Τα μωρά της πανδημίας: Ποιες οι επιπτώσεις στον ψυχισμό τους

Τα τελευταία δύο χρόνια όλοι ζούμε στη σκιά της πανδημίας του Covid 19, και των παραλλαγών του, είτε Δέλτα, είτε Όμικρον.

Η καθημερινότητα σε μεγάλο βαθμό «αναστατώθηκε» ωστόσο επειδή η ζωή συνεχίζεται, υπάρχουν και οι άνθρωποι που είτε από συγκυρία, είτε από επιλογή μεγάλωσαν τις οικογένειές τους εν μέσω πανδημίας.

Πώς όμως βίωσαν όλη τη διαδικασία μίας εγκυμοσύνης, ενός τοκετού, αλλά και την επιστροφή στο σπίτι με το νεογέννητο υπό τις νέες συνθήκες, είτε του locdown, είτε των περιορισμών και τι εκτιμούν ότι θα συμβεί από δω και πέρα.

Συμπερασματικά, η πιο τραυματική εμπειρία που κατεγράφη από τις συνεντεύξεις με γονείς, οι οποίοι έφεραν στον κόσμο τα παιδιά τους εν μέσω πανδημίας, ήταν ο τοκετός στο νοσοκομείο υπό το φόβο του κορωνοϊού, αλλά και η απουσία των δικών τους ανθρώπων για να μοιραστούν τη χαρά τους. Κοινή ανησυχία τους, όμως η επίδραση που θα έχει στον ψυχισμό των παιδιών τους, ανεξαρτήτως ηλικίας, η πανδημία κι όσα επέβαλε.

Τα παιδιά αντιλαμβάνονται τα αισθήματα των γονέων τους χωρίς απαραίτητα να μπορούν να μας τα εκφράσουν, ακόμη και στη βρεφική ηλικία όπου είναι εξαρτώμενα πλήρως από τον γονιό σημειώνει στο pagenews.gr η ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος κα Αλεξάνδρα Καππάτου.

Οι γονείς το «κλειδί» – Τα μωρά αντιλαμβάνονται

Σύμφωνα με τα έως τώρα στοιχεία, οι ηλικίες έως δύο ετών δεν έχουν ακόμα μελετηθεί, για την επίδραση της πανδημίας, αλλά όπως εξηγεί η κα Καππάτου, σαφώς και επηρεάζονται τα παιδιά. Πώς συμβαίνει αυτό;

Η απάντηση είναι ότι «και σε αυτή την περίπτωση ισχύει ότι σε όλες τις άλλες. Όταν οι γονείς επηρεάζονται από κάτι σημαντικό στη ζωή και βιώνουν έντονα συναισθήματα με ένα τρόπο τα παιδιά το καταλαβαίνουν  χωρίς να γνωρίζουν τι ακριβώς συμβαίνει. Ακόμα και με τον τρόπο που θα το κρατήσουν θα το θηλάσουν θα παίξουν μαζί του δηλαδή θα δείξουν διαθεσιμότητα στις ανάγκες τους. Αν οι γονείς, αισθάνονται άγχος, φόβο, ανασφάλεια, θυμό αυτά διαχέονται και μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά  τη σχέση τους με τα βρέφη.»

Ποιο είναι τα σημάδια πού πρέπει να προσέξουν οι γονείς

Τρεις περιπτώσεις κυρίως  πρέπει να προβληματίσουν τους γονείς σύμφωνα με την κα Καππάτου.

Όταν το παιδί, εμφανίζει προβλήματα ύπνου, δηλαδή δυσκολία στο να πάει για ύπνο, έχει  συχνές αφυπνίσεις, άρνηση στο φαγητό (αν δεν υπάρχει άλλη οργανική αιτία)  και αναίτια ξεσπάσματα κλάματος.

Πώς θα καταλάβει ο γονιός ότι χρειάζεται βοήθεια

Όταν βλέπει αιφνίδια αλλαγή ή διαταραχή στις συνήθειες ή στη συμπεριφορά του παιδιού, που δεν δικαιολογείται από κάποιον οργανικό λόγο και συμπίπτει με μία περίοδο, όπου οι γονείς βιώνουν κάτι δύσκολο που τους έχει προκαλέσει άγχος , θλίψη ή πίεση χωρίς απαραίτητα να το έχουν συνειδητοποιήσει.

