Μια γέφυρα μουσικής πάνω από τη Συγγρού

Δύο νέοι συνθέτες, ένας κοντραμπασίστας και τρεις ακόμη μουσικοί, οι φοιτητές του Παντείου και η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, μας προσκαλούν σε μια βραδιά σύγχρονης μουσικής στις 24 Ιανουαρίου.

Η γέφυρα μουσικής πάνω από τη Συγγρού ενώνει για τρίτη φορά τη Στέγη και το Πάντειο Πανεπιστήμιο, με συναυλίες που τολμούν να στηρίζουν ιδιότυπα μουσικά σχήματα και τη σύγχρονη ελληνική δημιουργία. Τα δύο ιδρύματα μηδενίζουν τη μεταξύ τους απόσταση στο όνομα του πολιτισμού και, πιο συγκεκριμένα, της σύγχρονης μουσικής. Φοιτητές της κατεύθυνσης «Πολιτισμός και Πολιτιστική Διαχείριση» του Τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου, μουσικοί, συνθέτες, καθώς και εκπρόσωποι του εξειδικευμένου προσωπικού της Στέγης, μοιράζονται πρωτοπόρες ιδέες, εμπειρίες και γνώση, έτσι ώστε να δημιουργήσουν, να οργανώσουν και να προωθήσουν τον κύκλο των συναυλιών, αλλά και κάθε συναυλία ξεχωριστά. 

Κατά τη φετινή σαιζόν θα ακούσουμε: σόλο κοντραμπάσο σε ένα διεθνές συνθετικό πανόραμα· τη σύζευξη βιολιού, τσέλου και μπαγιάν να μας προσκαλεί στην ιδιαίτερη ατμόσφαιρα της σλαβικής μουσικής· καθώς και τέσσερις μουσικούς «από την άκρη του κόσμου» να παρουσιάζουν έργα για κουαρτέτο σαξοφώνων από Έλληνες συνθέτες διαφορετικών γενεών. 

Στις 24 Ιανουαρίου, στις 19:00, οι συνθέτες Νίκος Σταυρόπουλος και Κορνήλιος Σελαμσής συζητούν σχετικά με τον διάλογο των σημερινών δημιουργών με το έργο του Ιάννη Ξενάκη. Θα ακολουθήσει η εκτέλεση του πολυβραβευμένου έργου Topophilia για ηλεκτρονικά του Νίκου Σταυρόπουλου, που απέσπασε το πρώτο βραβείο στον διαγωνισμό ηλεκτροακουστικής μουσικής Iannis Xenakis το 2016. Η Topophilia εξερευνά την έννοια του μικροχώρου. Ο συνθέτης, σαν άλλος αρχιτέκτονας, αποδίδει με υψηλή ευκρίνεια τα χαρακτηριστικά του, μέσα από την ηχογράφηση και τη μεγέθυνση ήχων που προέρχονται από ένα αφρικανικό όργανο, ξηρούς καρπούς και όσπρια σε γυάλινα σκεύη, τους οποίους επεξεργάστηκε με τεχνολογίες αιχμής.

Ακολουθεί η συναυλία, στις 20:30, ένα ρεσιτάλ του κοντραμπασίστα Νίκου Τσουκαλά, με τη συνδρομή της σοπράνο Νέλης Μαυροειδή, του βιολονίστα Κώστα Καριτζή και του Tim Ward στα ηλεκτρονικά, σε ένα διεθνές συνθετικό πανόραμα εξαιρετικά απαιτητικών έργων των Ιάννη Ξενάκη, Beat Furrer, Kaija Saariaho, Stefano Scodanibbio, Isang Yun και Κορνήλιου Σελαμσή.

Τετάρτη 24 Ιανουαρίου 201819:00 | Νίκος Σταυρόπουλος, Topophilia για ηλεκτρονικά Συζήτηση με τους συνθέτες Νίκο Σταυρόπουλο και Κορνήλιο Σελαμσή 

20:30 Ι Ρεσιτάλ κοντραμπάσου Νίκος Τσουκαλάς: κοντραμπάσοΝέλη Μαυροειδή: σοπράνοΚώστας Καριτζής: βιολίTim Ward: ηλεκτρονικά

Έργα

Ιάννης Ξενάκης, Θέραψ (1976) για σόλο κοντραμπάσοBeat Furrer, Lotofagos (2007) για κοντραμπάσο και σοπράνοKaija Saariaho, Folia (1995) για κοντραμπάσο και ηλεκτρονικάStefano Scodanibbio, Alisei (1986) για σόλο κοντραμπάσοIsang Yun, Together (1989) για κοντραμπάσο και βιολίΚορνήλιος Σελαμσής, Νέο έργο

Διαβάστε περισσότερα για τα έργα

Το Θέραψ του Ιάννη Ξενάκη για σόλο κοντραμπάσο ωθεί τον ερμηνευτή και το όργανο στα όριά τους. Ο ακροατής περνάει από συνεχείς εναλλαγές ηρεμίας και έντασης, που εντείνονται από την «πάλη» που διαδραματίζεται και οπτικά ανάμεσα στον κοντραμπασίστα και το όργανό του. 

