Νταλάρας για θάνατο Θεοδωράκη: «Για λίγο τώρα σιγή»

Ο Μίκης Θεοδωράκης, ο σπουδαιότερος συνθέτης της ελληνικής ιστορίας δεν βρίσκεται πια ανάμεσά μας. Η Ελλάδα θρηνεί γιατί έχασε ίσως το πιο σημαντικό κομμάτι του πολιτισμού και της σύγχρονης ιστορίας της σε καλλιτεχνικό κι όχι μόνο επίπεδο. Ένας αστείρευτος μουσικοσυνθέτης κι ένας ακατάβλητος αγωνιστής.

Ο θάνατος του σκόρπισε ανείπωτη θλίψη στους απανταχού Έλληνες του πλανήτη κι όχι μόνο. Συγγενείς, φίλοι, συνεργάτες και καλλιτέχνες που είχαν την ύψιστη τιμή να συνεργαστούν με τον κορυφαίο τραγουδοποιό λυγίζουν στην είδηση του θανάτου του.

Ένας εξ αυτών ο καταξιωμένος μουσικός και τραγουδιστής, Γιώργος Νταλάρας, που με ένα λιτό σχόλιο στα social media έδειξε τον πόνο που βιώνει με την απώλεια του αγαπημένου μας Μίκη.

«Για λίγο τώρα σιγή» έγραψε σε μια εικόνα με μαύρο, πένθιμο φόντο.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη George Dalaras (@dalaras_george_official)

Ο Μίμης Θεοδωράκης είχε δηλώσει το 2019 για τον Γιώργο Νταλάρα: «Ο Γιώργος Νταλάρας είναι ένας κορυφαίος λαϊκός τραγουδιστής, συνεχιστής της ”σχολής” Καζαντζίδη – Μπιθικώτση. Φορτώθηκε ο ίδιος αυτόν τον βαρύ τίτλο που όμως κατάφερε να τον αναδείξει και να τον διατηρήσει στην κορυφή τις τελευταίες δεκαετίες.

Σε αντίθεση -ή μάλλον συμπληρωματικά- με τους δυο δασκάλους του ασχολήθηκε με όλο το εύρος της ζωντανής λαϊκής μας μουσικής τραγουδώντας την ποίηση του Παπαδόπουλου, του Ελευθερίου, του Τριπολίτη, του Γκάτσου, του Ρίτσου, του Σεφέρη και τόσων άλλων, προσέφερε με τη φωνή του, την ευαισθησία του και τη μουσικότητα της ερμηνείας του μεγάλη υπηρεσία. Δύναμη, λάμψη και πλατιές διόδους πρόσβασης στο μεγάλο κοινό.

Σ’ αυτή την επανάσταση της έντεχνης λαϊκής μουσικής αναδείχθηκε σε έναν Απόστολο βάζοντας το δικό του αποτύπωμα στο παρόν και στο μέλλον αυτής της προσπάθειας με στόχο πάντοτε αυτή η εξέλιξη της ελληνικής μουσικής να παραμένει πιστή στις ρίζες της λαϊκής μουσικής μας παράδοσης, όπως τη διαμόρφωσαν ο Βαμβακάρης και η Σχολή Τσιτσάνη.

Εγώ προσωπικά του οφείλω πολλά και θεωρώ τον εαυτό μου ευτυχή, γιατί βρήκα στο πρόσωπό του κυρίως τον συνεχιστή του Γρηγόρη Μπιθικώτση, τον εμψυχωτή της λαϊκότροπης πλευράς της μουσικής μου.».

