Ειρήνη Παγώνη – Λούτη – «H τυχαιότητα, η σύμπτωση & τα σημεία»

Έχοντας ήδη παρουσιάσει πολλές ατομικές εκθέσεις, έχοντας ήδη συμμετάσχει σε σημαντικές ομαδικές εκθέσεις κι έχοντας ήδη αποσπάσει διεθνή βραβεία, η εικαστικός Ειρήνη Παγώνη – Λούτη παρουσιάζει στη Dépôt Αrt gallery (Νεοφύτου Βάμβα 5, Κολωνάκι) την ατομική της έκθεση με θέμα «η τυχαιότητα, η σύμπτωση & τα σημεία». Η έκθεση εγκαινιάζεται την Τρίτη 8 Μαΐου 2018, ώρα 8μ.μ. – 11μ.μ. και διαρκεί έως το Σάββατο 19 Μαΐου 2018.

Η ίδια η εικαστικός σχετικά με το θέμα της έκθεσής της σημειώνει:

«Η πρώτη γνωστή πρόταση για την θεώρηση της τυχαιότητας με όρους πολυπλοκότητας έγινε γνωστή από τον Λάιμπνιτς σε ένα ασαφές έγγραφο του 17ου αιώνα που αποκαλύφθηκε μετά τον θάνατό του. Ο Λάιμπνιτς αναρωτήθηκε πως μπορεί κανείς να γνωρίζει αν ένα σύνολο σημείων σε ένα χαρτί επιλέχθηκαν τυχαία.(π.χ. πιτσιλώντας).

Σύμφωνα με την κβαντομηχανική το σύμπαν αποτελείται από στοιχειώδη σωματίδια που αλληλεπιδρούν με γνωστούς τρόπους. Ο Laplace (1749-1827) φαντάστηκε μια διάνοια, η οποία θα γνώριζε την θέση και την ταχύτητα κάθε ενός σωματιδίου στο σύμπαν και συμπέρανε πως μάλλον θα μπορούσε έτσι να γνωρίζει το μέλλον ανά πάσα στιγμή. Με αυτήν την παραδοχή τίποτα δεν είναι μη προβλέψιμο, ακόμα και η ανθρώπινη συμπεριφορά και το μέλλον μπορεί να προβλεφθεί από την πληροφορία που μας δίνει το σύμπαν στην παρούσα στιγμή. Αυτή η προβλεψιμότητα, είναι ντετερμινισμός.

Το 1927 ο Werner Heisenberg, διατύπωσε την περίφημη αρχή της απροσδιοριστίας (indeterminacy principle) ή αρχή της αβεβαιότητας (uncertainty principle). Σύμφωνα με την αρχή αυτή, είναι αδύνατον να μετρήσουμε με απόλυτη ακρίβεια, την θέση και την ταχύτητα ενός σωματιδίου ταυτόχρονα. Η αρχή της απροσδιοριστίας του Heisenberg είναι θεμελιώδεις, αναπόσπαστη, χαρακτηριστική ιδιότητα του κόσμου. (Hawking, 1996). Το τέλος λοιπόν του «προβλέψιμου – ντετερμινισμός» και η αρχή της «απροσδιοριστίας –τυχαιότητας».

Το 1960, ο Edward Lorenz, γνωστός για το φαινόμενο της πεταλούδας, ως ποιητική μεταφορά της θεωρίας του χάους, (χάος: όταν το παρόν καθορίζει το μέλλον, αλλά η προσέγγιση του παρόντος δεν προσδιορίζει κατά προσέγγιση το μέλλον), εμπερικλείει το τυχαίο-τυχαιότητα, την συγκυρία-σύμπτωση στην θεωρία, ως ένα επαναλαμβανόμενο συναρτησιακό σύστημα, (iterated function system). Το τυχαίο το οποίο έχει τάξη, όσο κι αν αυτό ακούγεται οξύμωρο, καθώς «ο Θεός δεν παίζει ζάρια».

Η σύμπτωση-συγκυρία είτε ως συμπαντικό φαινόμενο, είτε ως φαινόμενο της καθημερινότητας, δεν είναι τίποτα άλλο από τυχαιότητες ή αναμενόμενα περιστατικά. Είναι η τυχαία, αναπάντεχη, ταυτόχρονη εμφάνιση δύο ή περισσοτέρων γεγονότων ή φαινομένων. Στην καθημερινότητα έχει να κάνει με ψυχολογία και πιθανότητες. Στην αστροφυσική επιστήμη με πιθανότητες, τυχαιότητες και συναρτήσεις.