Ο Αυστριακός συνθέτης Beat Furrer βασίζει το έργο του, Lotofagos για κοντραμπάσο και σοπράνο, σε ένα ποίημα του Ισπανού José Αngel Valente, το οποίο, μέσα από την αναφορά στον ομηρικό μύθο, προσεγγίζει φιλοσοφικά τις έννοιες της αμνησίας και της λήθης σαν μια αποξένωση από τον εαυτό μας, που φτάνει έως τον θάνατο. 

Στο έργο Folia για κοντραμπάσο και ηλεκτρονικά, η Φινλανδή συνθέτρια Kaija Saariaho συνδυάζει την πιο χαμηλή περιοχή του κοντραμπάσου με ζωντανά ηλεκτρονικά, άλλοτε σχηματίζοντας ένα ενιαίο ηχητικό αποτέλεσμα που θυμίζει βρυχηθμό και άλλοτε σαν ένα «κυνηγητό» ανάμεσα στις δύο αυτές πηγές. 

Ο Ιταλός Stefano Scodanibbio υπήρξε ένας σημαντικότατος σολίστας κοντραμπάσου, ο οποίος συνεργάστηκε με τον Ιάννη Ξενάκη, τον Luciano Berio, τον Luigi Nono κ.ά. Στο έργο του, Alisei, μάς υποβάλλει την αίσθηση πως βρισκόμαστε στο γεωγραφικό πλάτος πνοής των αληγών ανέμων. H εκτενής χρήση των αρμονικών και η οξύτητά τους διαπερνά τον ακροατή σαν μια τροπική καταιγίδα από ήχους. 

Η μουσική του Κορεάτη συνθέτη Isang Yun χαρακτηρίζεται από τον συνδυασμό τεχνικών της σύγχρονης μουσικής με την ασιατική μουσική παράδοση. Αυτό είναι εμφανές και στο έργο του, Together για κοντραμπάσο και βιολί, ο τίτλος του οποίου εκφράζει την ελπίδα του συνθέτη για την επανένωση της Βόρειας και της Νότιας Κορέας. 

Η συναυλία θα κλείσει με ένα νέο έργο του Κορνήλιου Σελαμσή, ο οποίος έχει το βλέμμα του στραμμένο στο εμβληματικό Θέραψ του Ξενάκη. Ο συνθέτης εμπνέεται από τη χρήση της γλώσσας ως μουσικού αντικειμένου, για να αναμετρηθεί τελικά με τη σχέση μιας χαοτικής, χωρίς λογική ακολουθία, σειράς αριθμών με τον χρόνο, αναρωτώμενος κατά πόσο η συνθετική αυτή διαδικασία μπορεί να αποτελέσει μουσική έκφραση. 

Διαβάστε περισσότερα για τους καλλιτέχνες

Ο Νίκος Τσουκαλάς σπούδασε στο Ωδείο «Φίλιππος Νάκας» και το 2002 πήρε το δίπλωμα κοντραμπάσου με άριστα. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του παρακολούθησε μαθήματα με σημαντικούς ερμηνευτές του οργάνου, όπως οι Thomas Martin, Petya Bagovska, Jοrma Katrama. Αποφοίτησε με Master of Music in Performance με διάκριση από τη Βασιλική Ακαδημία του Λονδίνου. Στην Ελλάδα έχει συνεργαστεί με την Εθνική Λυρική Σκηνή, το Εθνικό Θέατρο και τη Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων. Στο Λονδίνο έχει παίξει στο Royal Albert Hall και το Covent Garden, υπό τη διεύθυνση αρχιμουσικών, όπως οι Sir Colin Davies, Sir Charles Mackkerras, Hugh Wolff, Yan Pascal Tortelier, Daniele Gatti. Είναι μέλος της Royal Philharmonic Orchestra του Λονδίνου, ως έκτακτος μουσικός, ενώ από τον Οκτώβριο του 2006 είναι μέλος της ορχήστρας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

Ο Νίκος Σταυρόπουλος γεννήθηκε το 1975. Σπούδασε πιάνο, αρμονία και αντίστιξη στο Εθνικό Ωδείο. Συνέχισε για μεταπτυχιακές σπουδές στην ηλεκτροακουστική σύνθεση στο Πανεπιστήμιο της Ουαλίας. Ολοκλήρωσε το διδακτορικό του το 2005, με θέμα την πολυκάναλη ακουσματική σύνθεση και την ηλεκτρονική μουσική. Τα ερευνητικά του πεδία εκτείνονται από την ακουσματική μουσική και την οργανική μουσική με ηλεκτρονικά έως τα διαδραστικά συστήματα για μουσική σύνθεση και εκτέλεση. Από το 2006 διδάσκει στο Leeds Beckett University.

