Κίνδυνος απελευθέρωσης τεράστιων ποσοτήτων άνθρακα στην ατμόσφαιρα από το χώμα

Όσο η Γη ανεβάζει θερμοκρασία εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, τόσο αυξάνει ο κίνδυνος να απελευθερωθούν στην ατμόσφαιρα τεράστιες ποσότητες άνθρακα, που σήμερα βρίσκονται δεσμευμένες στο χώμα και στους μικροοργανισμούς του. Η απειλή αυτή είχε μέχρι σήμερα υποτιμηθεί, σύμφωνα με μια νέα διεθνή επιστημονική μελέτη.

Οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου Γέιλ των ΗΠΑ και του Ινστιτούτου Οικολογίας της Ολλανδίας, με επικεφαλής τον Τόμας Κράουδερ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», εκτιμούν ότι μια μελλοντική αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά ένα βαθμό Κελσίου θα απελευθερώσει στην ατμόσφαιρα άλλους 30 δισεκατομμύρια τόνους άνθρακα (περίπου όσο οι εκπομπές άνθρακα των ΗΠΑ). Αυτό ισοδυναμεί με το να προσθέσει κανείς στον πλανήτη άλλη μια μεγάλη βιομηχανική χώρα του μεγέθους των ΗΠΑ. 

Το σημαντικό -και ανησυχητικό- είναι ότι αυτή η πρόσθετη ποσότητα άνθρακα από το έδαφος δεν είχε μέχρι σήμερα ληφθεί υπόψη στα μοντέλα των επιστημόνων, πράγμα που σημαίνει ότι ο πλανήτης στην πραγματικότητα μπορεί να βρίσκεται ακόμη πιο κοντά στο σημείο χωρίς επιστροφή, όσον αφορά τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Καθώς η θερμοκρασία ανεβαίνει, οι πολυάριθμοι μικροοργανισμοί που ζουν στο χώμα, θα γίνουν πιο δραστήριοι, πράγμα που θα οδηγήσει στην αποδέσμευση και στην απελευθέρωση μεγάλων ποσοτήτων άνθρακα, που από το έδαφος θα περάσουν στον αέρα, επιδεινώνοντας το «φαινόμενο του θερμοκηπίου».

Χρησιμοποιώντας στοιχεία 20 ετών από 49 τοποθεσίες σε όλο τη Γη, οι ερευνητές υπολόγισαν ότι έως το 2050 τα παγκόσμια αποθέματα άνθρακα στο έδαφος μπορεί να μειωθούν κατά 55 δισεκατομμύρια τόνους (17% περισσότερο σε σχέση με τις προβλεπόμενες ανθρωπογενείς εκπομπές έως τότε), που θα καταλήξουν αναπόφευκτα στην ατμόσφαιρα.

Ο άνθρακας παγιδεύεται στο χώμα χάρη στα φυτά που τον αφαιρούν από την ατμόσφαιρα μέσω της φωτοσύνθεσης. Αυτό συμβαίνει ιδίως στα πιο ψυχρά μέρη και στα μεγαλύτερα γεωγραφικά πλάτη, όπου ο άνθρακας αποθηκεύεται στο χώμα για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

Όμως στο χώμα υπάρχει επίσης μια πληθώρα μικροβίων και μικροκοπικών ζώων, που -μαζί με τις ρίζες των φυτών- χρησιμοποιούν τον άνθρακα για την ανάπτυξή τους. Όταν η θερμοκρασία ανεβαίνει, αυτό σημαίνει ότι οι έμβιοι οργανισμοί του χώματος καταναλώνουν ολοένα περισσότερο άνθρακα, ο οποίος τελικά απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα με τη μορφή του διοξειδίου.