To Netflix κουκουλώνει την αγωγή της Γεωργιανής σκακίστριας Nona Gaprindashvili

Η επιτυχημένη σειρά Queen's Gambit είχε κατονομάσει τη Nona Gaprindashvili, μια πρωτοπόρο πρωταθλήτρια σκακιού στην πραγματική ζωή και ισχυριζόταν ψευδώς ότι «δεν είχε αντιμετωπίσει ποτέ άνδρες». Η ίδια έκανε μήνυση για δυσφήμιση.

Το Netflix συμφώνησε να συμβιβαστεί με αγωγή που κατέθεσε μια Γεωργιανή σκακίστρια, η οποία ισχυρίστηκε ότι δυσφημίστηκε σε ένα επεισόδιο της σειράς The Queen’s Gambit.

Η Nona Gaprindashvili υποστήριξε ότι τα επιτεύγματά της δυσφημίστηκαν όταν ένας εκφωνητής σκακιού στη σειρά του Netflix δήλωσε λανθασμένα ότι «δεν αντιμετώπισε ποτέ άνδρες». Στην πραγματικότητα, η Gaprindashvili είχε αντιμετωπίσει 59 άνδρες αντιπάλους μέχρι το 1968, έτος στο οποίο διαδραματίζεται η σειρά.

Το Netflix είχε προσπαθήσει να απορριφθεί η αγωγή, υποστηρίζοντας ότι οι δημιουργοί της σειράς είχαν ευρεία άδεια (βάσει της Πρώτης Τροπολογίας). Όμως τον Ιανουάριο ένας ομοσπονδιακός δικαστής απέρριψε αυτό το επιχείρημα, κρίνοντας ότι τα φανταστικά έργα δεν έχουν ασυλία από αγωγές αν δυσφημούν πραγματικούς ανθρώπους.

Το Netflix άσκησε έφεση κατά της απόφασης στο 9ο Εφετείο, αλλά την Τρίτη 6/9/2022 η υπόθεση απορρίφθηκε.

«Τα μέρη είναι ικανοποιημένα που το θέμα έχει επιλυθεί», δήλωσε ο δικηγόρος Alexander Rufus-Isaacs, ο οποίος εκπροσώπησε τον Gaprindashvili.

Οι όροι του διακανονισμού δεν γνωστοποιήθηκαν. Εκπρόσωπος του Netflix δήλωσε επίσης: «Είμαστε ικανοποιημένοι που το θέμα έχει επιλυθεί».

Το The Queen’s Gambit εστιάζει στην Beth Harmon, μια φανταστική Αμερικανίδα που γίνεται διεθνής πρωταθλήτρια στο σκάκι. Στο τελευταίο επεισόδιο, η Harmon νικά έναν άνδρα ανταγωνιστή σε ένα τουρνουά στη Μόσχα. Ένας εκφωνητής εξηγεί ότι ο αντίπαλός της την υποτίμησε. «Το μόνο ασυνήθιστο πράγμα πάνω της, πραγματικά, είναι το φύλο της. Και ακόμη και αυτό δεν είναι πρωτοφανές στη Ρωσία. Υπάρχει η Nona Gaprindashvili, αλλά είναι η παγκόσμια πρωταθλήτρια γυναικών και δεν έχει αντιμετωπίσει ποτέ άνδρες» είπε.

Η Gaprindashvili, σήμερα 81 ετών, υποστήριξε ότι η αναφορά ήταν «κατάφωρα σεξιστική και υποτιμητική».

Το Netflix υποστήριξε ότι η αναφορά αποσκοπούσε στην αναγνώριση της Gaprindashvili και όχι στην υποτίμησή της. Η σειρά απασχόλησε δύο ειδικούς στο σκάκι σε μια προσπάθεια να διορθωθούν οι λεπτομέρειες.

Το Netflix επικαλέστηκε επίσης μια απόφαση του 2018 στο Εφετείο της Καλιφόρνιας που αφορούσε τη σειρά του καναλιού FX, «Feud». Σε εκείνη την υπόθεση, η Olivia de Havilland ισχυρίστηκε ότι είχε παρουσιαστεί ψευδώς ως «χυδαία κουτσομπόλα». Το εφετείο τάχθηκε υπέρ του FX, κρίνοντας ότι οι δημιουργοί έχουν το δικαίωμα βάσει της Πρώτης Τροπολογίας να ερμηνεύουν την ιστορία και ότι τα πρόσωπα της πραγματικής ζωής δεν έχουν δικαίωμα να ασκήσουν βέτο στον τρόπο απεικόνισής τους.

Στην υπόθεση Gaprindashvili, ωστόσο, η περιφερειακή δικαστής των ΗΠΑ, Virginia Phillips, διαπίστωσε ότι αυτό δεν σημαίνει ότι οι δημιουργοί έχουν απεριόριστο δικαίωμα να δυσφημούν ανθρώπους.

«Το Δικαστήριο δεν γνωρίζει, καμία υπόθεση που να αποκλείει αξιώσεις δυσφήμισης για την απεικόνιση πραγματικών προσώπων σε φανταστικά έργα», έγραψε η δικαστής. «Το γεγονός ότι η σειρά ήταν ένα φανταστικό έργο δεν απαλλάσσει το Netflix από την ευθύνη για δυσφήμιση, εάν όλα τα στοιχεία της δυσφήμισης είναι κατά τα άλλα παρόντα».