Ο Κορνήλιος Σελαμσής γεννήθηκε το 1981. Σπούδασε σύνθεση στο Βασιλικό Ωδείο της Χάγης με τον Gilius van Bergeijk, τον Martijn Padding και τον Cornelis de Bondt. Έργα του έχουν παραγγελθεί και παιχθεί από το ASKO Ensemble, το Nieuw Ensemble, το Ensemble de Ereprijs, τη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Łοdz, την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, την Ορχήστρα των Χρωμάτων, το Artéfacts Ensemble, το Ventus Ensemble κ.α. Το καλοκαίρι του 2016 παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών η όπερά του, Λεόντιος και Λένα. Έχει γράψει μουσική για πληθώρα θεατρικών παραστάσεων.

O Stefano Scodanibbio γεννήθηκε το 1956 στην Ιταλία. Από νεαρή ηλικία ενδιαφέρθηκε για το κοντραμπάσο ως σόλο όργανο, αλλά και ως μέσο για την προώθηση νέων τάσεων στη σύγχρονη ευρωπαϊκή και αμερικανική μουσική. Υπήρξε στενός συνεργάτης των σημαντικότερων συνθετών της εποχής του. Έχει χαρακτηριστεί «ένας τεράστιος κοντραμπασίστας, ένας ατρόμητος αυτοσχεδιαστής και ένας ταλαντούχος συνθέτης». Πέθανε το 2012, σε ηλικία 55 ετών. 

Το κείμενο του Χοσέ Άνχελ Βαλέντε, πάνω στο οποίο ο Beat Furrer (γενν. Σαφχάουσεν, Ελβετία, 1954) βάσισε τον Λωτοφάγο, αναπτύσσει στο σύνολό του το θέμα της λήθης, προς το τέλος όμως κάνει μία μόνο αναφορά στη μνήμη, με τη φράση: «Ένας ήπιος, μα ζεστός άνεμος έρχεται από τον Νότο. Μήπως αυτό είναι η μνήμη;» 

«Η Kaija Saariaho (γενν. Ελσίνκι, 1952) αντιπροσωπεύει με εμβληματικό τρόπο τη φιγούρα του παγκόσμιου μουσικού, υπό την έννοια ότι η μουσική της δεν είναι η έκφραση ενός έθνους ή ενός ρεύματος, αλλά μιας προσωπικότητας που απευθύνεται στον καθένα». 

Από το πρόγραμμα του φεστιβάλ Présences του Radio France, 2017.

Ο Isang Yun (Κορέα 1917 – Βερολίνο 1995) πήγε στο Βερολίνο το 1957 για να σπουδάσει στην Ανώτατη Μουσική Ακαδημία της πόλης. Δέκα χρόνια αργότερα απήχθη, φυλακίστηκε και βασανίστηκε από τις μυστικές υπηρεσίες της Νότιας Κορέας, μέχρι που μια διεθνής διαμαρτυρία, με πάνω από 200 υπογραφές προσωπικοτήτων όπως οι Herbert von Karajan, Igor Stravinsky και Gyôrgy Ligeti, οδήγησε στην απελευθέρωσή του. 

«Δημιουργία σημαίνει βασικά νέο-κοίταγμα… Τα νέα σχήματα έχουν ένα κομμάτι, ένα μέρος που ανήκει στο παρελθόν. Εντελώς καινούρια σχήματα δεν υπάρχουν πουθενά. Αυτό είναι μια αδυναμία και ταυτόχρονα μια υπόσχεση». Ιάννης Ξενάκης, 1978

Συντελεστές 

Υπεύθυνη πρότζεκτ: Λορέντα Ράμου

Υπεύθυνη καθηγήτρια Παντείου: Ανδρομάχη Γκαζή

Πληροφορίες

Όλες οι συναυλίες θα πραγματοποιηθούν στην αίθουσα τελετών του Παντείου Πανεπιστημίου (Ισόγειο παλαιού κτιρίου)

Η είσοδος στοn χώρο του Παντείου γίνεται από την οδό Φραγκούδη (είσοδος και για ΑΜΕΑ)

Πάντειο ΠανεπιστήμιοΑίθουσα ΤελετώνΣυγγρού 13624 Ιανουαρίου 2018 19:00 | Συζήτηση με τους συνθέτες Νίκο Σταυρόπουλο και Κορνήλιο Σελαμσή 20:30 Ι Ρεσιτάλ κοντραμπάσου

Ελεύθερη είσοδος με δελτία προτεραιότητας μία ώρα πριν από κάθε συναυλία και παραλαβή των δελτίων από την είσοδο της αίθουσας τελετών του Πανεπιστημίου