Giovanni Agnelli: Μία έμφυτη κομψότητα και μια γνήσια ανησυχία για προσωπική αυθεντικότητα

Πεθαίνει, σε ηλικία 81 ετών, ο Giovanni Agnelli, ο άνδρας που μετέτρεψε μια οικογενειακή αυτοκινητοβιομηχανία της Ιταλίας, την Fiat, σε μία παγκόσμια βιομηχανική υπερδύναμη.

View this post on Instagram

A post shared by Gianni Agnelli (@avv.giovanniagnelli)

«Κάθε γυναίκα στον κόσμο ήταν ερωτευμένη μαζί του και κάθε άνδρας στον κόσμο ήθελε να είναι εκείνος», έχει πει για τον Agnelli η σχεδιάστρια Diane von Fürstenberg.

Τον καιρό του θανάτου του, υπολογίζεται ότι κατείχε προσωπική περιουσία άνω των 2 δισ. δολαρίων. Όμως η δύναμή του ήταν πολύ μεγαλύτερη. Σύμβολο της μεταπολεμικής οικονομικής αναγέννησης της Ιταλίας, υπήρξε αυτό που ο Henry Kissinger περιέγραψε κάποτε σαν το «μόνιμο κατεστημένο», σε μια χώρα όπου οι κυβερνήσεις έρχονταν και παρέρχονταν.

«O Agnelli είναι η Fiat. Η Fiat είναι το Τορίνο. Το Τορίνο είναι η Ιταλία», ήταν το σλόγκαν των εργαζομένων της αυτοκινητοβιομηχανίας.

Ο Gianni -όπως τον αποκαλούσαν οι φίλοι του- Agnelli υπήρξε για πολλούς ο πραγματικός βασιλιάς της Ιταλίας. Αν και γεννήθηκε μέσα στα πλούτη για να κληρονομήσει αργότερα την αυτοκινητοβιομηχανία που ίδρυσε ο παππούς του, ο «L’ Avvocato», όπως συνήθιζαν να τον αποκαλούν οι Ιταλοί, έγινε γνωστός σε όλο τον κόσμο για το προσωπικό του στυλ και τη μαγνητική του προσωπικότητα.

View this post on Instagram

A post shared by Gianni Agnelli (@avv.giovanniagnelli)

Η ιστορία του, αυτή του playboy που έγινε ο ισχυρότερος επιχειρηματίας μιας ολόκληρης εποχής, εμπνέει τους Ιταλούς έως και σήμερα. Ο Agnelli υπήρξε πρότυπο του στυλ. Εκκεντρικές λεπτομέρειες, όπως η συνήθειά του να φορά το ρολόι του πάνω από τη μανσέτα αλλά και να αφήνει πάντα ξεκούμπωτα τα κουμπιά στους γιακάδες των πουκαμίσων του, συνέθεταν το προσωπικό του στυλ, που άφησε εποχή και μνημονεύεται έως και σήμερα στα περιοδικά μόδας.

Ο μαγνητισμός του τραβούσε τους παπαράτσι, που τον κυνηγούσαν από τη γαλλική ριβιέρα έως τα ελβετικά θέρετρα του σκι, αλλά και τις γυναίκες. Αν και ήταν παντρεμένος με μία πανέμορφη πριγκίπισσα, δεν έμπαινε στον κόπο να κρατήσει τις απιστίες του κρυφές.

Ο L’ Avvocato (τον φώναζαν «ο Δικηγόρος», αφού είχε σπουδάσει νομική), έζησε για δύο δεκαετίες την καλή ζωή. Aκολουθώντας τη συμβουλή του παππού του –του ιδρυτή της Fiat- να μην μπει απευθείας στην οικογενειακή επιχείρηση, εκείνος βρήκε πολλούς τρόπους να ξοδεύει τον χρόνο του, αλλά και τα περισσότερα από 1 εκατ. δολάρια που έμπαιναν στον τραπεζικό του λογαριασμό κάθε χρόνο.

Από την Κυανή Ακτή έως το Κάπρι και από το Παρίσι έως το Παλμ Μπιτς, ο Agnelli ήταν ο απόλυτος εκπρόσωπος της νέας ελίτ της εποχής, ενός διεθνούς τζετ σετ: Στυλάτος, με διασυνδέσεις, με απύθμενο πλούτο και πάντα σε κίνηση.

Το 1952 παραλίγο να σκοτωθεί, όταν η Ferrari την οποία οδηγούσε προσέκρουσε με ταχύτητα 200 χιλιομέτρων στο πίσω μέρος ενός φορτηγού κρεάτων, στο Μόντε Κάρλο. Ο Agnelli επέζησε, γλίτωσε παρά τρίχα τον ακρωτηριασμό του ποδιού του, αλλά ο τραυματισμός αυτός τον άλλαξε για πάντα.