«Σημείον έστιν, ού μέρος ουδέν» (Ευκλείδης). Οι Πυθαγόρειοι ωστόσο, δίνουν ιδιαίτερη σημασία στην έννοια του σημείου, και αποτελεί μάλιστα ακρογωνιαίο λίθο της γεωμετρίας τους, αλλά και της ευρύτερης κοσμοθεωρίας τους. Το ίδιο ισχύει για όλες τις γεωμετρίες που έχουν δημιουργηθεί στις μέρες μας και στις οποίες ο ορισμός του σημείου αποτελεί σημαντικό θεωρητικό ζήτημα. Πέραν της γεωμετρίας, κάθε σημείο έχει δύο όψεις που μοιάζουν με δύο όψεις ενός φύλλου χαρτιού: Μία όψη που φαίνεται και λέγεται σημαίνον, και μία όψη που δεν φαίνεται και λέγεται σημαινόμενον.

Αναζητώ την γνώση και όχι την πίστη. Όλα τα άνωθεν, είναι ένα μικρό κομμάτι αυτού που είμαι-σκέπτομαι, που ερευνώ, που αναρωτιέμαι, που αμφισβητώ, που με γοητεύουν, που μου δίνουν την δύναμη να εργάζομαι. Η πίστη μου πηγάζει από την ανακάλυψη και όχι από την αποκάλυψη, αν και πολλές φορές ακροβατώ ανάμεσα στην επιστήμη και την μεταφυσική προσπαθώντας να συνταιριάξω αυτά τα δύο «παράλληλα σύμπαντα» στην προσπάθειά μου να μετατρέψω τις εξισώσεις σε ποιητικές μεταφορές. Τις αλληγορίες σε κβαντικές χορδές. Αυτό πιστεύω ότι κάνω μέσα από το εικαστικό μου έργο. Χρησιμοποιώ φύλλα αλουμινίου σαν τον βασικό μου καμβά.

Επέλεξα αυτό το υλικό από την ιδιότητά του να παγιδεύει, να ελευθερώνει, να αντανακλά, να αλλάζει, να μεταμορφώνει, να μετουσιώνει το φώς, όχι μόνον στο φυσικό πεδίο, αλλά και στο ιδεολογικό. Το φώς, ως σκοπό ζωής, αντίληψης και θέσης. Η παλέτα μου, σχεδόν μονοχρωματική αλλά σε χιλιάδες τόνους. Το χρώμα μου πάντα καθαρό, διαυγές. Δεν κάνω ποτέ προσχέδια, δεν κρατώ ποτέ σημειώσεις. Ούτε όταν πρέπει να γράψω ένα κείμενο για κάτι συγκεκριμένο. Όλα όσα κατακλύζουν την σκέψη μου, τα κρατώ στο μυαλό μου, μέχρι την στιγμή που αρχίζω να υλοποιώ το κάθε τι. Μέχρι την στιγμή που θα πάρω τα πινέλα μου, ή θα κτυπήσω το πρώτο πλήκτρο του υπολογιστή μου. Τα προσχέδια, οι σημειώσεις, είναι δεσμευτικές, περιοριστικές καταστάσεις, αφού τελικά σαν στοιχεία του σύμπαντος υπαγόμεθα στους νόμους της τυχαιότητας. Πιστεύω ότι αυτό που πραγματικά πρέπει να γίνει, μέσα από αυτήν την διαδικασία της χαοτικής τυχαιότητας-τάξης, θα προκύψει. Οι φόρμες μου, είναι σύνθεση πολλών, άπειρων σημείων. Πολλά άπειρα σημεία, κατακερματισμένα, που συνδέονται και συντίθενται σε σχήματα γεωμετρικά ή οργανικά, σαν να συμβαίνει από σύμπτωση, ταυτόχρονη εμφάνιση πολλών γεγονότων σε μία συγκεκριμένη διάσταση.

Οι φιγούρες, που αποτελούν τμήμα του concept αυτής της έκθεσης, έχουν ακριβώς την ίδια λογική, την ίδια αναζήτηση, την ίδια οπτική με τα «κατακερματισμένα». Φαντασθείτε αυτά τα μικρά διαστάσεων έργα στο πλεξιγκλάς, αυτές οι φιγούρες, να κατακερματισθούν και μετά να επανασυνδεθούν, φυσικά σε πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις. «έν το παν», ας μην το ξεχνάμε αυτό ποτέ. Όλα είμαστε ΕΝΑ.»

