Κριτική παράστασης: “Κόκκινη Μνήμη” με την Πωλίνα Γκιωνάκη

Βρεθήκαμε- για λογαριασμό του www.pagenews.gr-στο θέατρο Αλκμήνη να δούμε την "Κόκκινη μνήμη" μια παράσταση γροθιά στο στομάχι που εξιστορεί τα αληθινά βιώματα της Πωλίνας Γκιωνάκη, κι αφορά στη βία τη σωματική και λεκτική που υπέστη για 6 ολόκληρα χρόνια, από σύντροφό της. 

Έπη Τρίμη

Αναφέρει η ηρωίδα: «ο φόβος, όνομα ουσιαστικό, στην αρχή Ενικός αριθμός και μετά πληθυντικός. Οι φόβοι, οι φόβοι για όλα από δω και πέρα».

Η Κική Δημουλά απαγγέλει ποίηση, ενώ η Αλεξάνδρα, η ηρωίδα του έργου, ανατρέχει στη φοβισμένη ζωή της από τον άνθρωπο που την κακοποίησε ψυχικά και σωματικά. Η σκιά του την ακολουθεί παντού. Θα καταφέρει να βάλει ένα οριστικό τέλος σε ό,τι βίαζε την ψυχή και το κορμί της;

Η παράσταση αφιερώνεται στη μεγάλη ποιήτρια και ακαδημαϊκό, Κική Δημουλά.

Η «Κόκκινη μνήμη», είναι ένας μονόλογο που τσακίζει κόκαλα τόσο για την εξαιρετική ερμηνεία της Πωλίνας Γκιωνάκη όσο και τη σκηνοθετική ματιά του συντρόφου της Γιάννη Βαμβακά. 

Το κείμενο, οι εικόνες και τα συναισθήματα που αποκαλύπτονται επί σκηνής είναι τόσο ζωντανά -δια μέσου της αφήγησης- που νιώθεις το σώμα σου να ανατριχιάζει. 

Η παράσταση ήταν καθηλωτική με αποτέλεσμα μετά την ολοκλήρωσή της κανείς δεν είχε σηκωθεί από την καρέκλα του. Αυτό το φαινόμενο το συνάντησα πρώτη φορά στη ζωή μου και πιστέψτε με πάω από παιδί στο θέατρο.

Δυνατή πλοκή, ερμηνεία άξια συγχαρητηρίων, βίντεο-εικόνες επιμελημένα κατά τρόπο που δεν καπελώνουν την ερμηνεία αλλά στον αντίποδα την ενδυναμώνουν, εξαιρετικά κουστούμια που δημιούργησε η σχεδιάστρια Λουκία, ωραίοι φωτισμοί και λιτά αλλά υπέροχα σκηνικά. 

Η Πωλίνα Γκιωνάκη με την πληθωρική της παρουσία και το πολύ έντονο συναίσθημά της -που αναβλύζει μέσα από το μυαλό, την καρδιά και τη μνήμη όσων βίωσε σε συνδυασμό με το ταλέντο που κληρονόμησε από τον αείμνηστο πατέρα της- γέμισε τη μικροσκοπική σκηνή. 

Πραγματικά, δεν υπάρχει τίποτα το αρνητικό στην εν λόγω παράσταση. Μάλιστα, είναι υποχρέωση όλων μας να πάμε να τη δούμε δεδομένης της θεματικής της και της κοινωνικής προσφοράς της Πωλίνας και του συντρόφου της πάνω σ’ ένα θέμα ταμπού που αφορά στη βία κατά των γυναικών.

Η Πωλίνα Γκιωνάκη σε συνεντεύξεις της έχει δηλώσει: «υπήρξα θύμα κακοποίησης κι ο μόνος τρόπος να αντιδράσω ήταν όλο αυτό που έζησα να το κάνω τέχνη… Όλοι μού λένε ότι είμαι πολύ δυνατή κι ότι έχω θάρρος. Εγώ αντίθετα θεωρώ ότι υπήρξα πολύ δειλή, γιατί παρέμεινα σε μια τέτοια σχέση για έξι χρόνια».

Έφτασα στο σημείο να ζητήσω βοήθεια γιατί φοβήθηκα πάρα πολύ. Κόντεψε να με πνίξει, άνοιξε το κεφάλι μου… Με ενόχλησε χιλιάδες φορές κι αφού έφυγα». 

