Από μια κλωστή “κρέμονται” οι ιταλικές τράπεζες

Αντιμέτωπη με το δίλημμα του bail in ή της κρατικής διάσωσης των προβληματικών της τραπεζών και ειδικά της Monte dei Paschi βρίσκεται η Ιταλία, την ώρα που εντείνεται η ανησυχία για την τύχη τους, με φόντο την πολιτική αναταραχή που προκαλεί η παραίτηση Ρέντσι, μετά τον θρίαμβο στο ιταλικό δημοψήφισμα για τη συνταγματική αναθεώρηση.

Η Ιταλία ίσως χρειαστεί να δαπανήσει δημόσιο χρήμα για τη διάσωση κάποιων τραπεζών της, συμπεριλαμβανομένης και της απόκτησης ποσοστών σε αυτές, δήλωσε ο Έβαλντ Νοβότνι, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

H ιταλική οικονομία, η τρίτη μεγαλύτερη της ευρωζώνης, αντιμετωπίζει εδώ και καιρό σοβαρά προβλήματα.

Ο ιταλικός τραπεζικός τομέας είναι εκτεθειμένος σε έναν τεράστιο όγκο μη εξυπηρετούμενων δανείων, με τον Ρέντσι να επιδιώκει την προώθηση σχεδίων κρατικής διάσωσης, συναντώντας σταθερά την αντίσταση του Βερολίνου.

Το καλοκαίρι, το ΔΝΤ υπολόγιζε ότι θα χρειαστούν 10 χρόνια για να επιστρέψει η ιταλική οικονομία στα προ του 2008 επίπεδα, όταν άλλες χώρες της ευρωζώνης θα είναι έως τότε κατά 20%-25% πλουσιότερες σε σχέση με την περίοδο προ κρίσης. Την ίδια στιγμή, το ιταλικό χρέος αγγίζει το 130% του ΑΕΠ, ενώ οι ιταλικές τράπεζες κατέχουν περίπου το 40% των κόκκινων δανείων σε όλη την ευρωζώνη.

Οι τράπεζες της Ιταλίας παραπαίουν καθώς είναι εκτεθειμένες σε κόκκινα δάνεια ύψους 360 δισεκατομμυρίων, σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε η Κεντρική Τράπεζα της χώρας το 2016.

H πολιτική αστάθεια θα μπορούσε να πανικοβάλει τους επενδυτές και θα διακινδυνεύσει το σχέδιο να χρησιμοποιηθούν ιδιωτικά κεφάλαια για την αναζωογόνηση της Monde dei Paschi di Siena (MPS) και της UniCredit. Ειδικότερα, η MPS θα μπορούσε να βρεθεί αντιμέτωπη με ένα ιδιαίτερα ακανθώδες μέλλον. Η συγκεκριμένη τράπεζα γλίτωσε τη διάσωση το περασμένο καλοκαίρι, όταν την τελευταία στιγμή ο Ρέντσι εξασφάλισε ένα σχέδιο ανακεφαλαιοποίησης με τη συμμετοχή της JP Morgan και της ιταλικής επενδυτικής τράπεζας Mediobanca. Η επιτυχία του σχεδίου βρίσκεται πλέον στον αέρα.

To σχέδιο διάσωσης της ιταλικής τράπεζας Monte dei Paschi di Siena κρέμεται από μια κλωστή. Η Monte dei Paschi, που σύμφωνα με τα τελευταία stress tests είναι η πιο αδύναμη τράπεζα, είχε προγραμματίσει να εξασφαλίσει μια δέσμευση από έναν ή περισσότερους επενδυτές (anchor investors) και να προχωρήσει πώληση μετοχών την Τετάρτη ή την Πέμπτη.

Αναπόφευκτο το bailout

Το αποτέλεσμα του ιταλικού δημοψηφίσματος θα οδηγήσει σε καθυστερήσεις ή και σε εκτροχιασμό των σχεδίων ανακεφαλαιοποίησης των ιταλικών τραπεζών, κάνοντας την κρατική διάσωση αναπόφευκτη και ανοίγοντας τη συζήτηση για το bail-in, όπως σημειώνουν οι αναλυτές.