Στο κείμενό του ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΠΑΙΔΟΠΛΑΣΙΕΣ ο Μανώλης Πεταλάς γράφει περί Ειρήνης Παγώνη:

«Κορίτσι με αρετές ανδρός και σφριγηλή εικαστική φυσιογνωμία. Χέρια επινοητικά-επιδέξια. Ανάσα βαθειά-ευχερής. Εργατικότητα υψηλόβαθμη. Συνείδηση καθαρή, μακριά από θηλυμανείς έξεις και ερωτοφανείς αναθυμιάσεις. Λογική πολεμιστή και φαντασία πειθήνεια, πειθαρχημένη. Την γοητεύει η αστροφυσική και η θεωρία των κοσμικών υψιπέδων. Υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος είναι «ζώον που επιθυμεί την γνώση» κατά Αριστοτέλη, και όχι «ζώον που επιθυμεί την πίστη, την βεβαιότητα της πίστης» κατά Καστοριάδη και κατ’ εμέ. Τηρεί σχολαστικά τα εφευρήματα της Τεχνολογικής επιστήμης.

Το εικαστικό της όμως σύμπαν, κυρίως ζωγραφικό, επεκτείνεται και σε μορφές τέχνης περισσότερο σύνθετες, σε κατασκευές και είδη μικτά. Και σε αυτήν ακριβώς την κατηγορία εντάσσεται και η δουλειά της με τίτλο ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΠΑΙΔΟΠΛΑΣΙΕΣ. «Παιδοπλασίες». Μια αποκωδικοποίηση αρχέγονων εικόνων, μια παλιννόστηση στις χειροπλασίες των παιδικών ηλικιών, των ανυπόκριτων παιδικών προθέσεων. Με βλέμμα χρονικά έγκυρο και ευκρινές.

Μια εργασία απόλυτα προσωπική, με εικαστικά επεξεργασμένες μεταλλικές ύλες, με βαθειές απόμακρες χρωματικές ανταύγειες, με φόρμες απλές, ευπρόσδεκτες. Εποπτεύοντας συνολικά την έκθεση αυτή της Ειρήνης Παγώνη για την οποία πολύ θα μπορούσαμε να φλυαρήσουμε, προσυπογράφουμε την αίσθηση μιάς αξιοθαύμαστης χρωστικής και μορφικής πληθωρικότητας, μιάς θελητικής ευαισθησίας, με ευοίωνα νεύματα και κρυφές εκμηστηρεύσεις.»

Στο κείμενό της ΘΕΟΓΟΝΙΑ η ιστορικός τέχνης Αθηνά Σχινά σημειώνει μεταξύ άλλων: «Ζούμε σ’ έναν κόσμο δισυπόστατο. Διανύουμε την περίοδο της εικονοποιίας και της εικονοκλασίας ταυτοχρόνως. Με αιρετικές προφητείες και βεβηλώσεις, αποκαθηλώνουμε τα στεγανά των στόχων, της μεταδοσιμότητας, του χειρισμού και της εμβέλειας των μηνυμάτων της εικόνας, συμμετέχοντας, ως βασικοί παράγοντες στις καταλυτικές αναδιατάξεις εμφάνισης κι αναμορφώσεων της δομής της. Αναμορφώσεις που στη νέα συγκρότησή τους περιλαμβάνουν και τον θεατή, ως ουσιαστικό πλέον παρεμβατικό παράγοντα ενός καινούργιου συνδηλωτικού (διαδικαστικού και νοηματικού) περιεχομένου, το οποίο αποκτά η νέα ταυτότητα της εικόνας, στην περίπτωση κυρίως που έχουμε να κάνουμε με έργα «εγκαταστάσεων» ή «περιβάλλοντος». Πόσο μάλλον, όταν ο καλλιτέχνης, μέσα από τις υποδείξεις διαμεσολαβήσεων παραγωγής και λειτουργίας των έργων που παρουσιάζει, επιδιώκει να αποκαλύψει, όπως στην συγκεκριμένη περίπτωση η Ειρήνη Παγώνη, τους υφιστάμενους μετασχηματισμούς και τις διενεργούμενες καταστάσεις που αφορούν εικόνες της δρώσας ύλης.