Τι αναφέρουν οι στατιστικές για τη βία κατά των γυναικών:

Η βία μπορεί να λάβει 3 βασικές μορφές. Την ψυχολογική βία που περιλαμβάνει την εξύβριση, τη λεκτική κακομεταχείριση, την πρόκληση φόβου και ψυχολογικής εξάρτησης λόγω ταπείνωσης, την οικονομική στέρηση και το συνεχή και συστηματικό έλεγχο της κοινωνικής ζωής του άλλου. Τη σωματική βία που αφορά πράξεις που γίνονται με πρόθεση να προκαλέσουν πόνο ή τραυματισμό κι έχει διακυμάνσεις από το «απλό χαστούκι» μέχρι το σοβαρό τραυματισμό ή και την απόπειρα ανθρωποκτονίας. 

Η τρίτη μορφή κακοποίησης είναι η σεξουαλική, η οποία αφορά τον εξαναγκασμό σε σεξουαλική συνεύρεση και συνήθως η μορφή αυτή πλαισιώνεται από τις δύο παραπάνω μορφές, δηλαδή τη σωματική και την ψυχολογική βία. Στην κακοποίηση υπάρχει ένας φαύλος κύκλος βίας στην ολοκλήρωση του οποίου η γυναίκα βιώνει τη διαδικασία της θυματοποίησής της.

Ποιο είναι το προφίλ του άντρα που κακοποιεί; 

Είναι ο άντρας που δεν αντέχει τον εαυτό του, τις αδυναμίες του και επιτίθεται στη γυναίκα του για να την ταπεινώσει και να την εξευτελίσει. Μέσα από τη δική της ψυχική, πνευματική ή σωματική εκμηδένιση επιδιώκει να κερδίσει τη χαμένη του ταυτότητα.

To συνηθέστερο λάθος της κακοποιημένης γυναίκας είναι η τελική υποεκτίμηση της κατάστασης παραβλέποντας ή μειώνοντας τη σημασία της, γεγονός που ολοκληρώνει πλήρως τη θυματοποίησή της.

Οι γυναίκες που κακοποιούνται θα πρέπει να μιλάνε για το πρόβλημά τους καθότι η βία δε θεραπεύεται από το θύτη και ο φόβος δεν είναι καλός σύμβουλος. 

Είναι δε λυπηρό το ότι η πιο συχνή μορφή βίας προέρχεται από τον ερωτικό σύντροφο. Κι’ από τις έρευνες διαπιστώνεται ότι μία στις τρεις γυναίκες κάποια στιγμή στη ζωή της θα ξυλοκοπηθεί, θα βιαστεί ή θα κακοποιηθεί από το άντρα της. Πρόκειται για τη γυναίκα της διπλανής πόρτας που κακοποιείται λεκτικά, σωματικά, οικονομικά καθώς και ψυχολογικά. Το προφίλ της κακοποιημένης γυναίκας δεν έχει να κάνει με την οικονομική της επιφάνεια, ούτε με τη μόρφωση και το κοινωνικό status και αποτελεί, ατυχώς, ένα παγκόσμιο φαινόμενο. 

Εν κατακλείδι, όταν η γυναίκα καταφέρει να έχει τον έλεγχο της σχέσης κι ο άντρας πειστεί ότι η συμπεριφορά του δεν πρόκειται να γίνει πια ανεκτή και ότι νομικά κινδυνεύει με αυστηρές ποινές, τότε πιθανόν για κάποιο διάστημα να υπάρξει μια φαινομενική νηνεμία. Σ’ αυτό μπορεί να βοηθήσει η υποστηρικτική ψυχοθεραπεία οικογένειας, όπως και η ατομική ψυχοθεραπεία του άντρα και της γυναίκας. Συνήθως, όμως, τα φαινόμενα επαναλαμβάνονται. Κάτω από το πλαίσιο αυτό θα πρέπει να επιδιώκεται διαζύγιο. Το διαζύγιο δε είναι προτιμότερο εάν υπάρχουν παιδιά.

Αυτό που θα ήθελα να πω, κλείνοντας τη σύντομη αυτήν παρουσίαση της παράστασης «Κόκκινη μνήμη», είναι πως δεν πρέπει να τη χάσετε με τίποτα. 

Δεν είναι μια ακριβή παραγωγή αλλά είναι ακριβή σε συναίσθημα και μηνύματα. Θα ήθελα δε να πω ένα μεγάλο μπράβο κι ευχαριστώ ως γυναίκα στο σύντροφο της Πωλίνας κ. Γιάννη Βαμβακά που αγκάλιασε με τόση αγάπη κι αφοσίωση μια πονεμένη γυναίκα, που της έδωσε πνοή με την αγάπη του και βέβαια που συνέβαλε στο ανέβασμα της εν λόγω παράστασης που μιλά με πολύ ρεαλισμό γι’ ένα θέμα που οι περισσότερες εκ των γυναικών το βιώνουν σιωπηλά, κεκλισμένων των θυρών.