Αλλά τα βράδια τι όμορφα που μυρίζει η γη

Το εικοσιδυό γεννιέται ο Τάσος Λειβαδίτης, χωρίς καμία όμως στενοχώριες από κακουχίες και δεινά. Στο Μεταξουργείο της εποχής γεννιέται μα μεγαλώνει κάπου στη Λιβαδειά. Αιτία, το ανήσυχο εμπορικό μυαλό του πατέρα, που εξελίσσεται γρήγορα σε έναν εύπορο έμπορο υφασμάτων. Πτώχευσε όμως όπως τόσοι άλλοι λόγω της θύελλας του παγκοσμίου πολέμου. Παιδικά χρόνια άνετα και χαρωπά. Εφηβεία ακόμη πιο ασκίερη από σκοτούρες οικονομικές και ανάγκες για επιβίωση. Και με μια μέριμνα πατρική για παραδόσεις κατ’ οίκων μαθημάτων από τους Kant της εποχής. Ο πατέρας να παίζει βιολί τα Σαββατοκύριακα και η μάνα του να του τραγουδά και να του καλλιεργεί την αγάπη και το θαυμασμό για τα γράμματα.

View this post on Instagram

A post shared by Λόγια Σοφών 🏛️ (@logia_sofwn_)

Νέος πια, εγγράφεται – πού αλλού; – στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Οι μαρτυρίες αναφέρουν ότι ο νεαρός Αλέκος ασφυκτικά από τις παραδόσεις του αστικού και του διοικητικού και δεν περατώνει τις σπουδές, τα παρατάει. Ασπάζεται τον μαρξισμό και περνά στις γραμμές του κομμουνιστικού κινήματος. Αφορμή, η απωθητική μορφή ενός χαφιέ στην είσοδο του σπιτιού. Αιτία, το «θερμό ρεύμα» του μαρξισμού: η αποτίναξη της αλλοτρίωσης, η ανατροπή της εγχρήματης σχέσης, η αποπραγμοποίηση των ανθρώπων. Και τις πλήρωσε τις επιλογές του. Ένταξη στο ΕΑΜ. Σύλληψη και μετά, η γνωστή «τουρνέ», κατά την κομμουνιστική αργκό: Μακρόνησος, Μούνδρος, Αη Στράτης. Εκεί φτιάχνει ένα ήθος που δεν το βρίσκει κανείς εύκολα σε νέους της «ευρύτερης αριστεράς» και με μια έγνοια – μέχρι σημείου παρεξηγήσεως – έννοια για τον συνάνθρωπο.

View this post on Instagram

A post shared by ΛόγιαΜεγάλων Προσωπικοτήτων (@logiamegalwnproswpikothtwn)

«Σαλεμένος», θα πει κανείς. Καθόλου. Μάλιστα, ένας δάσκαλός του είχε πει εν πλήρη ηρεμία και ενώπιον όλων των συμμαθητών του: «Όσο μυαλό κουβαλάει ο Τάσος, δεν κουβαλάτε όλοι σας». Μα είχε μεγάλη καρδιά. Τα χρόνια κυλούν, εφήμερο πράγμα η νεότης. Ρίχνεται στη γραφή και τη μελέτη. Βιοπορίζεται ως κριτικός ποίησης στην «Αυγή» (της εποχής). Μα η δικτατορία των συνταγματαρχών κλείνει τις περισσότερες εφημερίδες και εργάζεται για το «Φαντάζιο», χωρίς όμως να γίνει πραγματικά δημοσιογράφος.

View this post on Instagram

A post shared by Ροδόσταμο (@rodo_stamo)

Ποιητής ήταν ο Λειβαδίτης και μάλιστα από τους διαπρεπείς. Μετά την πρώτη, την επαναστατική περίοδο, που γράφει επηρεασμένος από την τραγωδία του εμφυλίου και τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες, ακολουθούν η συμβολική και η υπαρξιακή. Εκεί φανερώνεται μια διαφορετική θεματολογία, πιο εσωτερική και σαφώς μεταφυσική. Διακρίνεται έντονα ο παροξυσμός της υπαρξιακής αναζήτησης, οι τύψεις από μιαν αόριστη ενοχή, αναπόληση και η καταφυγή στο παρελθόν και η προσφυγή στο όνειρο. Αναγνωρίζεται ενόσω βρίσκεται ακόμη εν ζωή, αποκτά νέους φίλους, έχοντας πάντοτε στο πλευρό του τη Μαρία, που τόσο αγάπησε και της αφιερώθηκε για μια ζωή.

View this post on Instagram

A post shared by Mariaa Kontoudiouu (@kontoudioumaria)

Ήταν όμως κάπως «άτακτος» ο Λειβαδίτης, όχι όμως με την τρέχουσα έννοια. Τα παραστρατήματά του είχαν να κάνουν με τη μεγαλοψυχία του και με την αδυναμία που είχε για κάποια στέκια. Αχαρνών 35 έμενε ο Λειβαδίτης, μα πριν γυρίσει στο σπίτι για να απολαύσει τον κόκορα τον κρασάτο, έπινε στη ζούλα κανα δυο ποτήρια ουίσκι ή, ακόμη καλύτερα, το «πρόστυχο», όπως το αποκαλούσε, το κρασί που δεν ήταν εμφιαλωμένο αλλά εκείνο το χύμα μα από γιοματάρι καλό, στα κρυφά από τη Μαρία του. Και μεγαλόψυχος γιατί απέφευγε, λένε οι μαρτυρίες, να περάσει από τα καταστήματα που στους ιδιοκτήτες τους είχε δανείσει ένα – δυο χιλιάρικα, πέριξ της πλατείας Βικτωρίας όπου κατοικούσε, για να μην τους φέρει σε θέση δύσκολη, αν δεν είχαν να του τα επιστρέψουν.

Για τον Τάσο Λειβαδίτη, ποίηση και ζωή ήταν ένα αδιαίρετο όλον. Δεν μπορεί κάποιος να αποσπάσει κάποιος το ένα από το άλλο. Είναι αδιάσπαστα. Γέμουν μιας βαθιάς ευγένειας και ανθρωπιάς, αλλά και μιας βαθύτατα υπαρξιακής απελπισίας. Με καλά δουλεμένα εκφραστικά μέσα κατάφερε να συναρθρώσει πειστικά τη διττή ματαίωση, αυτή της γενιάς που πίστεψε στην ουτοπία του μαρξισμού και αυτή όσων βολεύθηκαν σε εύκολες απαντήσεις απέναντι στα μεγάλα. Οι ποιητικές συλλογές του και κείμενά του βιοποριστικά για τις τέχνες και το κοινωνικό γίγνεσθαι κυκλοφορούν σε προσεγμένες εκδόσεις.