Της ύλης δηλαδή, που τείνει να εμφανίζεται ως μεταλλασσόμενος μηχανισμός ρευστών και άδηλων έως πρότινος καταστάσεων, των οποίων οι στιγμιοτυπικά διαδεχόμενες εικόνες, μας πληροφορούν για τις αναθρώσκουσες δυνάμεις ζωής κι εκδηλωτικής αναγκαιότητας ενέργειας της ίδιας της μορφογένειας.

Η Ειρήνη Παγώνη δημιουργεί ένα τελετουργικά φαντασιωτικό «περιβάλλον» εικαστικών καταθέσεων και δρωμένων, αφαιρώντας όμως από την ίδια την θέαση και την μύηση στα «τεκταινόμενα» ή τα «υποδεικνυόμενα» όπως ονόμαζαν τα «γεγονότα» της Ελευσίνας οι αρχαίοι μύστες των Μυστηρίων της. Φαινόμενα, νομοτέλειες, μέθοδοι, κώδικες, στο εικαστικό «περιβάλλον» της Ειρήνης Παγώνη, ταυτίζονται με την μετεξελικτική γλώσσα και διαδικασία παραγωγής της μορφικής ιδέας, σε μορφοποιητική πράξη.

Θα ήταν λάθος να υποθέσουμε ότι η Ειρήνη Παγώνη μορφοποιεί φυσικομαθηματικούς συσχετισμούς μέσα από φαντασιωτικές και αρκούντως θεαματικές πρωτοβάθμιες αλληγορίες. Η καλλιτέχνης, σ’ αυτήν της την έκθεση, βάζει ένα αρκετά σοβαρό στοίχημα με τον εαυτό της και τα εκφραστικά της μέσα.

Το στοίχημά της, κατά βάσιν έγκειται στον αλυσιδωτό τρόπο μετουσιωτικής πλοκής: α) της πρόθεσης επικοινωνίας σε δημιουργική διαδικασία μέσω της παραγωγής ενέργειας, β) της ενέργειας σε δραματουργική πράξη, γ) της πράξης στα παράγωγα της τροποποιούμενης εικαστικής ύλης, δ) της ύλης σε μετασχηματιζόμενη φαντασιακή εικόνα, ε) της εικόνας σε μορφοπιοητική γλώσσα, ενός ανασυντακτικού μύθου της αλήθειας.»

Σχετικά με την εικαστικό Ειρήνη Παγώνη – Λούτη:

Σπουδές: Ζωγραφική, Χρώματα Ιστορία της Τέχνης και θεατρικά κοστούμια •    Ατελιέ του Θεόδωρου Πάντου και Σπύρου Κουκουλομάτη •    “School of Visual Arts”, New York University •    “New York Fashion Institute of Technology”, για θεατρικά κοστούμια •    “Esmode”, Παρίσι συνέχιση των σπουδών για κοστούμια

Μετά την επιστροφή στην Ελλάδα το 1984, γίνεται μέλος στο Κέντρο Καλλιτεχνικής Δραστηριότητας ΣΥΝ. ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ

• 1984 ΣΥΝ
• 1986 Μαντείον
• 1988 Όψεις με τον Μανώλη Πεταλά
• 1990 Η Τέχνη της Ανεξαρτησίας
• 1992 Ersis Gallery
• 1993 Titanium
• 1993 Μαρία Γκούμα ΑΓ
• 1994 ΣΥΝ
• 1996 Titanium,“ΘΕΟΓΩΝΙΑ” Multi Art Work, (Ζωγραφική, Μεταλλική Εγκατάσταση, Μουσική, Βίντεο, Δραματικός Χορός)
• 1997 Αιγείρα Καλλιτεχνικό Κέντρο
• 1999 Σελήνη, “Εικονικές Παιδοπλασίες” ( Μεταλλικές Εγκαταστάσεις)
• 2000 Τεχνόπολις Πειραιώς, Εγκατάσταση, “Tin Preservation of Cereals”
• 2001 Το Αμερικανικό Πανεπιστήμιο στη Aix En Provence, Γαλία, “Από τους μύθους του Fontaine” (Μεταλλικές Εγκαταστάσεις)
• 2003-2004 Πετρούπολις Φεστιβάλ με ‘Ηχόδραση’, Νίκος Τουλιάτος, “Sound Genesis”, (Μεταλλικές Εγκαταστάσεις–Μουσικό Όργανο).
• 2005 ARTISTIC ENCOUNTER GREECE – ΚΙΝΑ, Πεκίνο,“Seeds of the Future”(Elaborated Metals).
• 2007 LIQUID BLUE , καλλιτεχνικές δραστηριότητες στην Λίμνη Τριχωνίδα, με την Τζένη Τσουμπρή, Art Productions.
• 2009 ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΗΝ QUERNICA του Πάμπλο Πικάσσο, Κέντρο Φυσικών Επιστημών.
• 2010 LOVING, DANCING , USED THE RECYCLE BAR
• 2010 NOT THE OLD, NOT THE NEW, BUT THE NECESSARY CHILL. ART GALLERY
• 2017 42 ΜΙΛΛΙΑ ΔΡΟΜΟΣ, Gallery ΣΥΝ
• 2018 Η ΤΥΧΑΙΟΤΗΤΑ, Η ΣΥΜΠΤΩΣΗ ΚΑΙ ΤΑ ΣΗΜΕΙΑ, DEPOT ART GALLERY

