Εθνική Λυρική Σκηνή: Η “Γενούφα” του Λέος Γιάνατσεκ για πρώτη φορά στην Ελλάδα

Με τη «Γενούφα» του Λέος Γιάνατσεκ, ένα από τα σημαντικότερα αριστουργήματα του 20ού αιώνα – που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα-, ανοίγει η καλλιτεχνική περίοδος 2018/19 για την Εθνική Λυρική Σκηνή, στις 14 Οκτωβρίου, σε μουσική διεύθυνση του Λουκά Καρυτινού και σκηνοθεσία της Νίκολα Ράαμπ.

Η Γενούφα, η «τέλεια όπερα», όπως την χαρακτήρισε πρόσφατα ο Guardian, ξεπέρασε τα όρια του σύγχρονου ρεπερτορίου και επιβλήθηκε στα μεγαλύτερα θέατρα του κόσμου, χάρη στον λυρισμό, τη συναισθηματική της ειλικρίνεια, τη μεγαλειώδη μουσική που της χάρισε ο σπουδαίος Τσέχος συνθέτης Λέος Γιάνατσεκ και την υπόθεσή της, έντονα δραματική και ταυτόχρονα βαθιά ανθρώπινη.

Τη «Γενούφα» θα σκηνοθετήσει η Γερμανίδα Νίκολα Ράαμπ, μια από τις πιο σημαντικές σκηνοθέτριες όπερας στην Ευρώπη, η οποία είναι διεθνώς αναγνωρισμένη για την ιδιαίτερη ευαισθησία των αναγνώσεών της και για την επιμονή της στην ονειρική οπτικοποίηση των έργων που σκηνοθετεί.

H Ράαμπ έχει παρουσιάσει με μεγάλη επιτυχία σκηνοθεσίες της σε Βιέννη, Κοπεγχάγη, Μπρέγκεντς, Γκέτεμποργκ, Λισαβόνα, Λος ‘Αντζελες, Σικάγο κ.α.

«Η Γενούφα θεμελίωσε τη φήμη του Γιάνατσεκ ως συνθέτη όπερας. Μετά τη Γενούφα μπόρεσε να διαγράψει την πορεία του στη σύνθεση όπερας όπως δεν είχε καταφέρει να κάνει ως τότε.

Η φήμη άργησε να έρθει στη ζωή του.

Ο Γιάνατσεκ ήταν 50 ετών όταν πραγματοποιήθηκε η πρεμιέρα της Γενούφας το 1904.

Βασισμένη σε ένα θεατρικό της Γκαμπριέλας Πρεΐσσοβα, η πλοκή της όπερας χαρακτηρίζεται από έντονο κοινωνικό ρεαλισμό, μια ξεκάθαρη απεικόνιση της κοινωνίας και των εθίμων που διαμορφώνουν τα πρόσωπα του έργου και καθορίζουν τη συμπεριφορά τους» σημειώνει η Νίκολα Ράαμπ και προσθέτει:

«Ο Γιάνατσεκ συνέθεσε τη Β΄ και την Γ΄ Πράξη υπό το βάρος του θανάτου της 21χρονης κόρης του Όλγας, αλλά και της θλίψης του για τον χαμό του μικρού του γιου σε νηπιακή ηλικία λίγα χρόνια νωρίτερα, μιας θλίψης που δεν μετριάστηκε με τον χρόνο αλλά παρέμεινε το ίδιο νωπή και επώδυνη.

Σε μια εποχή που η δική του οικογένεια είχε ήδη διαλυθεί και πάλι, και το σπίτι του ήταν και πάλι άδειο, έβαλε τις τελευταίες πινελιές στην όπερα.

Παρά τη σκληρή πραγματικότητα που απεικονίζεται, η «μαγική», πνευματική πλευρά του Γιάνατσεκ, όπως τη συναντάμε στα ορχηστρικά κομμάτια και στις μεταγενέστερες όπερές του, δεν φαίνεται να χάνεται ποτέ, ακόμα και αν είναι λιγότερο εμφανής απ’ ό,τι σε άλλα του έργα».

Η σκηνοθέτρια, με βασικό συνεργάτη στα σκηνικά και τα κοστούμια τον διεθνώς αναγνωρισμένο Γιώργο Σουγλίδη, προτείνει μια κλασική ανάγνωση του έργου και βλέπει τον ωμό ρεαλισμό της ιστορίας μέσα από μια ποιητική διάσταση.

Το βασικό στοιχείο του σκηνικού είναι ένα λευκό σπίτι «εγκλωβισμένο» μέσα στο δάσος, όπως προβλέπει το έργο, σαν μια αναφορά στην κλειστοφοβική ατμόσφαιρα και τους αυστηρούς κανόνες της κοινωνίας, από τους οποίους κανείς δεν ξεφεύγει.