Σύνοδος ΕΕ: Οι τελευταίοι προβληματισμοί και οι νέοι πονοκέφαλοι για το ’17

Του Αλέξανδρου Βέλμαχου

Σήμερα είναι η τελευταία συνάντηση των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2016, σε μια χρονιά που χαρακτηρίζεται ως γεμάτη προβλήματα για την ΕΕ και καθώς είναι έτοιμος να μπει ένας χρόνος που θα σημάνει ακόμα περισσότερα προβλήματα για τις 28 χώρες της ΕΕ που προσπαθεί να αντιμετωπίσει τα προβλήματα στο εσωτερικό της και να αντεπεξέλθει στις εξωτερικής προβλέψεις.

Αναμονή για το νέο πολιτικό σκηνικό της Ιταλίας

Η τελευταία και ίσως πιο επείγουσα εξέλιξη την οποία καλείται να διαχειριστεί η ΕΕ είναι η κρίση στην Ιταλία. Ο νέος Ιταλός πρωθυπουργός, Πάολο Τζεντιλόνι κάνει σήμερα την πρώτη του εμφάνιση ως ίσος ανάμεσα στους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αναμένεται να ζητήσει την στήριξη των Βρυξελλών για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα του και ακόμα να κάνει “άνοιγμα” στον επικεφαλής της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιούνγκερ και στη Γερμανίδα καγκελάριο, Άγκελα Μέρκελ προκειμένου να ασκήσουν πιέσεις προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) για στήριξη των ευπαθών ιταλικών τραπεζών. Μολονότι ο Τζεντιλόνι οδεύει προς τη Σύνοδο έχοντας εξασφαλίσει ψήφο εμπιστοσύνης και από τα δύο κοινοβουλευτικά σώματα της Ιταλίας, ελάχιστοι θεωρούν πως η θητεία του στην πρωθυπουργία θα διαρκέσει παραπάνω από μερικούς μήνες και αναμένεται να αντιμετωπιστεί (πάντα off the record) ως ο μεταβατικός κρίκος μέχρι να οριστικοποιηθεί η ημερομηνία των επόμενων εκλογών στην τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης.

Αυτό που μένει να φανεί είναι ο Τζεντιλόνι θα καταφέρει να εισπράξει κάποιες εγγυήσεις για την τρίτη μεγαλύτερη τράπεζα της Ιταλίας, Monte dei Paschi και το κατά πόσο θα μπορέσει να εξασφαλίσει την εύνοια των 28 για στήριξη του τραπεζικού συστήματος της χώρας του εν γένει.

Θεατές των εξελίξεων στη Συρία

Οι ηγέτες της ΕΕ αναμένεται να θέσουν και επί τάπητος το θέμα του εμφυλίου στη Συρία, με τις χώρες που στηρίζουν ενεργά του αντικαθεστωτικούς αντιπάλους του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ να εμφανίζονται αμήχανες έπειτα από τις σημαντικές νίκες που έχει πετύχει την τελευταία εβδομάδα ο κυβερνητικός στρατός της Δαμασκού στο μέτωπο του Χαλεπιού. Η επίσημη θέση της Ένωσης θα αναφέρει τα διπλωματικά κλισέ περί ανάγκης αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης στη Συρία και διάσωσης των αμάχων από τα πεδία των πολεμικών συρράξεων, ωστόσο αυτό που θα έχει ιδιαίτερη σημασία θα είναι αν στο κοινό ανακοινωθέν των 28 γίνει κάποια συγκεκριμένη αναφορά σε μέτρα υποστήριξης της συριακής αντιπολίτευσης, που βιώνει τις μεγαλύτερες ήττες από την αρχή του εμφυλίου το 2011.

Σημειώνεται πως από την Τετάρτη ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ απήθυνε έκκληση προς τον Άσαντ για διατήρηση επί μακρόν της εκεχειρίας, προκειμένου να δοθεί δυνατότητα στις λίγες δυνάμεις των αντικαθεστωτικών να ανασυγκροτηθούν. 

Το σίριαλ του Brexit

Εκτενή ρόλο στις επαφές των 28 θα έχει και το Brexit, με την ΕΕ να αισθάνεται -δικαιολογημένα- πως έχει το πάνω χέρι στις διαπραγματεύσεις με τη κυβέρνηση της Τερέσα Μέι για την οριστική υποχώρηση της Βρετανίας από την Ένωση. Ο εν λόγω συσχετισμός φαίνεται πως έχει γίνει αντιληπτός και από το Λονδίνο, που προσπαθεί να “θολώσει” τα νερά εν όψει και της έφεσης που έχει καταθέσει η κυβέρνηση Μέι για την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Βρετανίας σχετικά με έγκριση του Brexit από το κοινοβούλιο της χώρας. Κάτι που έγινε αντιληπτό και από τη δήλωση που έκανε την Τετάρτη ο αρμόδιος υπουργός Brexit της Μέι, Ντέιβις, που ανέφερε πως το προσχέδιο για την έξοδο από την ΕΕ που απεργάζεται το Λονδίνο θα είναι έτοιμο προς διαβούλευση στην καλύτερη περίπτωση στα τέλη του Ιανουαρίου.

Από την πλευρά τους οι Βρυξέλλες έχουν το πρώτο λόγο για το πως θα προχωρήσει το Brexit. Και σύμφωνα με τα μακροοικονομικά στοιχεία για τη βρετανική οικονομία που δημοσίευονται τις τελευταίες εβδομάδας και δείχνουν πως το Brexit έχει αρχίσει και επηρεάζει το ΑΕΠ της χώρας, είναι πολύ πιθανό η Κομισιόν να σκληρύνει περαιτέρω τη στάση της, ώστε να αναγκάζει την Μέι να δεχθεί όλους τους όρους θα τη τεθούν.

Η συμφωνία με την Τουρκία για το προσφυγικό

Αυτό που ενδιαφέρει περισσότερο την Ελλάδα από τη Σύνοδο (εκτός φυσικά των διαπραγματεύσεων που θα έχει ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας για τις διαπραγματεύσεις στο οικονομικό πεδίο) είναι το θέμα της συμφωνίας Βρυξελλών – Άγκυρας για το προσφυγικό. Μετά από την επιθετική πολεμική του Τούρκου προέδρου, Ταγίπ Ερντογάν προς την ΕΕ το τελευταίο χρονικό διάστημα, η Γερμανία έχει αρχίσει και υποχωρεί κάπως στην κριτική που ασκεί προς τον “Σουλτάνο” και αυτή η πολιτική του Βερολίνου αναμένεται να διαπιστωθεί και στις επαφές που θα έχει η Μέρκελ με τους άλλους για το συντονισμό των επόμενων δράσεων προς την Τουρκία.

Υπενθυμίζεται πως οι απειλές του Ερντογάν περί “κατακλυσμού της Ευρώπης με πρόσφυγες” είναι ένας από τους κύριους προβληματισμούς της ΕΕ και ήδη η Ελλάδα έχει πάρει μια πρόγευση αυτών των απειλών, με την κατακόρυφη αύξηση των προσφυγικών ροών που παρατηρείται στα νησιά του Αιγαίου τις δύο τελευταίες εβδομάδες.

Και το Κυπριακό

Εξελίξεις αναμένεται να υπάρξουν και στο μέτωπο του Κυπριακού, με τον πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη να προσδοκά τη μεγαλύτερη δυνατή στήριξη της ΕΕ εν όψει του νέου γύρου συνομιλιών με την τουρκοκυπριακή πλευρά που θα ξεκινήσει στην αρχή του νέου έτους.