ΔΙΕΘΝΗ ΒΡΑΒΕΙΑ

Το 1996, παρουσίαση του 3D βίντεο “ΘΕΟΓΟΝΙΑ”, και το 1996 & 1997, διπλή βράβευση, παίρνοντας μέρος σε δυο διεθνή φεστιβάλ, in Ars Electronica στο Lintz, Αυστρία, και στο Ars Digitalis στο Βερολίνο.

ΑΛΛΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Καλλιτεχνική διεύθυνση, Décor & costumes, για τα δραματοποιημένα ντοκυμαντέρ, για το Ελληνικό Εθνικό Δίκτυο Τηλεόρασης

• 1989-1991 “Έλα στο φώς”
• 1991-1992 “Μητέρα ενός Θεού”
• 1992 “Iscandar el Akbar”
• 1993 “Bazaars της Ανατολής”
• 1994-1995 “Εννέα Μούσσες”.

Καλλιτεχνική διεύθυνση, décor, θεατρικά κοστούμια, παίρνοντας μέρος στο Διεθνές Φιλμ Φέστιβαλ της Δράμας, και για τα ακόλουθα Θεατρικά Έργα.

• 1996 “Ο Γρηγόρης”
• 1997 “Διαδρομή”
• 1998 “Terra Incognita” Θεσσαλονίκη Φιλμ Φεστιβάλ Θεάτρου.
• 1998 “The can opener” Θεατρική Σκηνή, Αντώνης Αντωνίου.
• 1999 “The Big Game” Θεατρική Σκηνή, Αντώνης Αντωνίου.
• 2000 “The Line” Θεατρική Σκηνή, Αντώνης Αντωνίου.
• 2001-2002 “Anonymous Ode” Fuga, Διεθνές Βραβείο Θεάτρου.
• 2003 “Τα παιδιά του λύκου” Fuga.
• 2006-2007 “Τα παιδιά του λύκου” & “Γυναίκες στο Χρόνο” Fuga.
• 2007 “The can opener” Art Café
• 2008 “The song of the water” με τους SAOLIN από την Κίνα.
• 2008 “CAVEMAN” Mogul – Coronet
• 2008 “ΗΛΕΚΤΡΑ” για τον Δήμο της Αθήνας
• 2009 “ΜΗΔΕΙΑ” για τον Δήμο της Αθήνας
• 2009 “WHATEVER HAPPENED TO BABY JANE” Fuga
• 2011 ‘THYLI ANIMA DEVI’ Artefact
• 2012 ‘ΤΑ ΤΡΙΑ K’ Θέατρο της Ημέρας
• 2012 ‘ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΦΡΑΝΚΦΟΥΡΤΗ – HOME DESIGN
• 2013 ‘Η ΖΑΚΥΝΘΟΣ ΟΜΙΛΕΙ’ Fuga
• 2013 ‘ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΦΡΑΝΚΦΟΥΡΤΗ – HOME DESIGN
• 2013 ‘ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΛΕΑΡ’ Λαϊκό Θέατρο Λάκης Καραλής
• 2013 ‘ΑΝΑΡΧΙΚΟΣ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗΣ’ Artefact
• 2014 ‘ΤΡΟΜΟΣ ΚΑΙ ΑΘΛΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ 3ou ΡΑΙΧ’ Brecht, Λαϊκό ΘέατροΖάκυνθος

Founder Member of ACADEMY OF INSTITUTIONS & CULTURE. Έργα της βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.