Η Νένα Μεντή αποκλειστικά στο www.pagenews.gr: “Ο έρωτας αποτελεί ευρεία έννοια”

Η Νένα Μεντή είναι μια ηθοποιός ιδιαίτερα γνωστή κι’ αγαπητή. Σε κερδίζει με το δυναμισμό της, την αυθεντικότητά της και την ντομπροσύνη της. Δεν κάνει εύπεπτες δουλειές καθότι μια ηθοποιός πρώτης γραμμής που αγαπά την ποιότητα, σέβεται τη δυναμική της και το κοινό που την ακολουθεί πιστά ό,τι κι αν υποδύεται.

Τη συνάντησα για λογαριασμό του www.pagenews.gr στο θέατρο Χώρα στις «ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ», μια παράσταση πολύ δυνατή που αξίζει να δείτε. Έτσι μου παραχώρησε μια συνέντευξη στην οποία αναφέρεται μεταξύ πολλών στο λόγο που επίλεξε να υποδυθεί το ρόλο της ”Φόνισσας”, το Ζωγράφειο Λύκειο, που βρίσκεται στην ιστορική συνοικία του Πέραν, για το αν υπάρχει αλληλεγγύη μεταξύ γυναικών, τον έρωτα και πολλά ακόμη ενδιαφέροντα θέματα.

Συνέντευξη στην Έπη Τρίμη

– Γιατί επιλέξατε να υποδυθείτε τη ”Φόνισσα” του Παπαδιαμάντη; Τί μήνυμα θέλετε να περάσετε στο κοινό;

Το κίνητρό μου ήταν η αγάπη μου για τον συγγραφέα, τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη. Εδώ και κάποια χρόνια- με αφορμή ένα γεγονός που ανέκυψε στη ζωή μου-άρχισα να τον ξαναδιαβάζω, έχοντας όμως την πρώτη επαφή με τα έργα του από την παιδική μου ηλικία. Όταν είπα στον Πέτρο Ζούλια, τον σκηνοθέτη/συγγραφέα του έργου, ότι θα ήθελα να ανεβάσουμε ένα έργο με πρωταγωνίστριες τις γυναίκες που γνωρίσαμε στα διηγήματα του Παπαδιαμάντη, ενθουσιάστηκε και στη συνέχεια προέκυψε η «Φόνισσα».

– Τι πραγματεύονται οι «Γυναίκες του Παπαδιαμάντη»;

Ο Πέτρος Ζούλιας εντυπωσιασμένος από τις «Γυναίκες του Παπαδιαμάντη» αποφάσισε να κάνει μια παράσταση γι’ αυτές το φετινό χειμώνα. Με προεξάρχουσα την Φραγκογιαννού την ηρωίδα στη «Φόνισσα», στήνει ένα χορό από κωμικά και δραματικά περιστατικά ζωής γυναικών στις αρχές του 20ου αιώνα, σ’ ένα απομονωμένο νησί της Ελλάδας. Οι μελωδίες και η ατμόσφαιρα των Χριστουγέννων μπερδεύονται με το πένθιμο πνεύμα της Σταύρωσης και του Πάσχα και η χαρά της γέννας συναντάται με τον πόνο του θανάτου. Έτσι, η μαγεία και η δεισιδαιμονία διασταυρώνονται στη θρησκοληψία και την προκατάληψη.

Αυτές οι γυναίκες αναμετριούνται με τα εμπόδια της ζωής. Τη φτώχεια, το θάνατο, τη μοναξιά. Συμμαχούν, συνωμοτούν, αλλά και αλληλοσπαράσσονται. Παράλληλα, είναι θύτες και θύματα μαζί. Γι’ αυτό είναι ολοκληρωμένοι άνθρωποι και σμιλεμένοι χαρακτήρες. Είναι, δε, απόλυτα δικαιολογημένες για τις πράξεις τους και για τις παραλείψεις τους.

– Τι σας συνδέει με την Κωνσταντινούπολη;

“Με ενδιέφερε κάτι συνολικό για τον Σκιαθίτη, που να προέρχεται από την κοινότητα των γυναικών του έργου, του αν και η ιδέα ξεκίνησε από τη ‘Φόνισσα’ που διάβασα στην Κωνσταντινούπολη πριν από πέντε χρόνια σε μια εκδήλωση στα ελληνικά σχολεία. Εκεί ένιωσα ότι μπορώ να αγγίξω το θέμα” σημειώνει.

