Φυσικό αέριο: Η Ελλάδα πρωταγωνίστρια των εξελίξεων – Στη Ρεβυθούσα τα στρατηγικά αποθέματα

Η Ελλάδα πρωταγωνιστεί σε μεγάλο βαθμό για τα αναγκαία αποθέματα φυσικού αερίου, μαζί με την Ιταλία, μιας και στη Ρεβυθούσα θα μοιραστούν τα αναγκαία αποθέματα φυσικού αερίου, σύμφωνα με το επικαιροποιημένο Σχέδιο Προληπτικής Δράσης για την ασφάλεια εφοδιασμού της ελληνικής επικράτειας το οποίο έχει καταρτίσει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) και έλαβε προέγκριση από την Κομισιόν.

Στόχος η  ενίσχυση της προστασίας των καταναλωτών σε περίπτωση εμφάνισης σημαντικών διαταραχών στη ζήτηση ή και στην προμήθεια φυσικού αερίου.

Ειδικότερα, προτείνεται η  νέα  πλωτή δεξαμενή της εγκατάστασης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) που εγκαταστάθηκε τον Ιούνιο στη Ρεβυθούσα (FSU – Floating Storage Unit) να «φιλοξενήσει» 0,57 τεραβατώρες (TWh) στρατηγικών αποθεμάτων για την ηλεκτροπαραγωγή ενώ σε   αποθήκη της Ιταλίας να διατηρηθούν μόνο τα εμπορικά αποθέματα των προμηθευτών αερίου 1,14 TWh. Ωστόσο, η συγκεκριμένη πρόταση δεν είναι δεσμευτική καθώς δίνεται η δυνατότητα αποθήκευσης και σε άλλες υποδομές, τις οποίες μπορούν να προτείνουν οι υπόχρεοι.

Εμπορικά αποθέματα στην Ιταλία

Την υποχρέωση διατήρησης αποθέματος φυσικού αερίου έχουν οι κάτοχοι άδειας προμήθειας σε τελικούς πελάτες, οι οποίοι εισήγαγαν φυσικό αέριο στο ΕΣΦΑ (Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου) τα πέντε προηγούμενα έτη και είναι χρήστες του (εμπορική αποθήκευση). Οι υπόχρεοι προμηθευτές πρέπει να δεσμεύσουν χώρο και να αποθηκεύσουν ποσότητα φυσικού αερίου σε υπόγειες αποθήκες γειτονικών κρατών-μελών έως την 1η Νοεμβρίου 2022.

Η απόληψη και χρήση της αποθηκευμένης ποσότητας θα είναι διαθέσιμη στους υπόχρεους και στην ελληνική αγορά (στο Βάθρο Εμπορίας) κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες (ακόμα και αν δεν υλοποιηθεί το δυσμενές σενάριο διακοπής τροφοδοσίας φυσικού αερίου) κατά τους μήνες Νοέμβριο 2022 – Μάρτιο 2023. Τη συγκεκριμένη περίοδο, οι υπόχρεοι αποθήκευσης  φυσικού αερίου στην Ιταλία   θα «εισάγουν» το φυσικό αέριο που έχουν αποθηκεύσει στο ΕΣΦΑ, στο Σημείο Εισόδου Νέα Μεσημβρία, μέσω εικονικής ανάστροφης ροής από τον αγωγό ΤΑΡ.  Η συνολική ποσότητα αποθήκευσης προσδιορίζεται στις 1,14 TWh.

Το κόστος

Το ύψος του αποθέματος που οφείλει να τηρεί ξεχωριστά ο κάθε προμηθευτή στις εγκαταστάσεις αποθήκευσης της Ιταλίας θα προσδιορίζεται ανάλογα με το μερίδιό των εισαγωγών του  στην ελληνική αγορά και τη δυναμικότητα αποθήκευσης στη γειτονική χώρα.  Το εκτιμώμενο κόστος για το μεταφορικό κόστος και κόστος αποθήκευσης κυμαίνεται μεταξύ 8 – 17 εκατ. ευρώ και οι υπόχρεοι θα αποζημιώνονται μέσω του Τέλους Ασφάλειας Εφοδιασμού (ΤΑΕ – θα το εισπράττει ο ΔΕΣΦΑ από όλους τους χρήστες  ανά μονάδα ποσότητας φυσικού αερίου που θα παραλαμβάνουν από το ΕΣΦΑ, το οποίο θα ανακτάται από τους πελάτες φυσικού αερίου).  Το κόστος προμήθειας αερίου δεν θα αποζημιώνεται καθώς θα χρησιμοποιηθεί από τους προμηθευτές για την κάλυψη των πελατών τους κατά την περίοδο του χειμώνα.

