Σχολικές ποδιές για παιδιά: Η αγορά, οι μάρκες, οι τιμές και το τέλος

Η 6η Φεβρουαρίου μπορεί να σημαίνει τίποτε για τους περισσότερους από εμάς. Ίσως μονάχα όσοι γιορτάζουν ή έχουν γενέθλια θεωρούν ξεχωριστή αυτή την ημέρα. Κι όμως όσοι είχαν γεννηθεί στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και αρχές του 1970 έχουν να θυμούνται την 6η Φεβρουαρίου του 1982 ως την ημέρα που καταργήθηκε η μπλε σχολική ποδιά με τον άσπρο γιακά. Ο τότε υπουργός Παιδείας Λευτέρης Βερυβάκης προχώρησε στην κατάργηση των σχολικών ποδιών με την πλειοψηφία της κοινής γνώμης να βλέπει θετικά το μέτρο αυτό της τότε κυβέρνησης.

Η σχολική ποδιά πριν γίνει μπλε ήταν μαύρη όπως μαθαίνουμε από πληροφορίες που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο και φοριόταν από τα κορίτσια μέχρι το 1965. Ο υπουργός παιδείας της εποχής, Γεώργιος  Παπανδρέου, άλλαξε τότε το χρώμα της από μαύρο σε μπλε και συνέταξε και την εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας με τα υποχρεωτικά της χαρακτηριστικά. Στο πέτο έπρεπε η κάθε μαθήτρια να φορά κονκάρδα, όπου αναγραφόταν το σχολείο και η τάξη ενώ το μήκος της ποδιάς ήταν απαραίτητα κάτω από το γόνατο.

Για χρόνια ολόκληρα η σχολική μπλε ποδιά ήταν το Α και το Ω της εμφάνισης μιας μαθήτριας ή ενός μαθητή, αλλά με την έλευση του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία και του αέρα της «αλλαγής» που ενέπνεε το κόμμα του Ανδρέα Παπανδρέου η κατάργηση της ποδιάς το 1982 ήταν ένα από τα μέτρα που δεν προκάλεσε αντιδράσεις, παρά ελάχιστες. Άλλωστε ήταν ακόμη μια πράξη συμβολισμού της ελευθερίας του ατόμου και του εκσυγχρονισμού. Φυσικά υπήρξαν και οι αντίθετες φωνές οι οποίες πνίγηκαν στη σιωπή της πλειοψηφίας.

Η σχολική ποδιά λοιπόν ήταν το σήμα κατατεθέν του μαθητικού πληθυσμού και αναπόσπαστο στοιχείο της ταυτότητας των κοριτσιών. Άλλωστε το μαθητικό πηλίκιο που φορούσαν τα αγόρια καταργήθηκε βάσει νόμου το 1964 και έκτοτε ξεκίνησε η συζήτηση για την κατάργηση και της ποδιάς των κοριτσιών, που έγινε στις 6 Φεβρουαρίου του 1982.

Έτσι κάθε τέλος καλοκαιριού και πριν ξεκινήσει η σχολική χρονιά πλήθος μαθητριών με τους γονείς τους κατέκλυζαν τα μεγάλα εμπορικά κέντρα της εποχής όπως Μινιόν, Αφοί Λαμπρόπουλοι, Δραγώνας για να αγοράσουν την σχολική ποδιά. Οι τιμές των σχολικών ποδιών, σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής έφταναν μέχρι και τις 4000 δραχμές, δέκα χρόνια πριν από την κατάργήσή τους. Ακριβές ήταν οι τιμές όταν επρόκειτο για ποδιά επώνυμης μάρκας. Όπως αυτή του Τσεκλένη.