Δεν έχω σχέση με την Κωνσταντινούπολη, αλλά πήγα στο ”Ζωγράφειο”, στην εκδήλωση για τα 100 χρόνια από τον θάνατο του Παπαδιαμάντη και διάβασα κομμάτια από τη ”Φόνισσα”. Ας πούμε ότι αυτή η επαφή ήταν το έναυσμα.

“Η ιστορία των γυναικών του Παπαδιαμάντη και η επιθυμία μου να ασχοληθώ μαζί τους γυρίζουν πολλά χρόνια στο μυαλό μου” ομολογεί η Νένα Μεντή, χωρίς να κρύβει την αγωνία της γι’ ένα τόσο δύσκολο εγχείρημα.

– Ένας φόνος είναι έγκλημα ή δικαίωμα στην αξιοπρέπεια και ποιος είναι ο ηθικός υπεύθυνος στους φόνους;

Από αυτά που αντιλαμβάνομαι ως άνθρωπος κι ‘ έχοντας διαβάσει κι’ αρκετές αναλύσεις επί του έργου, καταλήγω ότι η ”Φόνισσα” δεν είναι η Φραγκογιαννού, αλλά η κοινωνία. Εκείνη άφησε τη γυναίκα αυτή στη μοναξιά, τη μιζέρια και την εγκατάλειψη. Οι γυναίκες τραβούσαν τότε όλο το ζόρι της επιβίωσης. Οπότε γι’ εμένα, η ”Φόνισσα” αθωώνεται. Τα κορμιά τους είναι λυγισμένα από την πολλή δουλειά. Δούλευαν, γεννούσαν, τα έκαναν όλα, καθώς οι άντρες ήταν απόντες. Αυτή η ζωή οδηγούσε τις γυναίκες να γίνονται "αγίες".

– Πιστεύετε ότι υπήρξε ποτέ πραγματική αλληλεγγύη μεταξύ των γυναικών;

Δεν μπορώ να βγάλω τέτοιο συμπέρασμα διότι δεν έχω εντρυφήσει στο θέμα. Αισθάνομαι όμως ότι οι άνθρωποι, όταν βρίσκονται μπροστά σε ανάγκη επιβίωσης, είναι αλληλέγγυοι, θέλοντας και μη. Τους αναγκάζει η ίδια η ζωή, για να ζήσουν στο κάτω κάτω. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να τα καταφέρει μόνος του. Κι’ επειδή τότε, στα χρόνια του Παπαδιαμάντη, όπως και τώρα δεν υπήρχε ιδιαίτερο στήριγμα από το κράτος, το συμπλήρωνε η πίστη. Δεν μπορούσαν οι άνθρωποι να επιβιώσουν εάν δεν πιστεύανε.

– Διακρίνετε κάποια νέα ταλέντα στη δουλειά σας;

Το θέατρο όπως κι’ η ζωή θέλει την πορεία της. Πρέπει να περάσουν χρόνια ώστε να πεις γι’ έναν ηθοποιό ότι είναι ισχυρή προσωπικότητα. Έχει σχέση με τη ζωή του, τις επιλογές του, αλλά και το πώς λειτουργεί στην καθημερινότητά του. Είναι αλληλένδετα στοιχεία τα παραπάνω.

– Ζείτε με τον σύντροφό σας σε χωριστά σπίτια. Αυτό πηγάζει από την ανεξάρτητη προσωπικότητά σας ή γιατί φοβάστε την συγκατοίκηση;

Δεν είναι ούτε φόβος ούτε τίποτα. Δεν έχω συμβατική ζωή. Με τον άντρα μου, τον Σταύρο Μερμήγκη (επίσης ηθοποιός) είμαστε μαζί σαράντα χρόνια, έχουμε την κόρη μας, αλλά δεν έχουμε παντρευτεί. Ζήσαμε αρκετά χρόνια μαζί αλλά χωρίσαμε την καθημερινότητα και την τριβή της συγκατοίκησης στην οποία εγώ από μικρή δεν ήμουν υπέρ. Πολλοί άνθρωποι θα ήθελαν να ζουν έτσι, αλλά οι προκαταλήψεις δεν τους αφήνουν. Σου δίνει μια ελευθερία χρόνου και χώρου και δεν επηρεάζει τα αισθήματα.

