Κυπριακό: “Ξορκίζουν” και νέο “ναυάγιο”, αλλά κρατούν μικρό καλάθι για τον… Ερντογάν

Σχεδόν λίγα 24ωρα πριν την επανέναρξη των “καυτών” συνομιλιών για το Κυπριακό στη Γενεύη ανάμεσα στον Κύπριο πρόεδρο, Νίκο Αναστασιάδη, τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, Μουσταφά Ακιντζί και τον Ειδικό Απεσταλμένο του ΟΗΕ Έσπεν Μπαρθ Άιντε, τα μηνύματα, που εκπέμπει η Άγκυρα, δεν είναι ξεκάθαρα, δεν οδηγούν σε ένα σίγουρο συμπέρασμα για το ποιά θέση θα πάρει η γείτονα χώρα στις επίμαχες διαβουλεύσεις.

Πέρα από τη γνωστή στάση της Τουρκίας ως προς το Κυπριακό και της εντεινόμενης προκλητικότητας του Ταγίπ Ερντογάν σχετικά με την Μεγαλόνησο, η Άγκυρα τη δεδομένη στιγμή έχει ρίξει όλα της τα “φώτα” στην αντιμετώπιση της τζιχαντιστικής απειλής, μετά το πρωτοχρονιάτικο αιματοκύλισμα στο νυχτερινό κλαμπ Reina στο Βόσπορο. Το μακελειό αυτό, που στοίχισε τη ζωή σε 39 ανθρώπους και σκόρπισε τον πανικό στη χώρα και σε όλη την Ευρώπη-η οποία ζει στη “σκιά” της τρομοκρατικής επίθεσης σε χριστουγεννιάτικη αγορά στο Βερολίνο-, δημιούργησε και έναν ασφυκτικό κλοιό πολιτικών πιέσεων γύρω από τον “σουλτάνο”, με βαρύτατες καταγγελίες εις βάρος του για συνεργασία με το Ισλαμικό Κράτος, την ώρα δε που η τουρκική λίρα διολισθαίνει όλο και πιο κάτω.

Η Αθήνα, η οποία γνωρίζει πως οι ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι τεταμένες, εν μέσω παραληρήματος του Ερντογάν για τα ελληνικά νησιά και τη Συνθήκη της Λωζάνης, κρατά… μικρό καλάθι για την έκβαση των συνομιλιών στη Γενεύη, “ξορκίζοντας” όμως-όπως και ο ΟΗΕ-τα σενάρια περί νέου “ναυαγίου” στις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό, ανάλογο με το αντίστοιχο στην Ελβετία.

Χαρακτηριστική των χαμηλών προσδοκιών της ελληνικής πλευράς είναι η δήλωση του υπουργού Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά, μετά το χθεσινό του ραντεβού με τον Ειδικό Απεσταλμένο του ΟΗΕ Έσπεν Μπαρθ Άιντε, ότι “ακόμη και αν σε κάποιο σημείο χρειαστεί να σταματήσει η διαπραγμάτευση, αυτό δεν θα είναι η καταστροφή, αλλά ένα στοιχείο της διαδικασίας για να συνεχίσει αργότερα”. “Εάν η διαπραγμάτευση σταματήσει με τη μία μορφή και συνεχίζεται με την άλλη, δεν σημαίνει ότι απέτυχε ή ναυάγησε η διάσκεψη. Αυτό θέλαμε να το διασφαλίσουμε για να μην έχουμε τα φαινόμενα που είδαμε να εξελίσσονται πριν από αρκετό καιρό στην Ελβετία”, είπε ο ίδιος χαρακτηριστικά.

Στο ίδιο μοτίβο κινήθηκε και ο κ. Άιντε, ο οποίος έσπευσε να διευκρινίσει ότι ακόμη και αν δεν επιτευχθεί λύση στην παρούσα φάση αυτό δεν θα σημαίνει ότι δεν θα υπάρξει άλλη ευκαιρία στο μέλλον- σε τρεις, έξι μήνες, ένα έτος ή πέντε χρόνια.

Διαφαίνεται, λοιπόν, ότι επιχειρείται προκαταβολικά να αντιμετωπιστεί επικοινωνιακά μία πιθανή εμπλοκή της Τουρκίας στο νέο γύρο συνομιλιών για το Κυπριακό, στον οποίο βέβαια όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές έχουν υπερτονίσει ότι εισέρχονται με απώτερο σκοπό την επίτευξη μίας πραγματικά συμβιβαστικής λύσης. Ωστόσο, το κατά πόσο ο Τούρκος πρόεδρος θα συμβάλλει προς αυτή την κατεύθυνση, τίθεται εν αμφιβόλω. 

Η ελληνική κυβέρνηση κατεβάζει τον πήχη. Κυβερνητικός παράγοντας σε δηλώσεις του επικαλέστηκε τον τρόμο, που καλείται να αντιμετωπίσει τώρα η Τουρκία εν μέσω τζιχαντιστικής απειλής, προκειμένου να επιχειρηματολογήσει πώς η στάση της  παραμένει απροσδιόριστη στο “παρά πέντε” της επανεκκίνησης των διαπραγματεύσεων.

