Ξανθή Ταβουλαρέα: “Το θέατρο είναι έρωτας. Σχέση εξουσίας και υποταγής”

Ο Ρομαντισμός, ως αντίδραση στον ορθολογισμό, παραμέρισε τις έννοιες της απόλυτης αρμονίας και της τάξης για χάρη της προσωπικής δημιουργικής έκφρασης, του πάθους, του ενθουσιασμού και της ελευθερίας. Μια αντιπροσωπευτική ιδέα του κινήματος παρουσιάζεται στο project “DarkRomance + EdgarAllanPoe” μέσω εικαστικών έργων σε videoart προβολή του Ζουάν Κούρτις με επιλογή των έργων από την Ιστορικό Τέχνης Δρ Μαρία Αθανασέκου.

Ο λόγος και η ψυχοσύνθεση του Πόε σε άμεσο διάλογο με το εικαστικό σύμπαν που «χτίζει» η παράσταση, φτάνει στον θεατή με ποικίλους τρόπους: Μέσα από την κίνηση, το χορό, την απαγγελία και τη μουσική. Υπεύθυνη για την επιλογή των κειμένων και της σκηνικής τους παρουσίασης, η Ξανθή Ταβουλαρέα, ενώ για το μουσικό κομμάτι ο Νίκος Μαϊντάς. Ο τελευταίος, έμπειρος μουσικός, έχει μελοποιήσει πολλούς ποιητές και εδώ καλείται για μια ακόμη μεγάλη πρόκληση.

Πότε ήρθατε πρώτη φορά σε επαφή με το θέατρο και τι ήταν αυτό που σας οδήγησε να ακολουθήσετε τη συγκεκριμένη πορεία στο χώρο της τέχνης;

Αυτά τα πράγματα σε πάνε, κάπως, κάπως σαν να μην γίνεται αλλιώς. Όσο θυμάμαι τον εαυτό μου, ήταν δύσκολο να διαχειριστώ την πραγματικότητα. Πολλές φορές δεν ήξερα καν τι ήταν πραγματικό, τι όχι. Έτσι ντυνόμουν ρόλους, εαυτούς, χαρακτήρες. Στα 14 μου, γνωρίζω τον ηθοποιό Γιάννη Βουγιουκλή – που μας έφυγε νωρίς- και μας προετοιμάζει, ως θεατρική ομάδα του Γυμνασίου, να ανεβάσουμε το Ζητείται Ψεύτης, του Ψαθά. Σε θέατρο ακόμα δεν είχα πάει. Ερωτεύτηκα. Τα πάντα. Ρόλους, σκηνικά, κουστούμια. Μετά, πήγα σε σχολές, σε σεμινάρια, ξεκίνησα να παίζω – φοβήθηκα, Το θέατρο ήταν πιο δυνατό από εμένα. Μα δεν μπορούσα να κάνω αλλιώς. Σταμάτησα για λίγο όταν ήρθαν τα παιδιά (όταν γέννησα τα παιδιά εννοώ). Αλλά δεν μπορείς να ξεφύγεις. Είναι έρωτας. Σχέση εξουσίας, υποταγής. Κυρίαρχος, Αφέντης, Δυνάστης, φυσικά το Θέατρο.

Τι είναι αυτό που σας κέντρισε στο έργο του Έντγκαρ Άλλαν Πόε;

Σήμερα, το συζητούσα με τον Ηλία Γκογιάννο – που κάνει τον Πόε στην παράσταση. Μετά την πρόβα του έλεγα πως, τις δικές μου απώλειες προσπαθώ να ξορκίσω με αυτό το δρώμενο. Όλος ο Πόε μιλά για την απώλεια, όχι μόνο των ανθρώπων. Αλλά και της λογικής, των ορίων, των αξιών. Και ας μην ξεχνάμε, πως στα κείμενα του Πόε, βασίστηκαν οι μεγαλύτεροι συγγραφείς της σύγχρονης αστυνομικής λογοτεχνίας. Ένας άνθρωπος, ένας ακόμη άνθρωπος, που η εποχή του δεν τον δικαίωσε. Φανταστείτε ότι για το “Κοράκι” από τα πιο πολυδιαβασμένα κείμενα παγκοσμίως, έλαβε μόλις 9 δολάρια…

Στην παράσταση θα δούμε μουσική, χορό, απαγγελία, θέατρο. Πώς καταφέρατε να ταιριάξετε όλες αυτές τις τέχνες μαζί;

Και εκτός από αυτά που αναφέρατε, θα δούμε και έργα τέχνης του ρομαντισμού! Της εποχής του Πόε. Έχουν ετοιμαστεί 3 ολιγόλεπτα βίντεο, όπου η δρ. Μαρία Αθανασσέκου- ιστορικός Τέχνης, την αγαπάμε όλοι μας πολύ- μας ξεναγεί στο κίνημα του ρομαντισμού. Στην πάλη που βίωνε ο άνθρωπος με τη φύση αλλά και με τον εαυτό του. Τώρα όλα αυτά πώς ταιριάζουν… Είναι για όλους μας ένα στοίχημα. Αλλά όσο περνάει ο καιρός όλα αυτά δένονται μεταξύ τους άρρηκτα. Σημαντικότερο όλων, η θέληση, η αγάπη που δείχνουμε γι αυτό το ιδιαίτερο εγχείρημα. Οι υπέροχες χορογραφίες της Μαρίζας Βινεράτου, οι συνθέσεις του Νίκου Μαϊντά (που έτσι κι αλλιώς τον γνωρίζουμε από τις πολλές μελοποιήσεις ποιητών που έχει κάνει). Όσο για το θέατρο και την απαγγελία, το έχουμε αναλάβει με τον Ηλία και όπως είπε και ο Πόε (οι τελευταίες του λέξεις) Κύριε, βοήθησε τη φτωχή ψυχή μας…

