Ιβάν Σβιτάιλο: H Ελλάδα ήταν ο λόγος που δεν έμεινα για πάντα στη Νέα Υόρκη

Ο Ιβάν Σβιτάιλο είναι ένας άνθρωπος πολύ χαρισματικός. Ήρεμη δύναμη θα τον χαρακτήριζα δεδομένου πως δεν τον έχω ακούσει ποτέ να υψώνει τη φωνή του ή να εκνευρίζεται.

Ωστόσο, ξέρει πολύ καλά να διεκδικεί και να εργάζεται σκληρά για να υλοποιήσει τα όνειρά του. Για την ηλικία του δε το βιογραφικό του είναι πλούσιο σ’ εμπειρίες, επαγγελματικές επιτυχίες και προκλήσεις που είναι ζηλευτές κι ενδιαφέρουσες.

Εργάζεται πολύ σκληρά και μεθοδικά, ξέρει να εκτιμά και είναι ένας άνθρωπος με βαθύ ψυχικό κόσμο που όταν μιλάς μαζί του ξεχνάς ευθείς αμέσως πως έχεις δίπλα σου έναν πολύ όμορφο άντρα. Τελικά, αυτό που σε κερδίζει δεν είναι η απαράμιλλη γοητεία του αλλά το μυαλό του κι όλη η αύρα που αποπνέει.

Κάναμε μια πολύ όμορφη κουβέντα όπου μιλήσαμε μεταξύ άλλων για την Ελλάδα, το Μακεδονικό, την καταγωγή του, τον πολιτισμό, την ομορφιά και βέβαια τις «Εκκλησιάζουσες» όπου συμμετέχει τόσο ως χορογράφος-χορευτής, όσο και ως ηθοποιός.

Ιβάν ποια είναι η καταγωγή σου; Μιλάς άπταιστα τα ελληνικά και μάλιστα ο λόγος σου εμπεριέχει και δύσκολες λέξεις κάτι που δείχνει έναν άνθρωπο διαβασμένο. Ξεδίπλωσέ μας το «κουβάρι» της ζωής σου…

Ξεκινώντας με την καταγωγή είχα πάντα Ελληνική, ασχέτως εάν ήρθα στην Ελλάδα χωρίς να ξέρω ελληνικά στα δέκα μου χρόνια. Γι’ αυτό κι όλη αυτή η περίοδος προσαρμογής, ένταξης και γνωριμίας με την ελληνική παράδοση ήταν κάτι που ήρθε πολύ ομαλά στη ζωή μου.

Έναυσμα για να εντρυφήσω στην ελληνική κουλτούρα και παράδοση ήταν ο δάσκαλός μου που με δίδαξε παραδοσιακούς χορούς.  Ήταν ο άνθρωπος που αντιλήφθηκε πως έχω μια έφεση στους χορούς και ουσιαστικά με ώθησε να ασχοληθώ με κάτι πιο «σοβαρό», όπως για παράδειγμα ο κλασσικός χορός. Μετά από τόσα χρόνια ενασχόλησης κι ένα αρκετά μεγάλο χορευτικό ταξίδι, πήγα στην Αμερική, στην Ευρώπη, δούλεψα στη λυρική σκηνή και συμμετείχα σε πολλές παραστάσεις.

Μίλησέ μας για τις Εκκλησιάζουσες του Αριστοφάνη και τη συμμετοχή σου

Για μένα η εν λόγω συμμετοχή μου έχει ιδιαίτερη σημασία και βαρύτητα. Καταρχάς γιατί είναι σαν να κλείνει ένας κύκλος και να ανοίγει ένας άλλος. Πλέον εγώ, με την ιδιότητα του χορογράφου ασχολήθηκα με την εκμάθηση του χορού όλων των συντελεστών και βέβαια μελέτησα τη μουσική και τους χορούς κάθε περιοχής της Ελλάδος ( Κυκλάδες, Στερεά Ελλάδα, Πόντος, Μακεδονία κλπ).

