Η εξέγερση του Πολυτεχνείου και η κεντροδεξιά

Υπάρχει μια μικρή, μειοψηφική, αλλά πάντως «σκληροπυρηνική» μερίδα της ελληνικής κεντροδεξιάς, η οποία είτε αρνείται το εξεγερσιακό γεγονός του 1973, είτε οικοδομεί ένα κατά φαντασίαν αφήγημα γύρω από αυτό, το αφήγημα του μύθου του Πολυτεχνείου. Η πραγματική πραγματικότητα, όμως, είναι άλλη, ανεξάρτητα από τις ιδεολογικές προβολές μας. Το Πολυτεχνείο υπήρξε ιστορικά, σε αυτό συμμετείχαν και άνθρωποι προερχόμενοι από το κέντρο και τη δεξιά, και, με αυτήν την ορισμένη έννοια, ορθά επισήμανε ο πρωθυπουργός ότι το Πολυτεχνείο ενώνει.

Εντούτοις, εκφέρεται, ακόμη και σήμερα, η γνώμη από φωνές μιας «συνεπούς δεξιάς», ότι το Πολυτεχνείο δεν ήταν τίποτα περισσότερο παρά ένας μύθος, πάνω στον οποίο χτίστηκε η βασική μεταπολιτευτική πολιτική μας κουλτούρα. Συνήθως, η γνώμη αυτή συνοδεύεται και από το χαρακτηρισμό της «προβοκάτσιας», της σκόπιμης πρόκλησης δηλαδή, την οποία  επεξεργάστηκε η Αμερικανική Πρεσβεία για να ανατρέψει τον Γεώργιο Παπαδόπουλο, τον οποίο οι ίδιοι ενθαρρύνει, επτά χρόνια πιο πριν, να εφορμήσει με τα τεθωρακισμένα, προκειμένου να παρεμποδίσει την κατάληψη της χώρας από την αριστερή πτέρυγα της προδικτατορικής Ενώσεως Κέντρου.

Μάλιστα, το αφήγημα αυτό εξιστορεί ότι τον δικτάτορα τον ανέτρεψαν σε μια στιγμή, κατά την οποία είχε αρχίσει να κάνει τα πρώτα δειλά βήματα πολιτικής φιλελευθεροποίησης και σταδιακού εκδημοκρατισμού του καθεστώτος, ιδίως με την κυβέρνηση του Σ. Μαρκεζίνη.

Ωστόσο, το αφήγημα αυτό είναι, εδώ και δεκαετίες, περιθωριακό στους κόλπους της εγχώριας κεντροδεξιάς. Άλλωστε, οι δικτάτορες του ’67 δεν ήταν «σαρξ εκ της σαρκός» της κεντροδεξιάς παράταξης. Αντιδημοκράτες ήταν και, κατά συνέπεια, δεν είχαν ποτέ σχέση με την κυρίαρχη παράταξη του τόπου.

Όσον αφορά, δε, τα περί μη υπάρξεως του Πολυτεχνείου, αυτά κινούνται καθαρά στη σφαίρα της φαντασίας. Στις 15 Νοεμβρίου, καταλαμβάνεται το Πολυτεχνείο, καθώς και πανεπιστημιακά κτίρια της Θεσσαλονίκης και άλλων πόλων από φοιτητές και φοιτήτριες. Στην Αθήνα, η λειτουργία ερασιτεχνικού ραδιοφωνικού σταθμού από τους φοιτητές μεταφέρει την είδηση της κατάληψης σε όλη τη χώρα. Ακολουθούν μαζικές διαδηλώσεις κατά της δικτατορίας στις οδούς γύρω από το Πολυτεχνείο και στις 17 Νοεμβρίου, ένα άρμα μάχης γκρεμίζει την πύλη και αρχίζει η εισβολή αστυνομικών και στρατιωτικών δυνάμεων. Στις συμπλοκές υπήρξαν δεκάδες θύματα και ο στρατιωτικός νόμος πρόκειται να επιβληθεί εκ νέου, μετά μία εβδομάδα.

Και δεν υπάρχει εχέφρων βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, που να αρνείται τα γεγονότα του 1973.

Το δεύτερο κρίσιμο ερώτημα για την κεντροδεξιά είναι το ερώτημα σχετικά με την πολιτική σύνθεση των εξεγερμένων. Διότι εξέγερση χωρίς εξεγερμένους δεν δύναται να υπάρξει.

Η απάντηση στο ερώτημα είναι, κυρίως, ενοχλητική για την αριστερά, την παράταξη που σταθερά οραματίζεται τη συντριβή της κρατικής οργάνωσης της κοινωνίας και της σύνθλιψης κάθε ατομικού στοιχείου στην οικονομία.

Το Πολυτεχνείο δεν έγινε ούτε από το ΚΚΕ, ούτε από κάποια άλλη οργάνωση της αριστεράς. Από τους «τρελούς του χωριού» έγινε. Γνωρίζουμε σήμερα (με ονοματεπώνυμα, τώρα πια, και σχετικούς καταλόγους των εξεγερμένων) ότι το Πολυτεχνείο απορρίφθηκε σαν «προβοκάτσια» από το φύλλο 8 της Πανσπουδαστικής, της φοιτητικής παράταξης του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, που τα θέλει πάντα όλα δικά του, μονά ζυγά, αρκεί να τα ελέγχει και να τα χειραγωγεί πλήρως.

Το Πολυτεχνείο δεν έγινε ούτε από το ΠΑΣΟΚ. Εξάλλου, το ΠΑΣΟΚ, το οποίο ορθά τιμά την εξέγερση κάθε χρόνο, δεν είχε συγκροτηθεί ακόμη. Η 3^η του Σεπτέμβρη θα έρθει το 1974. Το ΠΑΚ, ένας προπομπός του μετέπειτα ΠΑΣΟΚ, υπήρχε και ανέπτυσσε πλούσια δράση.

Όμως, ο πρόεδρός του, ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν «απών». «Απών ήσουν,. Ανδρέα», τον εγκάλεσε στην πολιτική τάξη της αριστεράς ο επικεφαλής του μικροσκοπικού αλλά ξεροκέφαλου ΚΚΕ Εσωτερικού, Λεωνίδας Κύρκος. Απάντηση δεν έλαβε ποτέ από τον ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ, που κατηγορούσε το κόμμα του 2% για «σαλονάκια της αριστεράς».

«Παρών» φώναξαν κυρίως φοιτητές και φοιτήτριες ανένταχτοι ή οργανωμένοι σε οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς. Αυτοί έδωσαν τον τόνο, το στίγμα, και μετά τον αγώνα και το τσάκισμα από το ξύλο, επέστρεψαν στις σπουδές τους.

Και κεντροδεξιοί υπήρχαν και συμμετείχαν ενεργά στο εξεγερσιακό γεγονός. Το υπαγόρευε η πολιτική συνείδηση ανθρώπων του πατριωτικού κέντρου και της δημοκρατικής δεξιάς, η οποία, μετά λίγους μήνες, θα πρωτοστατήσει στην ομαλή μετάβαση από τη δικτατορία στην δημοκρατία.

Η δικτατορία των συνταγματαρχών δεν έπεσε, όμως, από το Πολυτεχνείο, αλλά, κυρίως, κάτω από το βάρος των δραματικών γεγονότων της τουρκικής εισβολής στην βόρεια Κύπρο. Αυτό, βέβαια, δεν μειώνει τη σημασία του γεγονότος, ούτε, πολύ περισσότερο, αναιρεί – γελοιωδώς – την ύπαρξή του.