Πώς το αντιμετωπίζουμε

Να αναγνωρίζουμε εμείς ως γονείς αυτά τα αρνητικά συναισθήματα μας και πως μας επηρεάζουν στη συμπεριφορά μας. Να αναλογιστούμε πως εκφράζονται στη σχέση με το παιδί μας και πως αυτό αντιδρά. Αυτό αποτελεί το πρώτο βήμα για να αλλάξουμε τη στάση μας.

Όπως σημειώνει η κα Καππάτου παρατηρείται αύξηση των προβλημάτων συμπεριφοράς στα παιδιά προσχολικής ηλικίας: ευερεθιστότητα, επιθετικότητα, αναίτια κλάματα ή καπρίτσια, αυξημένη κινητικότητα που υποκρύπτεται άγχος το οποίο εκτός αυτών εκφράζεται και με δυσκολίες στον ύπνο. Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση καθοριστικός παράγοντας είναι οι γονείς, καθώς η ικανοποίηση των αναγκών του βρέφους, η διαθεσιμότητά τους, ο υποστηρικτικός ρόλος τους, αλλά και η ενασχόλησή μαζί του με σταθερότητα σε ένα ήρεμο περιβάλλον αποτελούν βασικές αρτηρίες σύνδεσης μαζί τους που θα βοηθήσει να διαχειριστούν τις περισσότερες δυσκολίες.

Οι αληθινές ιστορίες μωρών στον καιρό της πανδημίας

Ελένη, μητέρα τεσσάρων παιδιών

Η Ελένη, πολύτεκνη μητέρα (τεσσάρων παιδιών), γέννησε τη μικρή της τον Μάρτιο του 2021 και όπως εξομολογείται στο pagenews.gr, αυτό που την άγχωσε περισσότερο, ήταν η παραμονή της στο νοσοκομείο. «Δεν πιέστηκα στην εγκυμοσύνη, το δύσκολο ήταν μέσα στο νοσοκομείο, όπου δεν επέτρεπαν κανένα, εκεί στρεσαρίστηκα για το παιδί, μην κολλήσει». Την περίοδο εκείνη, δεν επιτρεπόταν παρά μόνο σε συνοδούς να βρίσκονται στο νοσοκομείο, με συνέπεια ο σύζυγός της να χρειαστεί να παραμείνει μαζί της επί 3 εικοσιτετράωρα, χωρίς δικαίωμα εξόδου και επιστροφής. Εκεί, όπως σημειώνει η σύζυγός του πιέστηκε, γιατί τα άλλα τρία παιδιά, έμειναν πίσω και «μοιράστηκαν στις γιαγιάδες».

Στη ζωή τους δεν άλλαξε κάτι, πέρα από το γεγονός ότι είναι πιο προσεκτικοί με ένα μωρό πλέον μέσα στο σπίτι, αλλά και απέναντι στα μεγαλύτερα παιδιά. Αυτό για το οποίο ανησυχούν, είναι οι επιπτώσεις που θα έχει στα τρία μεγαλύτερα παιδιά, που είναι πλέον περιορισμένα, αλλά βρίσκονται σε ηλικία που καταλαβαίνουν μεν, αλλά όχι το γιατί δε.

Παρότι νόσησαν ελαφρά, δηλώνουν ότι δεν είναι καθόλου αισιόδοξοι με την «ευχή να βγουν ψεύτες».