Καταλαβαίνω ακόμη μια φορά, πως δεν ήταν τυχαίο όταν ήρθα στην Ελλάδα στα 10μου χρόνια και η μητέρα μου μ’ έγραψε να διδαχθώ παραδοσιακούς χορούς. Σήμερα, μετά από 25 χρόνια, πρέπει να είμαι εγώ αυτός που θα ηγείται αυτής της κατάστασης και να αντιπροσωπεύσω την ελληνική παράδοση. Είναι συγκινητικό για μένα. Οι «Εκκλησιάζουσες», είναι η ευκαιρία που μού δόθηκε να μεταφέρω τις γνώσεις μου και τη αγάπη μου για την Ελλάδα.

Είναι μεγάλη η προσπάθεια κι ο ζήλος που κατέβαλαν όλοι οι συντελεστές, επί σκηνής, για να μάθουν τους παραδοσιακούς χορούς κάθε περιοχής που αναφέρεται εντός της παράστασης. Δεν τους ήξεραν όλοι οι συντελεστές. Είμαι πολύ χαρούμενος που γενικά μού δόθηκε η πρόκληση αυτή! Νιώθω, δε, πως αγκάλιασα και υπηρέτησα με αγάπη το εγχείρημα του Αλέξανδρου Ρήγα και πόσο μάλλον όταν αυτό το project σχετίζεται με την παράδοση, την καταγωγή και τον πολιτισμό μας.

Πόσο κοντά είναι ο δικός σας πολιτισμός με το δικό μας;

Δεν μπορώ να ξεχωρίσω πλέον το Ρωσικό από τον Ελληνικό. Έχω ελληνοποιηθεί τόσο πολύ. Για να καταλάβεις όταν πηγαίνω στην Μόσχα νιώθω ότι είμαι ξένος. Η Ελλάδα ήταν ο λόγος που δεν έμεινα στην Νέα Υόρκη. Είχα πάρει υποτροφία από το Ίδρυμα Ωνάση και στα 2,5 χρόνια επέστρεψα γιατί δεν υπάρχει μέρος στον κόσμο, για μένα προσωπικά, που μπορεί να σού προσφέρει όλους αυτούς τους θησαυρούς που έχει η Ελλάδα.

Εάν σου γινόταν η πρόταση να πας για παράδειγμα στη Μόσχα και να μεγαλουργήσεις, δεν θα πήγαινες;

Με τίποτα! Το να μεγαλουργήσεις είναι και κάτι σχετικό. Εγώ, είμαι ένας άνθρωπος ο οποίος θα ένιωθα ότι μεγαλουργώ σε μια αίθουσα χορού με 10 πιτσιρίκια. Ο χορός θέλει ταπεινότητα. Πρέπει να πειθαρχήσεις, πρέπει δεχθείς τον άλλο, να γίνεις ομάδα. Ευτυχώς για μένα στα 33 μου χρόνια, υπηρέτησα το χορό με αγάπη.

Πώς και δεν μπήκες στη διαδικασία να ψωνιστείς και να πεις: «είμαι ωραίος γκόμενος, με κυνηγάνε άπαντες, έχω ωραίο κορμί άρα κάνω ό,τι γουστάρω»;

Το κορμί ήταν κάτι που προέκυψε καθαρά από τη γυμναστική που κάνω καθημερινά 6 με 8 ώρες. Το σώμα στη δουλειά μας είναι το εργαλείο μας. Τώρα σχετικά με την ομορφιά που προανέφερες, θεωρώ πως ο χορός αναδεικνύει τα πάντα (προσωπικότητα, χάρη, αύρα). Πολλές φορές δηλαδή για να καταλάβεις τί εννοώ μπορούμε να δούμε έναν όμορφο άνθρωπο που όταν χορεύει γίνεται μεμιάς άσχημος. Στον αντίποδα μπορούμε να δούμε έναν άνθρωπο μέτριας εμφάνισης που χορεύοντας να μεταμορφώνεται και να ομορφαίνει.

