Εθνική Λυρική Σκηνή: Μεταφορά της πρεμιέρας «Το ερωτευμένο σύννεφο», λόγω κρούσματος κορωνοϊού

Η Εθνική Λυρική Σκηνή (ΕΛΣ) ιδρύθηκε το 1939 χάρη στις ενέργειες του Κωστή Μπαστιά, συγγραφέα, δημοσιογράφου, διευθυντή του Βασιλικού (Εθνικού) Θεάτρου και Διευθυντή Γραμμάτων και Τεχνών της κυβέρνησης Μεταξά. Είχαν προηγηθεί 150 χρόνια άνθησης της μελοδραματικής τέχνης στα ελεύθερα από τον οθωμανικό ζυγό Επτάνησα και μισός αιώνας εμπειρίας του σημαντικότερου εγχώριου ιδιωτικού θιάσου όπερας, που έμεινε γνωστός ως Ελληνικό Μελόδραμα (1888-1943).

Αρχικά, ο νεοσύστατος θίασος λειτούργησε ως τμήμα του Βασιλικού Θεάτρου, δίνοντας παραστάσεις στη σκηνή του νεοκλασικού θεάτρου του Τσίλλερ, επί της οδού Αγίου Κωνσταντίνου. Από την πρώτη στιγμή, παράλληλα με την όπερα, καλλιεργήθηκαν εξίσου η οπερέτα και ο χορός. Συνδυάζοντας τις τρεις τέχνες, ως εναρκτήριο έργο επελέγη η οπερέτα Η νυχτερίδα. Ως πρώτη όπερα επελέγη η Μαντάμα Μπαττερφλάι του Τζάκομο Πουτσίνι. Με αυτόν τον θίασο έκανε τα πρώτα της καλλιτεχνικά βήματα η νεαρή Μαρία Καλογεροπούλου (Κάλλας) ερμηνεύοντας πρωταγωνιστικούς ρόλους σε όπερες όπως Τόσκα του Πουτσίνι, Φιντέλιο του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν, Ο κάμπος του Ντ’ Αλμπέρ και Ο πρωτομάστορας του Μανώλη Καλομοίρη.

Το 1944, πριν την Απελευθέρωση, ο θίασος αυτονομήθηκε και ξεκίνησε την ανεξάρτητη πορεία του ως Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου με την επωνυμία Εθνική Λυρική Σκηνή και με στέγη το πρώτο Θέατρο Ολύμπια επί της οδού Ακαδημίας. Ως εναρκτήριο έργο επελέγη η όπερα Ρέα του Κερκυραίου συνθέτη Σπυρίδωνος-Φιλίσκου Σαμάρα. Πρώτος διευθυντής του οργανισμού υπήρξε ο συνθέτης Μανώλης Καλομοίρης.

Tο 1958 εγκαινιάστηκε το σημερινό Θέατρο Oλύμπια, στην ίδια θέση με το παλαιότερο, με την Αΐντα του Τζουζέππε Βέρντι. Ακολούθησε περίοδος άνθησης κατά την οποία το ρεπερτόριο του οργανισμού διευρύνθηκε σημαντικά, με κριτήριο την εκπαιδευτική του αποστολή και με λογική που αντιστοιχεί στη σημερινή αντίληψη περί πολιτιστικής διαχείρισης. Κάθε καλλιτεχνική περίοδος περιλάμβανε περίπου 20 παραγωγές, ενώ συνολικά δόθηκαν περίπου 30 έργα σε πρώτη παρουσίαση, καλύπτοντας όλες τις εποχές, από το μπαρόκ ως τη σύγχρονη δημιουργία, και όλες τις σχολές, από την ιταλική, γαλλική και γερμανική ως τις εθνικές σχολές της Ανατολικής Ευρώπης και τα έργα Ελλήνων συνθετών. Σημαντικές παραστάσεις πραγματοποιήθηκαν στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού και στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, με πρωταγωνίστρια τη Μαρία Κάλλας.

Η ιδιαίτερα θετική καλλιτεχνική πορεία ανακόπηκε από την επιβολή στρατιωτικού καθεστώτος το 1967. Κατά την επταετία που ακολούθησε η ΕΛΣ εγκαινίασε την ετήσια τακτική παρουσία της στη Θεσσαλονίκη, κατά την οποία παρουσίαζε σχεδόν το σύνολο των έργων κάθε καλλιτεχνικής περιόδου. Μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1974 προσκλήθηκε στο θέατρο μια νέα γενιά Ελλήνων καλλιτεχνών, η οποία του χάρισε νέα δυναμική. Στα δύσκολα χρόνια της Μεταπολίτευσης από την ΕΛΣ πέρασαν άξιοι διευθυντές, οι οποίοι τη στήριξαν ώστε παρά τις οικονομικές και θεσμικές δυσκολίες να διασφαλιστούν η ανάπτυξη και το καλλιτεχνικό της έργο. Η μετατροπή της ΕΛΣ σε Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου (1994) επέτρεψε την περαιτέρω ανάπτυξή της. Σταδιακά ξεκίνησαν συμπαραγωγές με σημαντικές σκηνές του εξωτερικού, πολιτική η οποία μετά το 2000 αναπτύχθηκε σημαντικά. Την παράλληλη ουσιαστική διεύρυνση του ρεπερτορίου ακολούθησε η ακόμα μεγαλύτερη αναβάθμιση των θεαμάτων και η διεθνής προβολή του οργανισμού, ενώ η εξωστρέφεια μέσα από διάφορες δράσεις σε όλη τη χώρα συνέβαλε στη διεύρυνση του κοινού.

Στις 23 Φεβρουαρίου 2017 το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, στο οποίο περιλαμβάνεται η νέα στέγη της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, παραδόθηκε στο Ελληνικό Δημόσιο. Πρώτες παραστάσεις του οργανισμού και στους δύο χώρους του, την Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος και την Εναλλακτική Σκηνή, πραγματοποιήθηκαν κατά τη δοκιμαστική περίοδο την άνοιξη του 2017.