«Ο Θεοδωράκης είναι ένα από τα σπουδαιότερα πρόσωπα της μουσικής μου μυθολογίας. Ο σημαντικότερος πρέσβης της ελληνικής μουσικής κουλτούρας σε όλο τον κόσμο. Πολύ πριν τον γνωρίσω, παιδάκι, ένιωσα μέσα από τα τραγούδια του να ”ψηλώνω”. Ποιος θα μου έλεγε ότι λίγα χρόνια αργότερα θα είχα τη μεγάλη τιμή να τραγουδήσω τα τραγούδια του.ψΧωρίς τον Μίκη η ζωή όλων μας θα ήταν διαφορετική. Η Ελλάδα είχε την τύχη να γεννήσει μεγάλους καλλιτέχνες, μουσικούς και ποιητές. Ο Μίκης όμως ήταν εκείνος που μας οδήγησε στον κοινωνικό πολιτισμό. Ο Μίκης μας έμαθε ότι δεν υπάρχει μόνο η καθημερινή μας μετριότητα αλλά και η πολιτική μας πραγματικότητα. Πρέπει να συνδυάζουμε την καλλιτεχνική μας δράση με τα τεκταινόμενα.» είχε δηλώσει ο Γιώργος Νταλάρας.

Θεοδωράκης – Νταλάρας: Οι συνεργασίες και οι δυνατοί δεσμοί φιλίας

Η πρώτη γνωριμία του Γιώργου Νταλάρα με τον Μίκη Θεοδωράκη έγινε στο σπίτι του συνθέτη στη Νέα Σμύρνη. Ήταν 12-13 χρονών όταν πήγε με την μητέρα του για να του δώσουνε μια μπομπίνα να ακούσει τον πατέρα του που ήταν μουσικός και ζούσε εκτός Ελλάδας. Όταν το 1972 συναντήθηκαν στο Παρίσι με αφορμή την επικείμενη συνεργασία τους στα ”18 Λιανοτράγουδα της Πικρής Πατρίδας”, η συζήτηση ξεκίνησε με την ανάμνηση αυτής την πρώτης γνωριμίας.

Κι όταν καθίσανε στο πιάνο ο Μίκης είπε: “Έλα τώρα να τραγουδήσουμε παρέα να δούμε τι ξέρεις”. Ο Γιώργος Νταλάρας τραγούδησε σχεδόν όλα τα τραγούδια. Έκπληκτος ο συνθέτης: “απ’ ότι βλέπω εσύ έχεις μελετήσει”. Και η απάντηση: “Όχι μελετήσει, έχω αγαπήσει αυτά τα τραγούδια”. Η συνάντησή τους στο Παρίσι ήταν ουσιαστικά και η πρώτη γνωριμία τους.

Το 1973 πραγματοποιούνται κρυφά οι ηχογραφήσεις για τα 18 Λιανοτράγουδα της Πικρής Πατρίδας σε ποίηση του Γιάννη Ρίτσου στο στούντιο της Κολούμπια. Ο δίσκος κυκλοφορεί την επόμενη χρονιά και πέρα από τη σημασία του ως καλλιτεχνικό και πολιτικό γεγονός, έδωσε την ευκαιρία να δηλώσει ο ερμηνευτής την αλλαγή νοοτροπίας όσον αφορά στον τρόπο ψυχαγωγίας. Γιατί ένιωθε ότι κάτι άλλο συμβαίνει στην κοινωνία.

Το 1976, ακολουθεί η ηχογράφηση των τραγουδιών ”Κόκκινο τριαντάφυλλο” και ”Εκείνος ήταν μόνος” που γράφτηκαν στη μνήμη του Αλέκου Παναγούλη.

Στο στούντιο συναντιούνται ξανά το 1981 για το ”Ραντάρ”. Νέα πολιτικά και κοινωνικά τραγούδια σε στίχους του Κώστα Τριπολίτη. Ο δίσκος αυτός, έρχεται σε μία περίοδο ύφεσης του πολιτικού τραγουδιού. Είχε όμως απήχηση και διεισδυτικότητα στον κόσμο και ιδιαίτερα στη νεολαία. Καινούργια στιχουργική, νέα γλώσσα από τον Τριπολίτη και λυρική προσέγγιση από τον συνθέτη, δηλώνει το επίσημο site του Γιώργου Νταλάρα, www.georgedalaras.com.

Η συνεργασία τους δεν περιορίζεται μόνο δισκογραφικά. Μετά την πτώση της δικτατορίας ο Γιώργος Νταλάρας συμμετέχει σε όλες τις μεγάλες και ιστορικές μεταπολιτευτικές συναυλίες ανά την Ελλάδα. Δεκάδες χιλιάδες κόσμου κατακλύζουν τα γήπεδα και τραγουδούν ελεύθερα μετά από επτά χρόνια φίμωσης της έκφρασης.