Ωστόσο λόγω της πρώιμης προμήθειας αερίου και τα κόστη που δημιουργούνται εξαιτίας της,   δημιουργείται ένα Συμβόλαιο Διαφορών, αφενός για την κάλυψη των υπόχρεων προμηθευτών σε περίπτωση που η εμπορική τιμή του αερίου κατά την απόληψη (Βάθρο εμπορίας) σε σχέση με την τιμή προμήθειας κατά την περίοδο έγχυσης είναι μικρότερη, και αφετέρου για την προστασία των καταναλωτών από τυχόν ιδιαίτερα υψηλές τιμές κατά την περίοδο απόληψης.

Σε περίπτωση που ένας προμηθευτής επιλέξει να αποθηκεύσει αέριο σε αποθήκη άλλης χώρας (εκτός Ιταλίας) και εφόσον διασφαλίσει αδιάλειπτη δυναμικότητα για την ημερήσια εισαγωγή του στην Ελλάδα, θα αποζημιωθεί  εφόσον τα κόστη  δεν υπερβαίνουν τα αντίστοιχα της Ιταλίας, εκτός εάν αποδείξει την αδυναμία αποθήκευσης αερίου στην Ιταλία, οπότε θα αποζημιωθεί με το επιπλέον κόστος.

Στρατηγικά αποθέματα στη Ρεβυθούσα

Κάθε κάτοχος άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύσιμο φυσικό αέριο, ο οποίος έχει επιλέξει σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης τη διατήρηση αποθέματος φυσικού αερίου σε εγκατάσταση αποθήκευσης  και όχι τη δυνατότητα καύσης εναλλακτικού καυσίμου (και διατήρηση του σχετικού αποθέματος ντίζελ) βαρύνεται με τις εξής υποχρεώσεις:

• Διατήρηση επαρκούς αποθέματος φυσικού αερίου σε εγκατάσταση αποθήκευσης για αδιάλειπτη λειτουργία της μονάδας ηλεκτροπαραγωγής για τουλάχιστον πέντε ημέρες σε πλήρες φορτίο.
• Μέριμνα  για την εγκατάσταση των απαιτούμενων συστημάτων τροφοδοσίας υγρού καυσίμου και δεξαμενών αποθήκευσης πετρελαίου ντίζελ, με χωρητικότητα επαρκή για την αδιάλειπτη λειτουργία του σταθμού για τουλάχιστον 24 ώρες σε πλήρες φορτίο.

Ειδικότερα, οι κάτοχοι μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο φυσικό αέριο που έχουν επιλέξει διατήρηση αποθέματος φυσικού αερίου σε εγκατάσταση αποθήκευσης, πρέπει  να προχωρήσουν σε όλες τις απαραίτητες διαδικασίες για τη  διατήρηση αποθέματος αερίου στην εγκατάσταση ΥΦΑ στη Ρεβυθούσα και συγκεκριμένα  την αποθήκευσή του πριν την 1η Νοεμβρίου 2022, ενισχύοντας τη διαθεσιμότητα φυσικού αερίου,  σε περίπτωση διακοπής τροφοδοσίας ρωσικού αερίου,  έως 570.000 MWh.

Ορόσημο η 1η Νοεμβρίου

Σύμφωνα με το Σχέδιο Προληπτικής Δράσης της ΡΑΕ, ελλείψει υπόγειας αποθήκης φυσικού αερίου στην Ελλάδα, κρίνεται οικονομικότερο και πιο άμεσα διαθέσιμο οι ηλεκτροπαραγωγοί να χρησιμοποιήσουν την υποδομή της Ρεβυθούσας για τη διατήρηση αποθέματος κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Κατ’ αναλογία με την υποχρέωση που έχει τεθεί για τους ηλεκτροπαραγωγούς που έχουν επιλέξει τη χρήση εναλλακτικού καυσίμου, το απόθεμα για κάθε υπόχρεο ηλεκτροπαραγωγό   προσδιορίζεται λαμβάνοντας υπόψη 16 ώρες λειτουργίας σε πλήρες φορτίο για πέντε μέρες.