Πόσο επίκαιρος είναι ο λόγος του Πόε στην κοινωνία του σήμερα;

Σήμερα; Όπου τα πάντα χάνονται; Άνθρωποι, Σπίτια, Πατρίδες, Παιδιά, Εργασίες, Ιδανικά, Αξιοπρέπεια; Πόσο πιο επίκαιρος να είναι ο λόγος και η σκέψη του. Μόνοι μας πορευόμαστε οι άνθρωποι, σε μια δίνη αλλαγών. Έτσι ήταν τότε, έτσι είναι σήμερα. Ο δικός μου τρόπος να μην μας ρουφήξει άδικα αυτή η δίνη, είναι να της δείξουμε – καθρέφτη- το πρόσωπό της. Μια ακόμα Μέδουσα. Ή θα μας καταστρέψει ή θα τη νικήσουμε.

Τι έχουν να δουν και να ζήσουν οι θεατές βλέποντας την παράσταση;

Ελπίζω να ζήσουν έναν παγωμένο βοριά, ένα νυχτερινό ταξίδι πάνω από τα σύννεφα. Ίσως και μια δύσκολη στροφή να κάνουν, να γυρίσουν προς το προσωπικό τους σκοτάδι. Το τι θα δούνε. Την αγωνία του θανάτου. (του θανάτου – μιας και μιλάμε για την εποχή όπου το μεταφυσικό και ο πνευματισμός εκστασιάζει τον κόσμο-όπως ακριβώς τον εννοούν οι αναλυτές των Ταρώ: της απώλειας του παλιού, της εισόδου του Νέου). Αλλά, μην νομίζετε, δεν είναι τόσο “μαύρη” η παράστασή μας. Οι συνεχόμενες εναλλαγές, κίνηση, χορός, ποίημα, μελωδία, ακόμα και τραγούδι, βίντεο, αντικείμενα. Όλα αυτά, στο τέλος, πιστεύω πως θα φέρουν τη λύτρωση στον θεατή. Και μια που θα έχουμε ζωντανά, στο πιάνο τον Νίκο, ε, θα προσπαθήσω να τον πείσω και ίσως να πούμε κάποιο ακόμα τραγούδι του. (Και να μην ξεχάσω επειδή δεν τους ανέφερα. Performer- Χορεύτρια η Ευγενία Σιγαλού, video Zouan Kourtis, και οι τόσο “Ποετίστικες” φωτογραφίες μας, από τον Κωνσταντίνο Γρίβα).

Ένας καλλιτέχνης και ένας άνθρωπος πίσω από την τέχνη του είναι διαφορετικοί άνθρωποι; Πώς η θεατρική δουλειά σας αντανακλά τις καλλιτεχνικές σας αξίες;

Θα κρατήσω αυτό που έλεγε πάντα ο πατέρας μου. Οι άνθρωποι της Τέχνης οφείλουν να είναι οι πνευματικοί ταγοί της χώρας, της εποχής. Η Τέχνη τους όχι μόνο να είναι αληθινή, αλλά να κάνει τον κόσμο καλύτερο. Έτσι, πείστηκα κι εγώ μεγαλώνοντας, πως έχω Χρέος Ιερό, να καλυτερεύω τον εαυτό μου, σε όλα τα επίπεδα, από τη μάθηση μέχρι την ανακάλυψη. Και να έχω ως στόχο τουλάχιστον έναν θεατή να τον προσεγγίζει ο λόγος που εκφέρω, να του ανοίγει ή να ξεκλειδώνει, κάτι που δεν γνώριζε πως κουβαλάει. Ε, κάπως έτσι, προσπαθώ μέχρι στιγμής, να ψάχνω και να αναβιώνω στη σκηνή, κείμενα, ποιήματα, φιλοσοφικές ιδέες – φτιαγμένες πάντα ως παράσταση. Για να έχω κι εγώ το χώρο μου στο Λόγο του Θεάτρου. Κι επειδή με τον Πόε κοιμάμαι τον τελευταίο καιρό κάθε βράδυ: Αδιαφορώ που η εδώ μου μοίρα Ίχνος δεν έχει αυτής της Γης…

Ταυτότητα παράστασης

Dark Romance + Edgar Allan Poe Κείμενα: Δρ. ΜαρίαΑθανασέκου , Edgar Allan Pοe (μτφρ. Γιώργος Βαρθαλίτης) Σκηνοθεσία: Ξανθή Ταβουλαρέα Βοηθός σκηνοθέτη: Βαρβάρα Πεντζερίδου Ξενάγηση στο κίνημα του ρομαντισμού – επιλογή έργων Τέχνης: Δρ. Μαρία Αθανασέκου VIdeoArt: Ζουάν Κούρτις Φωτογράφος: Κωνσταντίνος Γρίβας Σύνθεση – Ερμηνεία: Νίκος Μαϊντάς Χορογράφος – Υπεύθυνος Κίνησης: Μαρίζα Βινιεράτου ΈντγκαρΆλλανΠόε: Ηλίας Γκογιάννος Χορός-Performance: Ευγενία Σιγαλού Απαγγελία: Ξανθή Ταβουλαρέα.