Στέκεσαι λιγότερο στην εξωτερική εικόνα ή στην αύρα του ανθρώπου;

Θεωρώ ότι η αύρα του ανθρώπου, η προσωπικότητά του, η ενέργειά του, η δοτικοτητά του και η παρουσία του στο σύνολό της έχει μεγάλη σημασία. Εννοώ ότι έχουμε μάθει να επικοινωνούμε ωραιοποιημένα μέσω των social media και ξεχνάμε πως είναι στην πραγματικότητα η διαζώσης επικοινωνία. Αυτό που θέλω να σου πω είναι ότι οι άνθρωποί που μ’ έχουν εμπνεύσει δεν ήταν απαραίτητα όμορφοι με την κλασσική έννοια του όρου. Ήταν άλλο το ζητούμενο για μένα (γέλια).

Πολλές φορές εγκλωβιζόμαστε σε μια εικόνα και δεν κοιτάμε το βάθος του ανθρώπου. Εγώ, ας πούμε, μέσα σ’ ένα χρόνο επειδή έκανα ένα διάλλειμα και απείχα από την ενεργό δράση έκανα πολλά ταξίδια κι ένα ντοκιμαντέρ για τους Έλληνες της Κριμαίας που είναι σε εξέλιξη και δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.

Πώς προέκυψε η ανάγκη του ντοκιμαντέρ;

Προέκυψε επειδή η μητέρα μου είναι Πρόεδρος των Ελλήνων στην Κριμαία και διδάσκει ελληνικά. Κατάλαβα ότι έχουμε τα πάντα ως λαός κι έτσι «απλώσαμε ένα νήμα» το οποίο ξεκινά από τον 6ο αιώνα π.Χ που έγινε ο δεύτερος οργανωμένος αποκλεισμός στα παράλια της Κριμαίας από τους Έλληνες και φτάνει μέχρι τη σύγχρονη εποχή. Εάν κάποιος αναρωτιέται εάν η Μακεδονία είναι ελληνική, θεωρώ πως δεν τίθεται καν θέμα πως και η Κριμαία είναι ελληνική. Κι αυτό το κατάλαβα μετά από 25 χρόνια ζώντας στην Ελλάδα.

Να φανταστείς στο ντοκιμαντέρ που έκανα, εγώ δεν υπάρχω σαν πρόσωπο. Οι πρωταγωνιστές είναι τα πρόσωπα με τις ιστορίες τους. Δεν συνομιλούν μαζί μου απλά μιλάνε στην κάμερα. Εγώ υπάρχω σε κάτι περάσματα (γέλια).

Ποια είναι η άποψή σου για το Μακεδονικό;

Η αγάπη είναι χειροπιαστή και εκδηλώνεται με πράγματα απτά. Θεωρώ πως πλέον έχουμε φτάσει σ’ ένα σημείο που έχουμε βαρεθεί να μιλάμε οι ίδιοι και οι ίδιοι μόνον. Αυτό είναι και αποτέλεσμά της γενιάς του 90′ που μεγάλωσε με διαφορετικό τρόπο. Εάν κάποιος ενημερωνόταν επί του Μακεδονικού σε δυο και τρεις γλώσσες θα καταλάβαινε πως ήταν θέμα χρόνου να σκάσει όλο αυτό. Όταν παντού στην Ευρώπη και στον κόσμο τα Σκόπια ονομάζονταν ήδη Μακεδονία εμείς ετεροχρονισμένα ξυπνάμε και αντιδρούμε. Δεν ξέρω, βέβαια, εάν είναι χαμένη υπόθεση. Ξέρω όμως ότι περνάω μια κρίση συνειδήσεως και αντί κάποιος να βιαστεί να βγάλει μια σημαία στο μπαλκόνι, ας αναρωτηθεί εάν μπορεί, εάν έχει το δικαίωμα να αντιπροσωπεύει αυτό το οποίο πολεμά…

Εμείς μπήκαμε στην αρένα χωρίς να μπορούμε να χαρούμε τις χρυσές εποχές του 90′. Μού φαίνεται περίεργο ότι αυτά τα κόμματα που ταλανίζουν τη χώρα χρηματοδοτούνται από την ίδια πηγή. Εγώ ευτυχώς διαβάζω στα ρωσικά, στα ελληνικά και στα αγγλικά και καταλαβαίνω πως αλλού είναι η φάση, πως αλλού είναι ο καπετάνιος που σέρνει το καράβι κι όχι στη Βουλή, οπότε τί συζητάμε… (δεν ξέρω αν είναι της φαντασίας μου αλλά βλέπω τα μάτια του να μελαγχολούν).