Σύμφωνα με τη ΡΑΕ, θεωρείται δεδομένο ότι υφίσταται ο απαραίτητος διαθέσιμος αποθηκευτικός χώρος στη Ρεβυθούσα, καθώς το FSU δεν έχει προς το παρόν αξιοποιηθεί, από τον Ιούνιο οπότε εγκαταστάθηκε, ούτε έχουν διατεθεί ή προγραμματιστεί έως σήμερα χρονοθυρίδες για την πλήρωσή του. Η πλήρωση της Ρεβυθούσας με το απόθεμα ασφαλείας θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί την 1η Νοεμβρίου 2022 ή από την έναρξη εμπορικής λειτουργίας μιας νέας μονάδας ηλεκτροπαραγωγής.

Κατά τη διάρκεια της 5μηνης διατήρησης του αποθέματος και ενώ το σύστημα φυσικού αερίου λειτουργεί υπό κανονικές συνθήκες, εφόσον απαιτείται, θα υπάρχει δυνατότητα αεριοποίησης μέρους ή του συνόλου του αποθέματος ασφαλείας, έτσι ώστε να δημιουργηθεί επαρκής αποθηκευτικός χώρος για επερχόμενο νέο φορτίο ενός χρήστη της υποδομής.

Αναλυτικά οι όροι

Πιο συγκεκριμένα,

α. Ο αιτών xρήστης, που επιθυμεί να φέρει νέο φορτίο LNG, θα μπορεί να προβεί σε αεριοποίηση μέρους ή συνόλου του αποθέματος ασφαλείας, και στο ελάχιστο απαιτούμενο, για λογαριασμό του, πριν την άφιξη του φορτίου του.

β. Σε περίπτωση πρόωρης αεριοποίησης του αποθέματος ασφαλείας για τη δημιουργία επαρκούς αποθηκευτικού χώρου, αυτό πρέπει να αντικατασταθεί άμεσα (εντός  5 ημερών) στο σύνολό του από μέρος του φορτίου του Χρήστη ΥΦΑ με την έλευση του πλοίου. Εάν υπάρξει  καθυστέρηση πέραν των 5 ημερών, ο χρήστης θα υπόκειται σε κυρώσεις.

Σε κατάσταση κρίσης, οι ηλεκτροπαραγωγοί θα υποβάλλουν την προσφορά τους για παραγωγή με φυσικό αέριο γνωρίζοντας ότι αυτό μπορεί να προέλθει από το απόθεμα ασφαλείας τους και έως την εναπομείνασα ποσότητα του αποθέματος αυτού. Ο αυτοπρομηθευόμενος ηλεκτροπαραγωγός (ή ο προμηθευτής του) υποβάλλει στον ΔΕΣΦΑ Αίτημα Βραχυχρόνιας Δέσμευσης Δυναμικότητας Αεριοποίησης, εάν και όσο απαιτείται, ώστε να ικανοποιηθεί η ποσότητα αποθέματος που επιθυμεί ο ηλεκτροπαραγωγός να αεριοποιηθεί για λογαριασμό του την επόμενη ημέρα.

Όσον αφορά στο κόστος, αποζημιώνεται για τη χρήση της εγκατάστασης, το κόστος μεταφοράς αερίου για τη είσοδο στην Αγία Τριάδα (σημείο εξόδου της Ρεβυθούσας) και το κεφαλαιουχικό κόστος διατήρησης αποθεμάτων.  Για το κόστος προμήθειας αερίου και τυχόν άλλα κόστη που συνεπάγεται η διατήρηση του   αποθέματος βαρύνουν αποκλειστικά τον εκάστοτε υπόχρεο ηλεκτροπαραγωγό και ανακτώνται στο πλαίσιο λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Σε περίπτωση που ο ηλεκτροπαραγωγός προτείνει ισοδύναμη λύση αποθήκευσης (εναλλακτική της δεξαμενής της Ρεβυθούσας) και γίνει αποδεκτή από τη ΡΑΕ, τότε  θα αποζημιωθεί κατόπιν τεκμηρίωσης του κόστους, έως το ποσό που αναλογεί στο αντίστοιχο κόστος για την υπηρεσία εποχικής αποθήκευσης στη Ρεβυθούσα. Μηχανισμός ανάκτησης κόστους  προβλέπεται μέσω του Τέλους Ασφάλειας Εφοδιασμού.