Μια νέα περίοδο πολιτικής αβεβαιότητας, σίγουρα δεν αποτελεί καλό νέο για την ιταλική οικονομία, ωστόσο οι Ιταλοί είναι συνηθισμένοι σε αυτά, όπως σημειώνει η Citigroup σε νέο της report. Η μεταρρυθμιστική ορμή είχε ήδη σταματήσει εδώ και αρκετό καιρό και δεν είναι απίθανο να επιστρέψει, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, μέχρι τις επόμενες εκλογές. Οι μακροχρόνιες αδυναμίες της ιταλικής ανάπτυξης εξακολουθούν να υπάρχουν και οι μεσοπρόθεσμες ανησυχίες για τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους μπορεί να επανεμφανιστούν, όπως επισημαίνει. Όπως είχε εκτιμήσει, το “σκληρό” Όχι των Ιταλών αναμένεται να οδηγήσει σε διεύρυνση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων με το spread να εκτοξεύεται 200-250μ.β.

Όπως προειδοποιεί η Citi, τα βλέμματα όλων πρέπει να στραφούν στις ιταλικές τράπεζες. Ο τραπεζικός κλάδος της χώρας είναι ιδιαίτερα ευάλωτος στo ενδεχόμενο αυξημένης πολιτικής αβεβαιότηταw λόγω: (i) των πιθανών καθυστερήσεων / εκτροχιασμού στις συνεχιζόμενες προσπάθειες άντλησης κεφαλαίων και (ii) της πολύ μεγάλης έκθεσης των τραπεζών σε κρατικά ομόλογα (περίπου € 400 δισ. ). Οι εξελίξεις στις τράπεζες θα είναι το βασικό σημείο εστίασης μέσα στις επόμενες ημέρες. Οι υψηλότερες αποδόσεις των κρατικών ομολόγων και οι πιέσεις στις τιμές των τραπεζικών μετοχών μπορεί να οδηγήσουν σε σύσφιξη των οικονομικών συνθηκών και να βαρύνουν το ΑΕΠ, όπως σημειώνει η αμερικάνικη τράπεζα.

Σύμφωνα και με την Goldman Sachs, το αποτέλεσμα του ιταλικού δημοψηφίσματος αυξάνει την πιθανότητα κρατικής διάσωσης των ιταλικών τραπεζών αφού σχεδόν μηδενίζεται η πιθανότητα να πετύχει η ανακεφαλαιοποίησή τους μέσω της αγοράς.

Όπως σημειώνει η GS, οι ανακεφαλαιοποιήσεις και η πώληση των NPLs απαιτούν σημαντική δέσμευση από ξένα κεφάλαια. Το”Όχι” ενδέχεται να τροποποιήσει τους όρους με τους οποίους θα μπορούσαν να διατεθούν τα ξένα κεφάλαια και θα υπάρξουν καθυστερήσεις.

Ψηλά στη λίστα των ανησυχιών είναι η αναμενόμενη αύξηση κεφαλαίου 13 δισ. ευρώ στη UniCredit, τη μεγαλύτερη τράπεζα της Ιταλίας, που αναμένεται να ανακοινωθεί στις 13 Δεκεμβρίου, στο πλαίσιο του νέου επιχειρηματικού σχεδίου της.

Τραπεζίτες σημειώνουν πως η UniCredit πιθανότατα θα βρει επενδυτές, όμως αμφιβάλλουν περισσότερο για τις πιθανότητες άλλων μεσαίων τραπεζών να προσελκύσουν περισσότερα κεφάλαια, αν τρομάξουν οι επενδυτές στον απόηχο του δημοψηφίσματος.

Οι ιταλικές τράπεζες, περιλαμβανομένων των Carige, Popolare di Vicenza και Veneto Banca, χρειάζονται νέα κεφάλαια ύψους τουλάχιστον 3 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τραπεζικές πηγές.