Μεγάλη Τρίτη: Αφιερωμένη στην παραβολή των δέκα παρθένων

Μεγάλη Τρίτη: Από την παραβολή των δέκα παρθένων είναι εμπνευσμένο το τροπάριο "Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός…".

Μεγάλη Τρίτη: Είναι αφιερωμένη στην παραβολή των δέκα παρθένων (Ματθ. 25, 1 – 13). Όμως οι ύμνοι της ημέρας αναφέρονται και στην παραβολή των ταλάντων (Ματθ. 25, 14 – 30) καθώς και στη μέλλουσα κρίση (Ματθ. 25, 31 – 46). Οι τρεις αυτές παραβολές αποτελούν μέρος μιας μεγάλης διδασκαλίας που έκανε ο Χριστός κατ’ ιδίαν στους μαθητές Του στο Όρος των Ελαίων λίγες μέρες πριν από το Πάθος Του.

Σ’ αυτή την ομιλία περιλαμβάνονται σπουδαίες και βαρυσήμαντες προβλέψεις για την καταστροφή της Ιερουσαλήμ και τη συντέλεια του κόσμου. Ο Κύριος τόνισε ακόμα πως πρέπει να ήμαστε πάντα έτοιμοι να Τον υποδεχτούμε γιατί θα έρθει σε άγνωστο χρόνο. Έτσι, λοιπόν, συμπεραίνουμε πως το γενικότερο θέμα της Μ. Τρίτης είναι η μέλλουσα κρίση.

Σύμφωνα με το αρχαίο τυπικό της Εκκλησίας των Ιεροσολύμων ολόκληρη αυτή η ομιλία του Κυρίου διαβαζόταν από τον Πατριάρχη την Μ. Τρίτη στο Όρος των Ελαίων, εκεί όπου ελέχθη από τον Κύριο. Σήμερα διαβάζεται σε δύο τμήματα στις Προηγιασμένες Θείες Λειτουργίες της Μ. Δευτέρας και της Μ. Τρίτης. Από την παραβολή των δέκα παρθένων είναι εμπνευσμένο το τροπάριο “Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός…” και ο ακόλουθος ύμνος:

“Τον νυμφώνα σου βλέπω, Σωτήρ μου, κεκοσμημένον και ένδυμα ουκ έχω, ίνα εισέλθω εν αυτώ` λάμπρυνόν μου την στολήν της ψυχής, φωτοδότα, και σώσον με”. Την αίθουσα των Γάμων Σου, Σωτήρα μου, τη βλέπω στολισμένη, αλλά εγώ δεν έχω κατάλληλη ενδυμασία για να μπω σ’ αυτή. Κύριε, Εσύ που χορηγείς το φως, κάνε λαμπρή και φωτεινή τη στολή της ψυχής μου και σώσε με.

Από τα δύο αυτά τροπάρια που ψάλλονται στους όρθρους των τριών πρώτων ημερών της Μ. Εβδομάδας έλαβαν οι ακολουθίες αυτές και το όνομα “Ακολουθία του Νυμφίου΄΄ ή ΄΄Ακολουθία του Νυμφώνα”.

Τα γεγονότα της Μεγάλης Τετάρτης

Μεγάλη Τετάρτη: Το συναξάρι της Μ. Τετάρτης αναφέρει ως θέμα την άλειψη του Κυρίου με μύρο από μια γυναίκα πόρνη, γεγονός που συνέβη λίγο πριν από το πάθος Του. Η υμνογραφική παράδοση συγκρίνει την μετάνοια της πόρνης με το φοβερό ολίσθημα του Ιούδα και παραλληλίζει τις δύο ψυχικές καταστάσεις.

