“Ο Fred Boissonnas στην Αίγυπτο” – Μουσείο Μπενάκη

Αφιερωμένη στον σημαντικό Ελβετό φωτογράφο Fred Boissonnas είναι η έκθεση «Ο Fred Boissonnas στην Αίγυπτο», που παρουσιάζεται στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς (Πειραιώς 138), έως τις 20 Μαΐου.

Ο Frédéric (Fred) Boissonnas (1858 – 1946) προσκλήθηκε στην Αίγυπτο το 1929, από τον βασιλιά Φουάντ Α΄, προκειμένου να συγκεντρώσει φωτογραφικό υλικό για την πολυτελή έκδοση, με τίτλο «Égypte» [«Αίγυπτος»] (Γενεύη, 1932). Με συνοδοιπόρο τον συμπατριώτη του, εκδότη και συγγραφέα Paul Trembley, περιηγήθηκε τη χώρα για έντεκα μήνες, δημιουργώντας φωτογραφικές εικόνες, οι οποίες αναφέρονταν τόσο στη μακραίωνη ιστορία της χώρας, όσο και στην ταυτότητα του νεοσύστατου αιγυπτιακού κράτους.

Τον Μάιο του 1933, ο Fred Boissonnas επέστρεψε στην Αίγυπτο για την τελευταία, όπως αποδείχθηκε, φωτογραφική του αποστολή. Επισκέφθηκε για δεύτερη φορά την χερσόνησο του Σινά και τη Μονή της Αγίας Αικατερίνης, ακολουθώντας τη διαδρομή των Ισραηλιτών, έτσι όπως καταγράφεται στη βιβλική «Έξοδο»

Οι εικόνες από το ταξίδι αυτό, καθώς και οι εκτενείς χειρόγραφες σημειώσεις που κράτησε, θα παρείχαν το υλικό για μία νέα έκδοση, παρόμοια με το «Égypte», στην οποία δόθηκε ο προσωρινός τίτλος «Au Sinaï» («Στο Σινά»). Παρά τις προσπάθειες του Boissonnas, το βιβλίο δεν εκδόθηκε ποτέ.

Σε επιμέλεια Oriana Baddeley, Ewelina Warner και Γιώργη Μαγγίνη, η έκθεση «Ο Fred Boissonnas στην Αίγυπτο» επικεντρώνεται στο φωτογραφικό του έργο για τα δυο αυτά βιβλία και διερευνά την εξελικτική πορεία της αισθητικής του καταξιωμένου φωτογράφου. 

Οι ζωγραφικές και ατμοσφαιρικές εικόνες του βιβλίου που προέκυψαν από το πρώτο ταξίδι συνδιαλέγονται με τις φωτογραφικές του αναζητήσεις στο Όρος Σινά λίγα χρόνια αργότερα. Σε ηλικία εβδομήντα ετών πια, ο Boissonnas φαίνεται να αναπτύσσει μια πιο άμεση προσέγγιση, επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον του στη γεωμετρική αφαίρεση, σε λοξές γωνίες λήψης και σε συνθήκες δραματικού φωτισμού.

Ο François Frédéric Boissonnas, γνωστός ως Fred, γεννήθηκε στη Γενεύη, στις 18 Ιουνίου 1858, σε οικογένεια επαγγελματιών φωτογράφων. Ο πατέρας του, Henri – Antoine Boissonnas, στράφηκε στη φωτογραφία, για να γλιτώσει από την οικονομική κρίση που έπληξε την ωρολογοποιία τη δεκαετία του 1850 και έστησε το στούντιό του στη Γενεύη, το 1860.

Ο νεότερος αδερφός του Fred, Edmond – Victor, ήταν ταλαντούχος χημικός, και οι ορθοχρωματικές πλάκες που επινόησε κέρδισαν ευρεία αναγνώριση στη Διεθνή Έκθεση της Βιέννης, το 1882. Ο Fred βραβεύτηκε με χρυσό μετάλλιο στη Διεθνή Έκθεση του Παρισιού, το 1900, για τις τεχνικά άρτιες φωτογραφίες του Λευκού Όρους.

Ο επαγγελματίας φωτογράφος του 19ου αιώνα είχε να αντιμετωπίσει πολλές δυσκολίες, καθώς έπρεπε να καλύπτει ολοένα αυξανόμενα έξοδα, να προσαρμόζεται στις συνεχώς εξελισσόμενες τεχνικές και να ικανοποιεί τις επιθυμίες των πελατών. Αυτές οι μεταβαλλόμενες συνθήκες απαιτούσαν προσαρμοστικότητα. Παρά τις δυσκολίες, η οικογενειακή επιχείρηση των Boissonnas κατάφερε να εδραιώσει το όνομά της διεθνώς, ανοίγοντας στούντιο στο Παρίσι, τη Λυών, τη Μασσαλία, τη Ρεμς και την Αγία Πετρούπολη.

Έχοντας γαλουχηθεί με τις αυστηρές συμβάσεις της εμπορικής φωτογραφίας του 19ου αιώνα και με την υποχρέωση να παραμένει αρεστός στην ντόπια πελατεία του, ώστε να εξασφαλίσει την επιβίωση της οικογενειακής επιχείρησης, ο Fred Boissonnas έπρεπε να βρει την ισορροπία ανάμεσα στις εκδοτικές του δραστηριότητες και στη συμμετοχή του σε εκθέσεις. Τελικά, ανακάλυψε εκείνο που πραγματικά του ταίριαζε μέσα από τα ταξίδια του, στην ικανότητά του να συλλαμβάνει το βαθύτερο νόημα κάθε τόπου. Αυτή η κλίση έγινε για πρώτη φορά εμφανής στις εξερευνήσεις του στο αλπικό τοπίο της Ελβετίας (που ικανοποιούσε την αγάπη του για την αναρρίχηση) και, αργότερα, όταν ταξίδεψε σε πιο μακρινές περιοχές, στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια.

Στις συλλογές φωτογραφιών και περιγραφικών κειμένων που προέκυψαν από αυτά τα ταξίδια, ένα θέμα επανέρχεται ξανά και ξανά και φαίνεται να γοητεύει ιδιαίτερα τον Boissonnas: ο τρόπος, με τον οποίο το παρελθόν εκδηλώνεται στη σύγχρονη ζωή, η αντίθεση μεταξύ του εφήμερου και του αιώνιου, του σύγχρονου και του αρχαίου.

ΠληροφορίεςΜουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς: Πειραιώς 138 – Αθήνα, τηλ.: 210 3453111. Ώρες λειτουργίας: Πέμπτη και Κυριακή: 10.00 – 18.00, Παρασκευή και Σάββατο: 10.00 – 22.00, Δευτέρα, Τρίτη και Τετάρτη: κλειστά. Τιμή εισιτηρίου έκθεσης: κανονικό: 7 ευρώ, μειωμένο: 3,5 ευρώ. Τιμή ενιαίου εισιτηρίου: έκπτωση 20% επί του συνολικού κόστους των εισιτηρίων όλων των εκθέσεων κατά την ημέρα επίσκεψης.