Από τότε κι όλα αυτά τα χρόνια ο Γιώργος Νταλάρας συνεργάζεται και συναυλιακά με τον συνθέτη, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Σημαντική θεωρείται η συμμετοχή στην εκ νέου παρουσίαση, το καλοκαίρι του 1980, στο ”Τραγούδι του νεκρού αδελφού”, όπου τραγούδησε τα λαϊκά τραγούδια της μουσικο-θεατρικής παράστασης. Περιοδεία στην Κούβα και στη Νικαράγουα το 1981 και η γνωριμία με τον Φιντέλ Κάστρο. Αφιερώματα στο Ηρώδειο (με τη Metropole Orchestra), στο Μέγαρο και οι ανάλογες δισκογραφικές εκδόσεις αυτών των συναυλιών.

Ακολουθούν τρεις δίσκοι με ζωντανές ηχογραφήσεις έργων του Μίκη Θεοδωράκη. Το 1988 κυκλοφόρησε ο δίσκος με την ζωντανή ηχογράφηση του «Άξιον Εστί» στο Ηρώδειο, το 1995 κυκλοφόρησε ο δίσκος αφιέρωμα στον Μίκη Θεοδωράκη και στα κινηματογραφικά τραγούδια του και το 2006 κυκλοφόρησε διπλός δίσκος με ζωντανή ηχογράφηση της «Ρωμιοσύνης» και του «Άξιον Εστί» από τις συναυλίες στο ΜΜΑ. H «Ρωμιοσύνη» ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά μετά από 40 χρόνια.

«Κανείς δεν τόλμησε να την αγγίξει. Όχι μόνο γιατί ο Μπιθικώτσης είχε βάλει τον πήχυ πολύ ψηλά αλλά και γιατί το έργο έχει τρομακτικές ερμηνευτικές δυσκολίες. Πολύ σωστά περίμενε ο Νταλάρας τόσα χρόνια ώστε να είναι έτοιμος να κάνει το μεγάλο βήμα.», «Πρέπει να υπογραμμίσω την ωριμότητα της ερμηνείας και την πληρότητα της φωνής του Γιώργου Νταλάρα, που μπορεί σήμερα πια να είναι βέβαιος ότι πήγε αυτά τα δύο «μνημειακά» έργα ένα βήμα πιο μπροστά», δήλωσε ο Μίκης Θεοδωράκης.

Δισκογραφικά, μερικά ακόμα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη έχουν συμπεριληφθεί και σε άλλους δίσκους του Νταλάρα, κυρίως από ζωντανές ηχογραφήσεις. Την άνοιξη του 1990 ο Νταλάρας με τον Θεοδωράκη στην διεύθυνση, τη συμμετοχή της Μαρίας Δημητριάδη και της χορωδίας της Δρέσδης, πραγματοποίησαν μεγάλη περιοδεία, υπό την αιγίδα της Διεθνούς Αμνηστίας, στην Ευρώπη, από τηv Ισπανία μέχρι τις Σκανδιναβικές χώρες. Στις 22 αυτές συναυλίες ερμήνευσε τα «μετασυμφωvικά» έργα τoυ μεγάλου συνθέτη (Κατάσταση Πολιορκίας, Raven, Επιζών, Επιφάνεια Αβέρωφ).

Οι σημαντικές περιοδείες με τα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη συνεχίζονται στην Ευρώπη και αργότερα με τα λαοφίλητα τραγούδια του Μίκη – μαζί με τη Μαρία Φαραντούρη, το 2009 & το 2015. Η τελευταία συμμετοχή του Γιώργου Νταλάρα ήταν στη συναυλία για τον Μίκη στο Καλλιμάρμαρο Στάδιο το 2019, τραγουδώντας για πρώτη φορά ”Στον Άγνωστο Ποιητή”. Είναι προφανές πως η συνεργασία τους δεν σταματά εδώ. Γιατί η μουσική του Θεοδωράκη έχει πάντα λόγο κι αιτία να ακούγεται και να ερμηνεύεται.