Παλαιστίνιος αγρότης ανακαλύπτει σπάνιο αρχαίο θησαυρό στη Γάζα

Την περασμένη άνοιξη, ένας Παλαιστίνιος αγρότης φύτευε ένα νέο ελαιόδεντρο όταν το φτυάρι του χτύπησε σε ένα σκληρό αντικείμενο. Κάλεσε τον γιο του και για τρεις μήνες, οι δυο τους ανέσκαψαν σιγά σιγά ένα περίτεχνο ψηφιδωτό της Βυζαντινής Εποχής, που οι ειδικοί λένε ότι είναι ένας από τους μεγαλύτερους αρχαιολογικούς θησαυρούς που έχουν βρεθεί ποτέ στη Γάζα.

Η ανακάλυψη έχει προκαλέσει ενθουσιασμό στους αρχαιολόγους. Ομως, την ίδια στιγμή εγείρει αιτήματα για καλύτερη προστασία των αρχαιοτήτων της Γάζας, μιας εύθραυστης συλλογής μνημείων που απειλούνται από την έλλειψη ευαισθητοποίησης και πόρων, καθώς και από τον διαρκή κίνδυνο συγκρούσεων μεταξύ του Ισραήλ και των ντόπιων Παλαιστινίων μαχητών.

Το ψηφιδωτό αποκαλύφθηκε μόλις ένα χιλιόμετρο (μισό μίλι) από τα ισραηλινά σύνορα. Το δάπεδο, που διαθέτει 17 εικονογραφίες ζώων και πουλιών, είναι καλά διατηρημένο και τα χρώματά του είναι έντονα.

«Πρόκειται για τα πιο όμορφα ψηφιδωτά δάπεδα που ανακαλύφθηκαν στη Γάζα, τόσο όσον αφορά την ποιότητα της γραφικής αναπαράστασης όσο και την πολυπλοκότητα της γεωμετρίας», δήλωσε ο Ρενέ Ελτέρ (Rene Elter), αρχαιολόγος της Γαλλικής Βιβλικής και Αρχαιολογικής Σχολής της Ιερουσαλήμ.

Ο Ελτέρ λέει ότι το ψηφιδωτό δάπεδο χρονολογείται μεταξύ του 5ου και του 7ου αιώνα. Αλλά είπε ότι πρέπει να διεξαχθεί κατάλληλη ανασκαφή για να προσδιοριστεί πότε ακριβώς κατασκευάστηκε και αν αποτελούσε μέρος θρησκευτικού ή εγκόσμιου συγκροτήματος.

Η Λωρίδα της Γάζας, ένας παλαιστινιακός παράκτιος θύλακας που βρίσκεται ανάμεσα στο Ισραήλ και την Αίγυπτο, ήταν ένας πολυσύχναστος εμπορικός δρόμος μεταξύ της Αιγύπτου και του Λεβάντε στην αρχαιότητα. Η παράκτια λωρίδα είναι γεμάτη από απομεινάρια αρχαίων πολιτισμών, από την Εποχή του Χαλκού έως την ισλαμική και την οθωμανική εποχή.

Ωστόσο, οι θησαυροί αυτοί σπάνια προστατεύονται. Στο παρελθόν, γίνονταν αντικείμενο λεηλασίας. Τα τελευταία χρόνια, ορισμένα υπέστησαν ζημιές ή καταστράφηκαν από αναπτυξιακά έργα ή από τις μάχες με το Ισραήλ. Ο ισραηλινο-αιγυπτιακός αποκλεισμός που επιβλήθηκε μετά την κατάληψη της Γάζας από τη «Χαμάς» το 2007 κατέστρεψε την Οικονομία, αφήνοντας ελάχιστους πόρους για την προστασία των αρχαιοτήτων.

Μεταξύ των λίγων διατηρητέων μνημείων στη Γάζα είναι το μοναστήρι του Αγίου Ιλαρίωνα, το οποίο χρονολογείται από την ύστερη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία έως την ισλαμική περίοδο των Ομαγιάδων, και η βυζαντινή εκκλησία που αποκαταστάθηκε από διεθνείς οργανισμούς και εγκαινιάστηκε φέτος στη βόρεια Λωρίδα της Γάζας.

Ενώ και αυτές οι τοποθεσίες διαθέτουν ψηφιδωτά, ο Ελτέρ δήλωσε ότι η τελευταία ανακάλυψη, στην κεντρική πόλη Μπουρέιτζ της Γάζας, είναι «μοναδική».

Το Τμήμα Αρχαιοτήτων που διοικείται από τη «Χαμάς» περιέγραψε το ψηφιδωτό ως «μια μεγάλη αρχαιολογική ανακάλυψη», αλλά αρνήθηκε να σχολιάσει περαιτέρω, λέγοντας ότι θα υπάρξει επίσημη ανακοίνωση αργότερα.

Η μεγαλύτερη από τις οπές στο έδαφος, περίπου 2 μέτρα επί 3 μέτρα (6 πόδια επί 9 πόδια), έχει τα 17 σχέδια ζώων. Οι άλλες δύο παρουσιάζουν περίπλοκα μοτίβα από πλακάκια. Οι ρίζες ενός παλιού ελαιόδεντρου έχουν καταστρέψει τμήματα του ψηφιδωτού, το οποίο φαίνεται να είναι σε μέγεθος συνολικά περίπου 23 τετραγωνικά μέτρα (250 τετραγωνικά πόδια).