Ξύπνησε ο “γίγαντας”: Φοβούνται έκρηξη υπερηφαιστείου δίπλα στο Βεζούβιο

Ανήσυχοι, Βρετανοί επιστήμονες προειδοποιούν ότι το υπερ-ηφαίστειο των Φλεγραίων Πεδίων, δίπλα σττη Νάπολη της Ιταλίας, βρίσκεται κοντύτερα σε μια έκρηξη από ό,τι θεωρείτο έως τώρα.

Οι ερευνητές του University College του Λονδίνου (UCL) και του Παρατηρητηρίου του Βεζούβιου στη Νάπολη, με επικεφαλής τον Βρετανό δρα Κρίστοφερ Κίλμπερν, διευθυντή του Κέντρου Κινδύνων του UCL και τον Ιταλό δρα Στέφανο Καρλίνο, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature Communications», χρησιμοποίησαν ένα νέο μοντέλο ανάλυσης των δεδομένων και πρόβλεψης.

Η μελέτη συμπέρανε ότι η συνεχής ηφαιστειακή δραστηριότητα από τη δεκαετία του 1950 συσσωρεύει συνεχώς ενέργεια και καθιστά όλο και πιο πιθανή μια μελλοντική έκρηξη.

«Πιστεύουμε ότι το ηφαίστειο μπορεί να πλησιάζει σε ένα κρίσιμο στάδιο, όπου η περαιτέρω ανησυχία του θα αυξήσει την πιθανότητα έκρηξης, γι’ αυτό είναι απολύτως αναγκαίο οι Αρχές να προετοιμασθούν για κάτι τέτοιο», δήλωσε ο Κίλμπερν. Επεσήμανε πάντως ότι «δεν ξέρουμε πότε ή εάν όντως αυτή η μακρόχρονη συσσώρευση ενέργειας θα οδηγήσει σε έκρηξη».

Πρόσθεσε όμως ότι, με βάση τη δοκιμή του ίδιου μοντέλου σε άλλα ηφαίστεια που εξερράγησαν στην Παπούα Νέα Γουνιέα, στα Κανάρια Νησιά και στην Καραϊβική, οι ενδείξεις είναι πως τα Φλεγραία Πεδία ακολουθούν την ίδια τάση.

Ο θάλαμος μάγματος του ιταλικού ηφαιστείου -κοινός με τον Βεζούβιο- βρίσκεται τρία χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια και ήδη το λιμάνι του Ποτσουόλο, κοντά στο κέντρο της ηφαιστειακής καλδέρας, έχει μετακινηθεί πάνω από τρία μέτρα προς τη θάλασσα. Από την περιοχή αυτή, το 1970 και 1983, είχε χρειασθεί να εκκενωθούν δεκάδες χιλιάδες κάτοικοι.

Τα Φλεγραία Πεδία, 13 χιλιόμετρα δυτικά του Βεζούβιου, καλύπτουν μια τεράστια έκταση άνω των 100 τετραγωνικών χιλιομέτρων έξω από τα δυτικά προάστια της Νάπολης. Το υπερηφαίστειο έχει τη μορφή γιγάντιας καλδέρας διαμέτρου 13 χιλιομέτρων, δηλαδή μιας «γούβας» του εδάφους λόγω καθίζησης, αντί για του συνήθους κώνου πάνω από το έδαφος.

Πηγή έμπνευσης για ρωμαϊκή και ελληνική μυθολογία

Τα Φλεγραία Πεδία σύμφωνα με την ρωμαϊκή μυθολογία ήταν η κατοικία του θεού της φωτιάς Βούλκαν και εκεί βρισκόταν η είσοδος για τον κάτω κόσμο. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία εκεί σκότωσε ο Ηρακλής τους Γίγαντες.

Στην καλντέρα παρατηρούνται βραδυσεισμικά φαινόμενα, παρατηρήσιμα στο Μασέλουμ του Ποτσουόλι, το οποίο σήμερα είναι πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Στους κίονες του κτιρίου υπάρχουν τρύπες που δημιουργήθηκαν από τα μαλάκια λιθοφάγος (lithodomus lithofagus), θαλάσσιους οργανισμούς. Το Ποτσουόλι έχει ανυψωθεί από την δεκαετία του 1960 κατά τρία μέτρα. Η περιοχή παρατηρείται από το Παρατηρητήριο του Βεζούβιου.

Το ηφαίστειο βρίσκεται 13 χιλιόμετρα δυτικά του Βεζούβιου. Σύμφωνα με ενδείξεις, το ηφαίστειο διαθέτει ένα τεράστιο θάλαμο μάγματος απο κοινού με τον Βεζούβιο σε βάθος 8 χιλιομέτρων χωρητικότητας μεγαλύτερη από 100 κυβικά χιλιόμετρα, γεγονός που κατατάσσει τα Φλεγραία Πεδία στα υπερηφαίστεια.

Μια πιθανή έκρηξή του θα σημαίνει ότι εκατομμύρια άνθρωποι θα πεθάνουν (η πόλη της Νάπολης είναι κτισμένη μέσα στην καλντέρα των Φλεγραίων Πεδίων), ενώ το κλίμα θα επηρεαστεί σε παγκόσμια κλίμακα. Το Μάιο του 2012 εγκρίθηκε η κατασκευή μιας γεώτρησης της οποίας σκοπός είναι η τοποθέτηση αισθητήρων για να ανιχνευτούν τις μετατοπίσεις του εδάφους.

Τα Φλεγραία Πεδία εξερράγησαν πριν από 39.000 χρόνια. Αυτή η έκρηξη θεωρείται η ισχυρότερη γνωστή που έχει συμβεί στην Ευρωπαϊκή ήπειρο. Η στάχτη από την έκρηξη κάλυψε 30.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα στην περιοχή της Μεσόγειου. Στάχτη από την έκρηξη βρέθηκε στην Λιβύη και τα νησιά του Αιγαίου. Άλλη μια μεγάλη έκρηξη συνέβη πριν 15.000 χρόνια, σχηματίζοντας τους κίτρινους τόφφους της Νάπολης. Περίοδοι έντονης ηφαιστειακής δραστηριότητας έλαβαν χώρα 15.000-9500, 8600-8200 και 4800-3800 πριν. Το ηφαίστειο έχει εκραγεί δύο φορές τους ιστορικούς χρόνους, το 1158 στο κρατήρα Σολφατάρα και το 1538, όταν σχηματίστηκε το Μόντε Νουόβο.