Η πόρνη ελευθερώνεται από την αμαρτία και μετανοεί, ενώ ο Ιούδας αιχμαλωτίζεται από τη φιλαργυρία και αποχωρίζεται απ’ το Θεό. Ιδιαίτερα συγκινητικό είναι το γνωστό ΄΄τροπάριο της Κασσιανής΄΄ (γραμμένο από τη μοναχή Κασσιανή) που εκφράζει τη θερμή μετάνοια και εξομολόγηση της αμαρτωλής γυναίκας:

Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή, τήν σήν αισθομένη Θεότητα, μυροφόρου αναλαβούσα τάξιν, οδυρομένη μύρα σοι προ του ενταφιασμού κομίζει. Οίμοι! λέγουσα, ότι νύξ μοι υπάρχει, οίστρος ακολασίας, ζοφώδης τε και ασέληνος, έρως της αμαρτίας. Δέξαι μου τάς πηγάς των δακρύων, ο νεφέλαις διεξάγων της θαλάσσης το ύδωρ` κάμφθητι μοι πρός τούς στεναγμούς τής καρδίας, ο κλίνας τούς ουρανούς τη αφάτω σου κενώσει. Καταφιλήσω τούς αχράντους σου πόδας, αποσμήξω τούτους δε πάλιν τοίς τής κεφαλής μου βοστρύχης` ω εν τω παραδείσω Εύα το δειλινόν κρότον τοις ωσίν ηχηθείσα, τω φόβω εκρύβη. Αμαρτιών μου τα πλήθη και κριμάτων σου αβύσσους τις εξιχνιάσει, ψυχοσώστα Σωτήρ μου; Μή με τήν σήν δούλην παρίδης, ο αμέτρητον έχων τό έλεος.

Κύριε, η γυναίκα που έπεσε σε πολλές αμαρτίες, επειδή κατάλαβε ότι ήσουν Θεός, αναλαμβάνει έργο μυροφόρας και θρηνώντας Σου φέρνει μύρα για να σε αλείψει πριν ακόμα ενταφιαστείς. Και λεει: Αλίμονο σε μένα! γιατί ζω μέσα σε νύχτα που είναι γεμάτη από πυκνό σκοτάδι και δεν φωτίζεται από το αμυδρό φως της σελήνης` τρέχω προς τη σαρκική ηδονή ασυγκράτητη, όπως τρέχουν τα ζώα όταν τα τσιμπήσει αλογόμυγα` ζω κυριευμένη απ’ τον έρωτα της αμαρτίας.

Αλλά, Συ, που υψώνεις τα νερά της θάλασσας και τα μεταβάλλεις σε σύννεφα δέξου τις πηγές των δακρύων μου. Χαμήλωσε απ’ το άπειρο ύψος Σου προς εμένα, που Σε ικετεύω με τους στεναγμούς της καρδιάς μου, Συ που με την ακατάληπτη ενανθρώπησή Σου χαμήλωσες τους ουρανούς και κατήλθες στη γη. Θα φιλήσω τα αμόλυντα πόδια Σου, θα τα βρέξω και πάλι με τα δάκρυα μου και θα τα σκουπίσω με τις πλεξούδες των μαλλιών μου.

Αυτά τα πόδια που όταν η Εύα στον παράδεισο άκουσε τον ήχο τους (μετά την παράβαση), κρύφτηκε από το φόβο της. Ω ψυχοσώστη Σωτήρα μου ποιός μπορεί να εξερευνήσει το πλήθος των αμαρτιών μου αλλά και τα απύθμενα βάθη των κρίσεων και των βουλών Σου;

Τη Μ. Τετάρτη η υμνολογία φέρνει στη μνήμη μας και τη σύγκλιση του Συνεδρίου, δηλ. του ανώτατου δικαστηρίου των Ιουδαίων, το οποίο και αποφάσισε τη σύλληψη και την καταδίκη του Κυρίου. Οι ύμνοι της Μ. Τετάρτης αναφέρονται επίσης στην απόφαση του Ιούδα να παραδώσει τον Κύριο και στη συμφωνία του με τους αρχιερείς.