Μαρίνα, μητέρα δύο παιδιών

Η Μαρίνα ήρθε από την Ουκρανία τον Οκτώβριο του 2020, τον Νοέμβριο ήρθε και το 2^ο lockdown, όπως λέει,  χρειάστηκε να παντρευτεί με μάσκα στο Δημαρχείο, όπου πήγε με τον κωδικό για ψώνια. Όπως σημειώνει στο pagenews.gr όλα κύλησαν ομαλά στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ήταν ιδιαίτερα προσεχτικοί με τον σύζυγό της, τον Παναγιώτη, ο οποίος ωστόσο ήταν αυτός που αντιμετώπισε την κατάσταση με περισσότερο πανικό, φόβο και άγχος. Πλέον, δηλώνουν πιο προσεχτικοί, ωστόσο και η δική τους αγωνία αφορά στο μεγαλύτερο παιδί, ο οποίος στην ηλικία των 10 ετών καλείται να αντιμετωπίσει το γεγονός τόσο της εγκατάστασής του σε μία νέα χώρα, όσο και τους περιορισμούς που του επιβάλλονται λόγω της πανδημίας. Οι σχέσεις στο σχολείο, παρότι η μητέρα του σημειώνει ότι είναι ιδιαίτερα κοινωνικός, δεν μπορούν να προχωρήσουν φυσιολογικά. Στο σπίτι επίσης έχει τον περιορισμό, όταν για παράδειγμα θέλει να κρατήσει στην αγκαλιά του τη μικρή αδερφή του, αλλά η μητέρα του τον αποθαρρύνει… και αυτό την κάνει να ανησυχεί για τα παιδιά που είναι σε ηλικία και καταλαβαίνουν, το βιώνουν δύσκολα.

Ιωάννα, μητέρα τριών παιδιών

Για την τραυματική της εμπειρία μας μίλησε και η Ιωάννα, μητέρα τριών παιδιών. Ο “βενιαμίν” ήρθε τον Μάϊο του 2020, κι όπως περιγράφει η μητέρα του, γέννησε με μάσκα. «Έκανα ανάσα με μάσκα, ούτε να το φιλήσω δεν μου το έδωσαν. Ήμουν ολομόναχη μέσα στο νοσοκομείο, ούτε ένας επισκέπτης, αποστειρωμένοι». Επειδή όμως όλα κύλησαν ομαλά, η παραμονή της στο νοσοκομεία ήταν ένα βράδυ. Δική της ανησυχία επίσης, τα δύο μεγαλύτερα παιδιά της, τα οποία ζούνε πλέον «περιθωριοποιημένα» εξαιτίας των περιορισμών. Εκτιμά ότι ο μικρός Ραφαήλ δεν θα θυμάται κάτι από όλο, αυτό ελπίζοντας ότι θα τελειώσει σύντομα, αλλά όπως χαρακτηριστικά λέει τα δύο μεγαλύτερα «τραυματίστηκαν από την ανελευθερία».

Συρρικνώνεται ο ελληνικός πληθυσμός

Το αισιόδοξο κομμάτι σταματά κάπου εδώ όμως, γιατί με βάση τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, ο πληθυσμός της Ελλάδας συρρικνώθηκε το 2020 με την αμέσως χειρότερη επίδοση αυτή του 2019, έτος κατά το οποίο οι γεννήσεις υπολείπονταν των θανάτων κατά 40.000 άτομα.

Οι περίπου 132.000 θάνατοι του 2020 έναντι των περίπου 85.600 γεννήσεων αποτυπώνουν μία ζοφερή πραγματικότητα με δυσοίωνο μέλλον.

Επί 10 συναπτά έτη το ισοζύγιο γεννήσεων-θανάτων είναι με αρνητικό πρόσημο. Οι θάνατοι ξεπέρασαν τις γεννήσεις κατά περίπου 273.000 άτομα.

Η ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε ότι στις 52 εβδομάδες του 2020, καταγράφηκαν 130.288 απώλειες. Από την άλλη, από τα στατιστικά στοιχεία των ληξιαρχείων όλης της χώρας προκύπτει ότι οι θάνατοι ήταν 131.839.

Ενδεικτικό του τι αναμένεται να ακολουθήσει, στις αρχές του 2021 τα στοιχεία του ληξιαρχείου κατέγραψαν 22.000 θανάτους έναντι μόλις 13.600 γεννήσεων.

Σε μία προσπάθεια αντιμετώπισης του σοβαρού πλέον δημογραφικού προβλήματος της χώρας, η κυβέρνηση προχώρησε στο επίδομα γέννησης τέκνου.