Τάσος Τούσης: Ο πρώτος νεκρός στην εργατική διαδήλωση τον Μάη του 1936

Ο Tάσος Τούσης έμεινε γνωστός στη Νεότερη Ελληνική Ιστορία ως ο πρώτος νεκρός στη διάρκεια της εργατικής διαδήλωσης του 1936 στη Θεσσαλονίκη. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, έπεσε νεκρός από σφαίρες της αστυνομίας στη διασταύρωση των οδών Βενιζέλου και Εγνατία στις 9 Μαΐου 1936 και ώρα 10:30 το πρωί.

Με καταγωγή από το Ασβεστοχώρι, ήταν αυτοκινητιστής και είχε ηλικία 25 ετών την ημέρα του θανάτου του. Οι απεργοί μετά το συμβάν ξήλωσαν μια πόρτα και περιέφεραν πάνω της το σώμα του νεαρού εργάτη.

Ο «Ριζοσπάστης» στο φύλλο της 10ης Μάη του 1936 δημοσίευσε τη φωτογραφία της μάνας του νεκρού να θρηνεί πάνω από το σώμα του. Το γεγονός αυτό συγκλόνισε τον ποιητή Γιάννη Ρίτσο και αποτέλεσε έμπνευση για τη συγγραφή της συλλογής του «Ο Επιτάφιος».

O πρώτος εορτασμός στην Ελλάδα το 1893

Ήταν πριν από 128 χρόνια όταν τιμήθηκε για πρώτη φορά η Εργατική Πρωτομαγιά στην Ελλάδα. Από τότε έχει συνδεθεί με την ιστορία της χώρας και με τους αγώνες της, όχι μόνο για την υπεράσπιση των εργατικών δικαιωμάτων αλλά και της ίδιας της ελευθερίας και της αποτίναξης του ξένου ζυγού.

Εκείνος ο πρώτος εορτασμός πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα το 1893 με πρωτοβουλία του Σταύρου Καλλέργη, επικεφαλής του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου. Ανάμεσα στα αιτήματα των διαδηλωτών ήταν η καθιέρωση του 8ωρου, αλλά και της Κυριακής σε μέρα αργίας, καθώς και η απονομή σύνταξης στα θύματα των εργατικών ατυχημάτων.

Ακόμα και εκείνος ο πρώτος εορτασμός ήταν επεισοδιακός. Ο Σταύρος Καλλέργης επέδωσε ψήφισμα στη Βουλή, αλλά η κωλυσιεργία του προέδρου του Σώματος να το αναγνώσει προκάλεσε την έντονη διαμαρτυρία του με αποτέλεσμα, αφού οι στρατιώτες της φρουράς τον χτύπησαν με τα κοντάκια τους, να συλληφθεί για διατάραξη της συνεδρίασης και να φυλακιστεί για δέκα μέρες στις φυλακές του Παλαιού Στρατώνα.

Η Εργατική Πρωτομαγιά, το 1936, «πνίγηκε» στο αίμα

Η Εργατική Πρωτομαγιά γιορτάστηκε σχεδόν κάθε χρόνο τα χρόνια που ακολούθησαν. Το 1936 «πνίγηκε» στο αίμα, όταν στις κινητοποιήσεις των καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη έχασαν τη ζωή τους δώδεκα άνθρωποι από την επέμβαση των δυνάμεων της τάξης.

Οκτώ χρόνια αργότερα, η Πρωτομαγιά θα συνδεόταν με ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα της ναζιστικής θηριωδίας. Στις 27 Απριλίου του 1944 αντάρτες της ΕΛΑΣ έστησαν ενέδρα στον δρόμο Μολάων – Σπάρτης, στη Λακωνία, και σκότωσαν τον Γερμανό στρατιωτικό διοικητή της Πελοποννήσου, στρατηγό Φραντς Κρεχ, και τρεις άνδρες της συνοδείας του.

Σε αντίποινα, οι Ναζί αποφάσισαν «την εκτέλεση 200 κομουνιστών, καθώς και την εκτέλεση όλων των ανδρών που θα συλλαμβάνονται μεταξύ Μολάων και Σπάρτης». Παρά τις προσπάθειες των ανταρτών, αλλά και του αρχιεπίσκοπου Δαμασκηνού, οι 200 εκτελέστηκαν στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής την 1η Μαΐου του 1944, ενώ οι εκτελεσθέντες στη Λακωνία ξεπέρασαν τους εκατό.

Η Πρωτομαγιά του 1967

Στα ταραγμένα μεταπολεμικά χρόνια η πρώτη ανοικτή συγκέντρωση πραγματοποιήθηκε στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Στη μετεμφυλιακή Ελλάδα οι πρωτομαγιάτικες εκδηλώσεις πραγματοποιούνται κυρίως σε κλειστούς χώρους λόγω των περιορισμών που επιβάλλονται στις δημόσιες συναθροίσεις.

Την Πρωτομαγιά του 1967 πραγματοποιήθηκε καμία εκδήλωση καθώς λίγες ημέρες νωρίτερα, στις 21 Απριλίου, έχει επιβληθεί η χούντα των συνταγματαρχών. Από το επόμενο έτος, το δικτατορικό καθεστώς καθιερώνει την Πρωτομαγιά ως αργία.

Η πρώτη πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση της Μεταπολίτευσης, το 1975 έγινε στην πλατεία Κοτζιά και χαρακτηρίστηκε από μαζικότητα. Από τον επόμενο χρόνο η συγκέντρωση της Πρωτομαγιάς φιλοξενήθηκε στο Πεδίο του Άρεως μπροστά από το κτίριο της ΓΣΕΕ.