Με νέα ματιά: Avianna Rodriguez μιλάει για την κοινωνική και πολιτιστική δικαιοσύνη

Η διεπιστημονική καλλιτέχνις, η πολιτιστική στρατηγική και η ακτιβίστρια κοινωνικής δικαιοσύνης Favianna Rodriguez με έδρα την Καλιφόρνια διερευνά τις έννοιες της μετανάστευσης, της δικαιοσύνης των φύλων, της κλιματικής αλλαγής, της φυλετικής ισότητας και της σεξουαλικής ελευθερίας στη δουλειά της. Εκτός από την εκτεταμένη πρακτική της στο στούντιο, είναι συνιδρυτής και πρόεδρος του Κέντρου για την Πολιτιστική Δύναμη, ενός εθνικού οργανισμού που δίνει τη δυνατότητα στους καλλιτέχνες να διαταράξουν το status quo και να πυροδοτήσουν την αλλαγή στη διασταύρωση πολιτισμού και κοινωνικής δικαιοσύνης.

«Εξερευνώ θέματα κοινωνικής δικαιοσύνης από την παιδική μου ηλικία», λέει. «Μεγάλωσα στο Όκλαντ της Καλιφόρνια, την εποχή του πολέμου κατά των ναρκωτικών. Ως παιδί, ήμουν πολύ απογοητευμένη από τους τρόπους με τους οποίους η κοινωνία απέτυχε στις έγχρωμες κοινότητες.

«Ένιωθα ότι η βία, η ρύπανση και η αδικία που συνέβαιναν γύρω μου ήταν λάθος»

Έγινα μάρτυρας από νωρίς τους τρόπους με τους οποίους ο ρατσισμός και το αντιμεταναστευτικό συναίσθημα διαμόρφωσαν τους νόμους και επηρέασαν την οικογένειά μου και την κοινότητά μου. Αν και δεν το καταλάβαινα εκείνη τη στιγμή, ένιωθα ότι η βία, η ρύπανση και η αδικία που συνέβαιναν γύρω μου ήταν λάθος. Έζησα επίσης την αορατότητα των Λατίνων στις τέχνες, τον πολιτισμό και τα μέσα ενημέρωσης.

Η τέχνη ήταν πάντα ένα ασφαλές μέρος όπου μπορούσα να δημιουργήσω μια άλλη πραγματικότητα για τον εαυτό μου, παρά τα όσα συνέβαιναν γύρω από το χάος», συνεχίζει η Rodriguez. «Ήταν ένα μέρος όπου μπορούσα να πω την ιστορία μου και να είμαι ο πλήρης, αυθεντικός εαυτός μου. Ξεκίνησα επίσημα την καλλιτεχνική μου καριέρα το 1999 στο κολέγιο.

Σε εκείνο το σημείο, ήμουν βαθιά αφοσιωμένος στο έργο της κοινωνικής αλλαγής, επειδή είχα περάσει τα περισσότερα από τα χρόνια του γυμνασίου μου δουλεύοντας για να μεταμορφώσω το σχολείο μου και συμμετέχοντας στο αυξανόμενο κίνημα νεολαίας που συνέβαινε στην περιοχή Bay. Η κοινωνική δικαιοσύνη είναι τόσο βαθιά ενσωματωμένη στη δημιουργική μου πρακτική. Κάθε σημάδι στο χαρτί, κάθε απόφαση που παίρνω σχετικά με το χρώμα, τα σχήματα και τα θέματα βασίζονται στην εμπειρία μου και στη βαθιά μου επιθυμία να είμαι ελεύθερος.

Τι ποσοστό ευθύνης έχει η τέχνη;

Στο σημερινό κλίμα κοινωνικής, οικονομικής, σεξουαλικής και φυλετικής αδικίας, πιστεύει η Ροντρίγκεζ ότι η τέχνη έχει καθήκον να ασχολείται με ζητήματα; “Απολύτως. Πιστεύω ότι ως καλλιτέχνες, έχουμε τη δύναμη να μεταμορφώσουμε τον πολιτισμό μεταμορφώνοντας τον τρόπο που σκέφτονται και συμπεριφέρονται οι άνθρωποι», λέει. «Η τέχνη είναι ισχυρή γιατί αξιοποιεί τη φαντασία και μιλά στα ανθρώπινα συναισθήματά μας. Η τέχνη δεν αφορά ένα θέμα, έχει να κάνει με ένα πλήθος ζητημάτων. Η τέχνη είναι μια αντανάκλαση της ζωής. Η καλύτερη τέχνη αντανακλά στιγμές στη ζωή μας και δημιουργεί μια καταγραφή τους, μια μορφή μαρτυρία και έναν τρόπο να δούμε αυτή τη στιγμή μέσα από έναν συγκεκριμένο φακό.

Στον κόσμο μας σήμερα, αντιμετωπίζουμε ακραία οικονομική ανισότητα, κλιματικό χάος, ανισότητα των φύλων και μεταναστευτική κρίση. Η πανδημία μας έδειξε ότι το σύστημα του φυλετικού καπιταλισμού δεν έχει δημιουργηθεί για να φροντίζει τους ανθρώπους. Δεν ευνοεί μια ασφαλή και υγιή κοινωνία στην οποία ο καθένας μας – ανεξάρτητα από τη φυλή, το φύλο ή τη χώρα καταγωγής – μπορεί να ευδοκιμήσει.

Η επιβίωσή μας ως ανθρώπινο είδος διακυβεύεται. Επομένως, η τέχνη είναι το κλειδί για να μας βοηθήσει να βρούμε λύσεις. Η τέχνη μπορεί να μας ηρεμήσει, μπορεί να διευρύνει τη φαντασία μας και μπορεί να μας βοηθήσει να βρούμε λύσεις. Η λειτουργία της τέχνης είναι να μεταμορφώσει το μυαλό μας. Θεωρώ ότι είναι πραγματικά ανησυχητικό το γεγονός ότι για εκατοντάδες χρόνια επικεντρωνόμαστε στην προοπτική και την τέχνη των λευκών ανδρών».