View this post on Instagram

A post shared by Gianni Agnelli (@avv.giovanniagnelli)

Είχε πια φτάσει 1966 όταν ανέλαβε τα ηνία της οικογενειακής επιχείρησης. Κάποιοι έχουν αμφισβητήσει τις επιχειρηματικές του ικανότητες, ενώ και ο ίδιος έχει δηλώσει πως εάν έπρεπε να χτίσει την επιχειρηματική αυτοκρατορία που κληρονόμησε από το μηδέν, μάλλον δεν θα είχε επιτύχει τίποτα. Ωστόσο, η γοητεία που ασκούσε σε επιχειρηματίες, τραπεζίτες και πολιτικούς, έπαιξε σημαντικό ρόλο στη γιγάντωση της Fiat. Εκείνος έχτισε ένα εκτεταμένο δίκτυο γνωριμιών με ξένους τραπεζίτες και πολιτικούς, εν μέρει μέσω της λέσχης Bilderberg, της οποίας υπήρξε μέλος.

Στις ΗΠΑ, έκανε παρέα με τους Kennedy και τους Ford, ενώ στην Ευρώπη, βρισκόταν μέσα σε όλα τα βασιλικά σαλόνια. Άλλωστε, ο τρόπος με τον οποίο ζούσε στην καθημερινότητά του στην Ιταλία, ήταν σε μεγάλο βαθμό βασιλικός.

Πολύ συχνά, όταν τελείωνε τη δουλειά του στο Τορίνο, στην έδρα της Fiat, έπαιρνε το ιδιωτικό του αεροπλάνο και «πεταγόταν» μέχρι το Λονδίνο για δείπνο. Για αυτό και ήταν μια γνώριμη φυσιογνωμία όχι μόνο στην Ρώμη και το Παρίσι, αλλά στο Ντιτρόιτ και στη Νέα Υόρκη.

Δίκαια ο Agnelli θεωρείτο για χρόνια ο ισχυρότερος άνδρας της Ιταλίας, αφού η επιθυμία του αποτελούσε νόμο για την πολιτική σκηνή της χώρας. Επί των ημερών του, η ιταλική κυβέρνηση έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι της για να ευνοήσει την αυτοκινητοβιομηχανία που έγινε το απόλυτο σύμβολο της οικονομικής μεταμόρφωσης της χώρας. Η Ιταλία προωθούσε τα ιδιωτικά οχήματα έναντι των μέσων μαζικής μεταφοράς, φρόντιζε να επεκτείνει το δίκτυο των αυτοκινητοδρόμων της, ενώ την ίδια στιγμή, κρατούσε την αγορά της κλειστή στα αυτοκίνητα που έβγαζαν τα εργοστάσια των ξένων ανταγωνιστών. Έτσι, το Fiat 500 έγινε το σύμβολο του οικονομικού θαύματος που συντελέστηκε κατά τη δεκαετία του ’60 αλλά και ένα αναπόσπαστο μέρος του «ιταλικού ονείρου» της εποχής.

View this post on Instagram

A post shared by Gianni Agnelli (@avv.giovanniagnelli)

Όμως, ο Agnelli πίστευε ότι μια εταιρεία πρέπει να αναπτύσσεται, εάν δεν θέλει να πεθάνει, και έτσι επέκτεινε την οικογενειακή αυτοκρατορία στο banking, τις ασφάλειες, το real estate, τα χημικά, την αεροναυπηγική, τις τηλεπικοινωνίες, τους αμυντικούς εξοπλισμούς αλλά και τις εκδόσεις. Η Fiat είχε 10 βασικούς τομείς δραστηριότητας, με καθέναν να απαρτίζεται από εκατοντάδες εταιρείες.

Στο απόγειο της επιτυχίας της Fiat, ο Agnelli έφτασε να απασχολεί 200.000 άτομα και να ελέγχει το 5% του ΑΕΠ της Ιταλίας καθώς και το 25% της κεφαλαιοποίησης του ιταλικού χρηματιστηρίου. Όμως, όταν πέθανε, το 2003, η πτώση της Fiat είχε ήδη ξεκινήσει. Μια σειρά από αποτυχημένα μοντέλα και η είσοδος των ξένων αυτοκινητοβιομηχανιών στην ιταλική αγορά απειλούσαν τη Fiat πολύ πριν ο θάνατος του Agnelli βάλει την εταιρεία σε μία αβέβαιη τροχιά διαδοχής.Ο μοναχογιός του, Edoardo, ουδέποτε ενδιαφέρθηκε να αναλάβει τη διοίκηση της οικογενειακής επιχείρησης. Αντίθετα, έμπλεξε με τα ναρκωτικά και αφιερώθηκε στις μυστικιστικές φιλοσοφίες της Ανατολής, έως το 2000, όταν και αυτοκτόνησε σε ηλικία 46 ετών. Ο ανιψιός του, Giovanni Alberto πέθανε από καρκίνο τρία χρόνια αργότερα. Και μετά τον θάνατο και του αδερφού του Agnelli, Umberto, από καρκίνο, το 2004, τα ηνία της Fiat πέρασαν στον Sergio Marchionne, τον Ιταλό μάνατζερ που έσωσε την αυτοκινητοβιομηχανία, καταφέρνοντας, δύο χρόνια αφότου ανέλαβε, να ανακοινώσει την πρώτη της κερδοφορία μετά από πέντε έτη.