– Ο χρόνος σας έχει φερθεί πολύ γενναιόδωρα. Αυτό πηγάζει από την καρδιά, το γονίδιο ή τη διάθεση για ζωή;Βασικά, δε με ενδιαφέρει η ταυτότητα και η ημερομηνία γέννησης. Θέλω να είμαι γερή και να ζω με πράγματα που με ευχαριστούν, όπως το θέατρο. Από εκεί και πέρα θέλω να ζω την κάθε ημέρα μου ως ένας γερός άνθρωπος. Δε με νοιάζει ο χρόνος που περνάει. Με νοιάζει βέβαια ότι γερνάω και γνωρίζω ότι κάποτε τελειώνει η ζωή, αλλά εφ’ όσον είμαι ακόμη δραστήρια, δε θα με απασχολήσει. Είναι θέμα χαρακτήρα, ξεκάθαρα. Αφορά το πώς σκέφτεται κάθε άνθρωπος.

Είστε μια γυναίκα που δε θα παίξει με τις λέξεις και δε θα κρυφτεί πίσω απ’ το δάχτυλό της, αλλά θα παραδεχτεί στα ίσια και παλικαρίσια πόσα νιώθει. Η αίσθηση που έχω είναι πως ζυγίζετε τις κουβέντες σας προσεκτικά και ξέρετε τη βαρύτητα των λόγων σας. Έτσι είστε από χαρακτήρα ή αποτέλεσε το μέσο για να σταθείτε ως γυναίκα στη δουλειά σας;

Είμαι και θετικός και αρνητικός άνθρωπος συγχρόνως. Η κατάσταση που ζούμε δε μας αφήνει περιθώρια για άκρως θετική αντιμετώπιση. Ο χαρακτήρας , άλλωστε, είναι αρκετά υποκειμενικός.

– Ποιά είναι η εικόνα της Νένας και όχι της Μεντή;

Η εικόνα του εαυτού μου είναι υποκειμενική, που μπορεί να είναι λάθος. Οπότε δεν έχει νόημα να το αναλύσουμε, πιστεύω. Κατά μια έννοια πάντως αισθάνομαι πλήρης, διότι είμαι υγιής όπως οι άνθρωποι που αγαπώ. Είμαι σε μια δουλειά που αγαπώ και θεωρώ ότι είμαι ισορροπημένη.

«Ζω τη ζωή μου στηριζόμενος σε δύο αρχές: Πρώτον, ζω σαν σήμερα να ήταν η τελευταία μου μέρα σ’ αυτή τη γη. Δεύτερον, ζω σήμερα σαν να πρόκειται να ζήσω για πάντα». Είχε πει ο Όσσο (Μπαγκουάν Σρι Ραζνίς), Ινδός γκουρού. Νομίζω πως σας πηγαίνει η ρήση «γάντι». Πώς την κάνετε πράξη στη ζωή σας;

Ο άνθρωπος από τη φύση του δε ζει σα να είναι η τελευταία του ημέρα. Τον παίρνει σβάρνα η καθημερινότητα. Ωστόσο, ο άνθρωπος δε συνειδητοποιεί ότι κάποτε θα πεθάνει. Έτσι μπορεί να διαχειριστείς και την ίδια τη ζωή. Λες: ”θα κάνω τα πράγματα αύριο”. Δεν ξέρεις , όμως, αν θα υπάρχει αύριο. Ζούμε σαν να είμαστε αιώνιοι. Όλοι, μηδενός εξαιρουμένου…

– Τι είναι αυτό που σας δίνει νόημα στη ζωή και τι σας ”ρίχνει” τα φτερά;

Το πρώτο πράγμα που δίνει δύναμη στη ζωή και το θεωρούμε αυτονόητο είναι το να αγαπάμε. Δεν εννοώ μόνο τους ανθρώπους αλλά και πράγματα, αξίες, στιγμές, ευχαριστήσεις. Να συνειδητοποιούμε δηλαδή ότι τα καθημερινά και μικρά πράγματα είναι σπουδαία. Μπορούμε να απολαύσουμε μια ηλιόλουστη ημέρα, τη θάλασσα, τη φύση, το γέλιο, την κουβέντα, μια ταινία….