Γιατί ο Γιάννης Τσεκλένης, ο οποίος απεβίωσε σε ηλικία 83 ετών στις 29 Ιανουαρίου 2020, ήταν από τους σχεδιαστές εκείνους του οποίου οι σχολικές ποδιές ήταν από τις πιο ακριβές. Μάλιστα σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Τα Νέα» οι τιμές για τις ποδιές του νηπιαγωγείου ξεκινούσαν από 395 δραχμές και έφθαναν τις 495 δραχμές και τις 550 δραχμές όπως αυτές του Τσεκλένη.

Οι ποδιές του Δημοτικού κυμαίνονταν από 485 δραχμές και έφθαναν τις 970 δραχμές (Τσεκλένης) ενώ οι ποδιές του Γυμνασίου ξεκινούσαν από 695 δραχμές έως 735 δραχμές οι απλές, ενώ του Τσεκλένη κυμαίνονταν από 1050 δραχμές έως 1450 δραχμές.

Αν κάποιο κορίτσι πήγαινε στο σχολείο χωρίς ποδιά τότε έπαιρνε αποβολή. Κι υπήρχαν πολλά κορίτσια φτωχών οικογενειών που δεν μπορούσαν να έχουν ποικιλία ποδιών και περιορίζονταν στη μια την οποία έπλεναν και τη στέγνωναν πάνω στη σόμπα. Για όσους δεν θυμούνται αυτές τις σχολικές ποδιές, αν αναζητήσει κανείς παλιές ελληνικές ταινίες με πιο χαρακτηριστικές αυτές που πρωταγωνιστούσε η Αλίκη Βουγιουκλάκη όπως «χτυποκάρδια στο θρανίο» ή «το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο», θα διαπιστώσει πως ήταν οι περίφημες σχολικές ποδιές. Αρχικά πάντως, οι πρώτες ποδιές είχαν λιτό σχεδιασμό και όσο περνούσαν τα χρόνια οι σχεδιαστές πρόσθεταν λεπτομέρειες.

Έτσι η σχολική ποδιά απέκτησε λευκές διακριτικές λεπτομέρειες, σούρες μανσέτες, τσέπες, αποσπώμενο γιακά, ζώνη, κουκούλα, φερμουάρ κ.ά. ενώ κόντυνε και λίγο στο μήκος φτάνοντας έως το γόνατο. Μάλιστα τη δεκαετία του 1970 γίνονταν μεγάλες διαφημιστικές καμπάνιες με τα νέα σχέδια των σχολικών ποδιών. Τα πλουσιοκόριτσα της εποχής που άλλαζαν κάθε χρονιά ποδιά, ενώ αγόραζαν και από δυο με τρία σχέδια έδιναν τις παλιές τους στα κορίτσια των υπηρετριών του σπιτιού, όπως θα πουν στο pagenews άνθρωποι εκείνης της εποχής.

Από τις 6 Φεβρουαρίου του 1982 η μοναδική στιγμή που υπάρχει ένα ομοιόμορφο ντύσιμο μέχρι και σήμερα είναι στις εθνικές μας παρελάσεις, ενώ κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους αγόρια και κορίτσια επιλέγουν τα δικά τους ρούχα με το δικό τους προσωπικό στυλ.

Φυσικά ποδιά ή στολή δεν είχε μόνο η Ελλάδα. Σήμερα η σχολική στολή παραμένει σε πολλές χώρες υποχρεωτική στα δημόσια σχολεία, ενώ πολλά κολέγια έχουν τις δικές τους ενδυμασίες. Σε κάποια σχολεία μάλιστα είναι σύνθετη η σχολική στολή με πλεκτό γιλέκο, γραβάτα και σακάκι. Μερικές χώρες στις οποίες συναντάμε σχολικές στολές είναι η Τανζανία, η Αυστραλία, στη Μεγάλη Βρετανία, στα νησιά Φίτζι, στη Βολιβία, στο Νεπάλ, στην Ινδονησία, στην Κίνα, στην Κούβα, στην Ινδία, στην Κένυα, στο Μπαλί και στη Σρι Λάνκα.