Η Ιταλία θα αλλάξει, ανεξάρτητα από το δημοψήφισμα του Ρέντσι

Του Αλέξανδρου Βέλμαχου

Λίγες μέρες έμειναν για το δημοψήφισμα στην Ιταλία σχετικά με τις συνταγματικές αλλαγές, που επιθυμεί να “περάσει” ο πρωθυπουργός και αυτό που κρίνεται δεν είναι τόσο οι τροποποιήσεις στο εκλογικό σύστημα της γειτονικής μας χώρας όσο το πολιτικό μέλλον του 41χρονου Ματέο Ρέντσι.

Μάλιστα, ο ίδιος ο Ιταλός πρωθυπουργός έχει ορίσει το δημοψήφισμα της ερχόμενης Κυριακής, ως το γεγονός, από το οποίο εξαρτάται το μέλλον του στην πολιτική σκηνή της χώρας του. Τα δεδομένα μέχρι τώρα δείχνουν πως οι κάλπες θα βγάλουν “ναι”. Ωστόσο, οι δημοσκοπήσεις και κυρίως η στάση των διεθνών αγορών προαναγγέλλουν πως η ζυγαριά τείνει προς το “όχι”.

Το οικονομικό “όχι”

Χαρακτηριστικό των πιέσεων που δέχθηκε η Ιταλία στο “μέτωπο” του χρηματοπιστωτικού “πολέμου”, είναι η εικόνα που είχε το χρηματιστήριο του Μιλάνου την περασμένη Δευτέρα, με το δείκτη MIB να υποχωρεί κοντά στο 2%, πλησιάζοντας το χαμηλό 2,5 μηνών.

Σημειώνεται ακόμα πως το spead του 10ετούς ιταλικού  ομολόγου έφτασε στο υψηλότερο σημείο από το Φεβρουάριο του 2014, όταν είχε αναλάβει την πρωθυπουργία ο Ρέντσι.

Φυσικά, “πρωταθλήτρια” των απωλειών στο Μιλάνο ήταν (ξανά) η Monte dei Paschi, με τη μετοχή της τράπεζας να αποσύρεται από τη συνεδρίαση μετά από το νέο limit down, που κατέγραψε.

Οι ανησυχίες για τη Monte εντάθηκαν, μετά από την διαρροή ενδοεταιρικού εγγράφου σχετικά με την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου 5 δισ. ευρώ-στην οποία προτίθεται να προχωρήσει η διοίκηση της τράπεζας μέχρι το τέλος του τρέχοντος χρόνου-σύμφωνα με το οποίο θα χρειαστούν 8 δισ. ευρώ για πιθανές αποζημιώσεις πελατών σε πρόστιμα, τα οποία ο οίκος θα κληθεί να πληρώσει. Ακόμη, στο ίδιο έγγραφο αναφέρθηκε πως αν επικρατήσει το “όχι” και υπάρξει πολιτική αστάθεια στην Ιταλία, τότε πολύ δύσκολα θα μπορούσε να αποφευχθεί μια κρατική παρέμβαση για τη διάσωση της Τράπεζας με τη μορφή του bail in.

Οι εξελίξεις στην Monte προκαλούν “ψυχρολουσία”, καθώς σε περίπτωση που η τράπεζα δεν καταφέρει να ολοκληρώσει με επιτυχία τη σχεδιαζόμενη AMK, τότε οι αναλυτές δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο του… ντόμινο. Ήδη, η μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας, η UniCredit, σχεδιάζει να προχωρήσει και αυτή σε ΑΜΚ ύψους 17 δισ. ευρώ στις αρχές του 2017, που σημαίνει πως πιθανή “κατάρρευση” της Monte dei Paschi θα σημάνει “συναγερμό” στο τραπεζικό σύστημα της Ιταλίας.

Η “βραδυφλεγής βόμβα” των ιταλικών τραπεζών είναι τα “κόκκινα” δάνεια, με την κεντρική τράπεζα της χώρας να ανακοινώνει προ ημερών πως το συνολικό ποσό των προβληματικών παγίων της ανήλθε σε 354,9 δισ. ευρώ για το δεύτερο τρίμηνο του 2016, παρουσιάζοντας αύξηση 4 δισ. από το πρώτο τρίμηνο.

Η “εκτίναξη” των μη εξυπηρετούμενων δανείων δείχνει πως ακόμα και αν ο Ρέντσι “νικήσει” στο δημοψήφισμα, τα προβλήματα του τραπεζικού συστήματος θα συνεχίσουν να διογκώνονται.

Η πολιτική αβεβαιότητα

Οι παραπάνω οικονομικές εξελίξεις συνδέονται σαφώς και με τις “ζυμώσεις”, που παρατηρούνται στην πολιτική σκηνή της Ιταλίας. Δημοσκοπήσεις της προηγούμενης εβδομάδας δείχνουν οριακό προβάδισμα του κεντροαριστερού κόμματος του Ρέντσι, ενώ σε κάποιες μετρήσεις η διαφορά του κυβερνώντος κόμματος με το “Κίνημα 5 Αστέρων” του Μπέμπε Γκρίλο είναι στα όρια του στατιστικού λάθους…

Σύμφωνα δε με τις εκτιμήσεις της Deutsche Bank, το “όχι” επικρατεί με ποσοστό 60% έναντι του “ναι”, που συγκεντρώνει 40%. Σε περίπτωση που τελικώς απορριφθούν οι αλλαγές του Ρέντσι, η γερμανική τράπεζα θεωρεί πως το πιο πιθανό σενάριο είναι να οριστεί μια κυβέρνηση με τη συμμετοχή τεχνοκρατών (ενδεχόμενο που ο Ρέντσι το έχει απορρίψει εδώ και μερικές εβδομάδες) η οποία θα οδηγήσει τη χώρα μέχρι την άνοιξη του 2018, όπου είναι προγραμματισμένες οι επόμενες εκλογές. 

Το σενάριο αυτό συγκεντρώνει 80%, ενώ το ενδεχόμενο πρόωρης προσφυγής στις κάλπες, μετά από επικράτηση του “όχι”, συγκεντρώνει ποσοστό 20%, όπως αναφέρεται σε σχετικό report της Deutsche Bank.