Απολαμβάνω πολλά πράγματα και μόνη μου διότι είμαι αυτόνομος άνθρωπος. Ίσως είναι καλύτερα με την παρουσία άλλου, αλλά μόνη μου βρίσκω την ισορροπία μου.

– Μπορεί ένας σύντροφος να είναι μαζί στο ”σκοτάδι” και το ”φως”;

Είναι μεγάλη τύχη το να βρεθεί ένας σύντροφος που να πληροί τις ανάγκες σου. Κάνεις τις επιλογές σου κι’ όποια πράγματα είναι σημαντικά γι’ εσένα, είναι ικανά να σε κρατήσουν. Δεν υπάρχει το απόλυτο, σε τίποτα. Θέλει πάντως να περάσουν χρόνια, να ζυγίσεις εμπειρίες ώστε να δεις τί έκανες σωστό και τί λάθος, ώστε να καταλήξεις και να πάρεις τις αποφάσεις σου. Οι ίδιοι έχουμε τις ελλείψεις μας, μην τα περιμένουμε όλα από τους άλλους. Ποτέ δεν είναι απολύτως πλήρες το αποτέλεσμα του ”πάρε δώσε”, αλλά όσο ανεβαίνει η ποιότητα, τότε μιλάμε για κάτι εξαιρετικό.

Είναι καλό να έχεις πήχη, αλλά να τον αξιολογείς συχνά, ώστε να δεις τί είναι πιο απαραίτητο. Δεν είναι όλα ισάξια στη ζωή.

– Μπορούμε να ερωτευτούμε με διαφορετικό τρόπο το ίδιο πρόσωπο;

Ο έρωτας ποικίλλει. Μπορούμε να ερωτευτούμε και το πρόσωπο, αλλά και οι ανάγκες μας μπορούν να αλλάξουν απέναντι στο πρόσωπο. Ο έρωτας αποτελεί ευρεία έννοια, δεν είναι μόνο το πάθος, η ηδονή, η… λύσσα για το άλλο μισό. Είναι κι’ άλλα πράγματα, πιο βαθιά, που θέλουν τη διαδρομή τους. Όταν είσαι νέος ερωτεύεσαι με διαφορετικό τρόπο…

– Το κομμάτι της τέχνης συνδέεται άρρηκτα με το χρήμα γι’ εσάς;

Όχι. Παρ’ όλο που θέλω να δουλεύω σχεδόν πάντα αμειβόμενη, διότι μιλάμε για δουλειά. Είναι μια δουλειά κοπιαστική και πρέπει να αμείβεται. Μου έχει τύχει όμως το να παίξω με λίγα ή και καθόλου λεφτά, διότι μου άρεσε η σύνθεση της ομάδας και το έκανα για το κέφι μου.

– Γιατί η τηλεόραση προτιμά νεότερα πρόσωπα και σενάρια κατωτέρας υποστάθμης;

Είναι θέμα αισθητικής και αδιαφορίας για ό,τι παράγει η τηλεόραση. Θα έπρεπε να υπάρχει μια πολιτεία που να ενδιαφέρεται για τη ψυχαγωγία και την εκπαίδευση του θεατή. Οπότε παράγουν ένα τυχαίο προϊόν με… νόστιμο σενάριο με ”πέντε νέα παιδιά” που τα τρία δε βρίσκονται σε υψηλό επίπεδο.

– Υπάρχουν κάποια σχέδια για το μέλλον;

Το Μάιο θα παίξω σε μονόλογο της Λούλας Αναγνωστάκη, ”Ο ουρανός κατακόκκινος”, στο θέατρο ”Σταθμός” στην ”Πλ. Καραϊσκάκη”. Πρόκειται γι’ ένα μονόλογο μιας δυναμικής γυναίκας για τη ζωή, τις ελπίδες, τα όνειρα που διαψεύστηκαν μαζί με τις αξίες και τις ιδεολογίες και που είδε το παιδί της να μπλέκεται – και μαζί με αυτό και η ίδια- σε περίεργες «μπίζνες» με ανθρώπους από χώρες του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού. Θα κάνουμε ένα πρόγραμμα με δύο ελληνικά μονόπρακτα και στο ένα θα παίξω κι εγώ.