Θα έκανες ποτέ ένα ντοκιμαντέρ λόγω της αναγνωρισημότητας που έχεις αλλά και της μόρφωσής σου για να ευαισθητοποιήσεις και να προβληματίσεις τον κόσμο για όσα προαναφέραμε;

Θα έκανα τα πάντα. Και ντοκιμαντέρ και χορογραφίες θα έφτιαχνα και θεατρικό θα σκηνοθετούσα και ταινίες θα κινηματογραφούσα. Γιατί δεν υπάρχει κάτι πιο ουσιαστικό από το να ασχολούμαστε με το περιβάλλον μας και να το διαμορφώνουμε κιόλας ως προς το τί θέλουμε και τί μάς εκφράζει. Αυτό ακριβώς είναι και το ζητούμενο. Θεωρώ ότι έχουμε το μέσο, όχι μόνο από την αναγνωρισημότητα, γιατί ξέρεις και η αγορά ζητά συγκεκριμένα πράγματα…

Θα πλησίαζες ποτέ πχ τον Παπακαλιάτη* του οποίου η ταινία πήγε στο εξωτερικό για να κάνετε κάτι ανάλογο;

«Ναι»! Ο Χριστόφορος είναι ένας πολύ χαρισματικός άνθρωπος. Εάν είχα εγώ την ιδέα θα το ήθελα πολύ, αλλά συνήθως γίνεται το αντίθετο. Είναι ένας εξαίρετος ηθοποιός, σκηνοθέτης και σεναριογράφος.

*Το «Ένας άλλος κόσμος» είναι ελληνική δραματική-αισθηματική ταινία του 2015. Η ταινία κυκλοφόρησε στο εξωτερικό με τον τίτλο «Worlds Apart». Το έργο πραγματεύεται τρεις διαφορετικές ιστορίες αγάπης μέσα από την οικονομική και κοινωνική κρίση που βιώνει η Ευρώπη και η Ελλάδα μέχρι που στο τέλος αποδεικνύονται κοινές.

Κλείνοντας τη συνέντευξή μας να επανέλθουμε στις «Εκκλησιάζουσες», ως επίλογο;

Εδώ, παίζω με το Γιώργο Κωνσταντίνου. Γυρνάω στο σπίτι και η κοπέλα μου λέει: «Αα, θα είσαι με τον Αντωνάκη μου»*. Εδώ βλέπεις ακόμη και τους συναδέλφους μου – μεγάλους ανθρώπους να συγκινούνται που συνυπάρχουν επί σκηνής μαζί του.. Πόσο μάλλον εγώ μετά από 15 χρόνια στο χώρο που βρίσκομαι μ’ ένα «θηρίο» του θεάτρου. Ξέρεις δεν έχουν μείνει ακόμη πολλοί τέτοιοι άνθρωποι να είναι ενεργητικοί και λειτουργικοί και να δουλεύουν ακόμα με ταπεινότητα, ζήλο και μεράκι!

*«Η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα». Επρόκειτο για ελληνική κωμική, αισθηματική, κινηματογραφική ταινία, του 1965, σε σκηνοθεσία Γεώργιου Τζαβέλλα και σε παραγωγή Δαμασκηνού – Μιχαηλίδη, με πρωταγωνιστές τους Μάρω Κοντού και Γιώργο Κωνσταντίνου.

Διαβάστε περισσότερες συνεντεύξεις στην ειδική κατηγορία του www.pagenews.gr