Συγκεκριμένα, η ίδια πηγή επεσήμανε ότι “δεν προχωράμε με αυταπάτες, δεδομένης και της διαχρονικής τουρκικής στάσης στο Κυπριακό αλλά και των πρόσφατων εξελίξεων στη χώρα”, διευκρινίζοντας δε ότι “δεν πρόκειται να αντιμετωπίσουμε την τουρκική στάση υποχωρώντας από τις αρχές μας”, αλλά ούτε και να ακολουθήσουμε την τουρκική λογική “καλλιέργειας και αξιοποίησης του εθνικισμού για εσωτερική κατανάλωση”.

Αυτό που αξίζει να επισημανθεί είναι ότι η υποτιθέμενη συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα με τον Ταγίπ Ερντογάν, η οποία “σέρνεται” από τον περασμένο Δεκέμβριο, ακόμη δεν έχει “κλειδώσει”, παρά τις συνεχείς κρούσεις της ελληνικής πλευράς προς την τουρκική. Μάλιστα, οι πρώτες πληροφορίες ήθελαν τους δύο ηγέτες να κανονίζουν τετ-α-τετ στις αρχές του περασμένου μήνα κατά την παρουσία του κ. Τσίπρα στο Άμπου Ντάμπι για τη Διάσκεψη της UNESCO. Όμως, διαψεύστηκαν. Από τότε το Μαξίμου παραμένει στο “περίμενε” για απάντηση στο αίτημά του. Νεότερα δεν υπάρχουν.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ο Αλέξης Τσίπρας έχει “γυρίσει τη σελίδα” από τη διαπραγμάτευση με τους δανειστές, προβάλλοντας τώρα τη αφοσίωσή του στο Κυπριακό. Άλλωστε, και η έκβαση αυτού του ζητήματος θα επηρεάσει την πορεία των διαβουλεύσεων Αθήνας-θεσμών, καθώς, σύμφωνα με πηγές από το Μαξίμου, υπάρχουν «σημαντικοί ευρωπαϊκοί κύκλοι» που προκρίνουν τη γεωπολιτική ευστάθεια στην περιοχή έναντι «της λογιστικής». 

Ο πρωθυπουργός έχει προγραμματίσει για την ερχόμενη Δευτέρα και Τρίτη κατ΄ιδίαν συναντήσεις με τους πολιτικούς αρχηγούς και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ενώ τα τηλέφωνα με κορυφαίους Ευρωπαίους ηγέτες έχουν πάρει “φωτιά”. 

Στο πλαίσιο αυτό, οι κκ. Παπαδημούλης και Χατζηγεωργίου ζητούν με επιστολή τους στον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ από την ΕΕ να βάλει πλάτη στις σχετικές διαβουλεύσεις, προκειμένου να βρεθεί μία συμβιβαστική λύση, η οποία θα συμφέρει και την Ευρωπαϊκή Ένωση, επικαλούμενοι μάλιστα τη διατήρηση των γεωοπολιτικών ισορροπιών.

“Η επανένωση των δύο κοινοτήτων στο πλαίσιο της διζωνικής-δικοινοτικής ομοσπονδίας πρέπει να είναι επιδίωξη και της ΕΕ. Επιπλέον η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να έχει ενεργό ρόλο στις διαπραγματεύσεις”, αναφέρεται στην επιστολή. 

Όπως σημειώνουν οι κκ. Παπαδημούλης και Χατζηγεωργίου, “οι διαπραγματεύσεις για την επίλυση του Κυπριακού ζητήματος βρίσκονται σε κρίσιμη καμπή, με τις δύο πλευρές, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, να επιχειρούν επίλυση του ζητήματος μέσα σε πνεύμα συνεργασίας”.

Σε αυτό το σημείο έρχεται να αναδειχθεί ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που “μπορεί και πρέπει να είναι σημαντικός σε αυτή την κατεύθυνση, για δύο βασικούς λόγους: Η Κύπρος αποτελεί κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και συνεπώς το Κυπριακό ζήτημα είναι, εκτός από εθνικό και διεθνές, ευρύτερα ευρωπαϊκό ζήτημα. Η επανένωση των δύο κοινοτήτων στο πλαίσιο της διζωνικής-δικοινοτικής ομοσπονδίας, πρέπει να είναι επιδίωξη και της ΕΕ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, και να δοθεί ένα τέλος στην τεσσαρακονταετή κατοχή τμήματος της νήσου από τις τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις”.

Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι οι ευρωβουλευτές προβάλλουν και έναν δεύτερο λόγο: “η επίλυση του Κυπριακού ζητήματος θα συμβάλλει καθοριστικά στην ενδυνάμωση της ασφάλειας και της σταθερότητας σε μια ιδιαίτερα εύθραυστη γεωγραφική ζώνη, και θα αποτελέσει εφαλτήριο περιφερειακών συνεργασιών που θα αναβαθμίσουν τόσο την ίδια την Κύπρο, όσο και την ΕΕ συνολικά”.

Αλλωστε, “το ζήτημα της ασφάλειας, της περιφερειακής συνεργασίας και ανάπτυξης είναι μείζονος σημασίας για την ΕΕ και την δυναμική που εκπέμπει -και θέλει να συνεχίσει να εκπέμπει- ως πυλώνας σταθερότητας, δημοκρατίας και προόδου”, είναι το μήνυμα που στέλνουν.

Η επιστολή καταλήγει, ζητώντας από τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, “την ενεργή και εποικοδομητική σας δράση και συμβολή για την ειρηνική επίλυση του Κυπριακού στις συνομιλίες που θα ακολουθήσουν το αμέσως επόμενο διάστημα”.