την προεκλογική του εκστρατεία. Κατά συνθήκη, το μη αιρετό σώμα της άνω βουλής, η Βουλή των Λόρδων, δεν παρεμποδίζει πολιτικές που εξαγγέλθηκαν κατά τη διάρκεια της εκστρατείας.

Εάν η κυβέρνηση έχει μια μικρή πλειοψηφία ή πρέπει να συμμετάσχει σε κάποιο συνασπισμό, η ικανότητά της να ηγηθεί της χώρας τυπικά θα τεθεί σε δοκιμασία κατά τη διάρκεια μιας ψηφοφορίας με αφορμή την Ομιλία της Βασίλισσας μια ομιλία στην αρχή της κοινοβουλευτικής θητείας που παρουσιάζει την νομοθετική ατζέντα που έχει προετοιμαστεί από την μελλοντική κυβέρνηση.

Το εκλογικό σώμα

Η συμμετοχή στις εθνικές εκλογές στη Βρετανία έχει μειωθεί από τη δεκαετία του 1950, όταν ήταν πάνω από 80%. Ο αριθμός των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων στις γενικές εκλογές του 2015 ήταν 46,4 εκατ. Η συμμετοχή ήταν 66,4%, η υψηλότερη από το 1997.

Η συμμετοχή ήταν υψηλότερη στο δημοψήφισμα του 2016 για την παραμονή ή την αποχώρηση από την ΕΕ, με το 72,2% των 46.500.001 ψηφοφόρων να προσέρχονται στις κάλπες. Η προθεσμία για την εγγραφή ψηφοφόρων ήταν η Δευτέρα 22 Μαΐου. Μόνο σε μία ημέρα, η εκλογική επιτροπή έλαβε 622.000 αιτήσεις.

Η μεγαλύτερη αύξηση στις αιτήσεις εγγραφής παρατηρήθηκε μεταξύ των νέων, καθώς την τελευταία ημέρα της σχετικής προθεσμίας κατατέθηκαν σχεδόν 250.000 αιτήσεις από ψηφοφόρους κάτω των 25 ετών. Το 2015, η συμμετοχή ψηφοφόρων ηλικίας 18-24 ετών ήταν μόλις 43%.

Το αντιπολιτευόμενο Εργατικό Κόμμα έχει δημοσκοπικά μεγαλύτερη απήχηση στους νέους ψηφοφόρους, ενώ οι Συντηρητικοί του Μαΐου είναι πιο δημοφιλείς στις μεγαλύτερες ηλικίες.

Συνολικά, περισσότερα από ένα εκατομμύριο άτομα κάτω των 25 ετών έχουν εγγραφεί για να ψηφίσουν μετά την ανακοίνωση των εκλογών τον Απρίλιο, σε σύγκριση με περίπου 700.000 την ίδια περίοδο πριν από τις εκλογές του 2015. Λιγότεροι ψηφοφόροι άνω των 55 ετών έχουν εγγραφεί αυτή τη φορά σε σύγκριση με πριν από δύο χρόνια.

Η Εκλογική Επιτροπή δήλωσε ότι περίπου το 30% των ατόμων κάτω των 34 ετών δεν είχε εγγραφεί σε σύγκριση με το 4% των ψηφοφόρων άνω των 55 ετών.

Ποιος είναι τώρα επικεφαλής;

Το Κοινοβούλιο διαλύθηκε επισήμως στις 2 Μαΐου και οι 650 έδρες τους θεωρούνται κενές. Η πρωθυπουργός Τερέζα Μέι και οι υπουργοί της παραμένουν επικεφαλής των χαρτοφυλακίων τους και διατηρούν τη δυνατότητα λήψης υπουργικών αποφάσεων. Ωστόσο, κατά συνθήκη, η κυβέρνηση απέχει από τη λήψη σημαντικών αποφάσεων πολιτικής, την ανάληψη μακροπρόθεσμων δεσμεύσεων ή συναντήσεων υψηλού επιπέδου.

Αν προκύψει μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη χώρα, αναγκάζοντας την κυβέρνηση να αναλάβει άμεσα δράση, τότε μπορεί να συμβουλευθεί ατύπως την αντιπολίτευση για να συζητήσει για το ποιες είναι οι κατάλληλες κινήσεις. Όταν συγκροτηθεί σε σώμα η νέα βουλή, μπορεί να χρειαστεί να επικυρώσει τις ενέργειες που έγιναν κατά τη μεταβατική περίοδο.

Ποια είναι η πιθανότερη έκβαση;

Οι Συντηρητικοί της Τερέζα Μέι έχουν σήμερα μια πλειοψηφία 17 εδρών, και η ίδια προκήρυξε τις πρόωρες εκλογές με την ελπίδα να την αυξήσει. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, η Μέι αναμένεται να κερδίσει, αν και δεν είναι σαφές με πόση διαφορά.

Υπάρχει μια μεγάλη απόκλιση μεταξύ των εταιριών δημοσκοπήσεων, παρόλο που όλα τα ευρήματα συγκλίνουν στο ότι η Μέι θα υπερισχύσει ενώ οι Εργατικοί έχουν μειώσει την απόσταση από τους Συντηρητικούς.

Οι εταιρίες δημοσκοπήσεων προέβλεψαν εν πολλοίς ότι δεν θα υπήρχε απόλυτη πλειοψηφία το 2015, με το Εργατικό πιθανόν να ήταν το πρώτο κόμμα. Η νίκη -και η πλειοψηφία- των Συντηρητικών αποτέλεσε σοκ για τους δημοσκόπους.

«Από την άποψη των δημοσκόπων, πρόκειται για μια πειραματική εκλογική διαδικασία», ανέφερε ο Άντονι Γουέλς, από τη YouGov σε μπλογκ. «Όλοι κάναμε λάθος το 2015 και όλοι δοκιμάζουμε διαφορετικές μεθόδους για να το πετύχουμε σωστά φέτος».

Ο ρόλος της βασίλισσας

Η Βασίλισσα Ελισάβετ έχει την εξουσία να αποπέμψει έναν πρωθυπουργό ή να επιλέξει προσωπικά τον διάδοχό του, ωστόσο το δικαίωμα αυτό δεν έχει ασκηθεί από μονάρχη από το 1834 και η παράδοση αυτή θεωρείται ξεπερασμένη. Η βασίλισσα συνηθίζει να μην εμπλέκεται στην πολιτική των κομμάτων και ο σχηματισμός της επόμενης κυβέρνησης είναι ένα θέμα που επιλύεται από τα ίδια τα κόμματα.