«Νικολέτα Νομικού – Συγγρού: Ο Ανδρέας μου» στον Πολυχώρο Vault

Γράφει η Έπη Τρίμη

Το έργο “Νικολέτα Νομικού-Συγγρού: Ο Ανδρέας μου” είναι ο δεύτερος από τους επτά Μονολόγους που θα παρουσιαστούν τη νέα θεατρική περίοδο στον Πολυχώρο Vault, με αφορμή το θεατρικό project "Ο Γιος μου…".

Επτά σκηνοθέτες ετοιμάζουν επτά παραστάσεις, στηριγμένες πάνω σε επτά βιογραφίες. Επτά μάνες μιλάνε για τους γιους τους. Επτά γυναίκες ηθοποιοί θα παρουσιάσουν επτά μονολόγους απλών γυναικών που μιλάνε για τα παιδιά τους, που εμείς γνωρίσαμε ως άντρες σπουδαίους και διακεκριμένους, που έλαμψαν με την προσωπικότητα, το έργο, την ευφυΐα, το ταλέντο, την τέχνη ή την επιστήμη τους (Καβάφης, Μάντζαρος, Σολωμός, Συγγρός, Μακρυγιάννης, Ψυχάρης, Μέγας Αλέξανδρος). Επτά σημαντικοί άντρες του παρελθόντος που η ζωή και το έργο τους παραμένει ακόμα πηγή έμπνευσης για τους σύγχρονους, μέσα από μια γυναικεία ματιά.

Ήδη από τον Οκτώβρη παρουσιάζεται με επιτυχία “ο Γιος μου Νικόλας Μάντζαρος” της Χρύσας Σπηλιώτη σε σκηνοθεσία Αυγουστίνου Ρεμούνδου με την Χρύσα Σπηλιώτη στο ρόλο της Ρεγγίνας Μάντζαρου.

Ο Σκηνοθέτης και συγγραφέας Σίμος Παπαναστασόπουλος και η Ιωάννα Γκαβάκου μιλούν αποκλειστικά στο www.pagenews.gr για την παράσταση "Νικολέτα Νομικού-Συγγρού: Ο Ανδρέας μου" που παρουσιάζεται στο Πολυχώρο Vault Theatre Plus, στο Βοτανικό.

Πρόκειται για έναν αριστουργηματικό μονόλογο 90’. Η παράσταση «Νικολέτα Νομικού Συγγρού: Ο Ανδρέας μου» σε κείμενο – σκηνοθεσία Σίμου Παπαναστασόπουλου, με την Ιωάννα Γκαβάκου στον ρόλο της Νικολέτας Νομικού – Συγγρού και μουσική της Νένας Βενετσάνου θα παίζεται ως την Κυριακή 7 Ιανουαρίου, κάθε Σάββατο στις 19.00 και Κυριακή στις 21.00.

Μέσα από την εξομολόγηση της μητέρας του Ανδρέα Συγγρού αποκαλύπτονται στοιχεία του χαρακτήρα του καθώς και η κοινωνικοπολιτική κατάστασης της χώρας κατά τον 19ο αιώνα. Μια θεατρική δουλειά άρτια, δυνατή, με πάθος, τόλμη και ρυθμό, που απογειώνει το θεατή και επιβάλλεται να δείτε.

Ας δούμε τι είπαν οι συντελεστές αποκλειστικά για το www.pagenews.gr

Tί δήλωσαν οι Δημήτρης Καρατζιάς και Μάνος Αντωνιάδης για Το VAULT Theatre Plus:

"Το VAULT Theatre Plus είναι ένας πολύτιμος χώρος δημιουργίας και έκφρασης, στον οποίο στεγάζονται οι παραστάσεις μας και τα όνειρα μας. Το δεύτερο σπίτι μας, το στέκι μας. Εκεί μέσα είμαστε δημιουργοί, θεατές, οικοδεσπότες, θαμώνες. Το Vault είναι η αφετηρία και η βάση μας. Μέρα και νύχτα. Από την πρώτη μέρα της δημιουργίας του"…

Ιωάννα Γκαβάκου

Το έργο "Νικολέτα Συγγρού: Ο Αντρέας μου", κάνει οικεία στο θεατή την οικογενειακή ιστορία της οικογένειας Συγγρού, τις συνθήκες που μεγάλωσε και διαμορφώθηκε ο Αντρέας Συγγρός, την αρχή και την εξέλιξη του επαγγελματικού του βίου. Οι γονείς του προερχόντουσαν από πλούσιες οικογένειες και επιβίωσαν από την καταστροφή της Χίου το 1822. Έχασαν όμως όλη τη περιουσία τους και έγιναν πρόσφυγες. Ο πατέρας του ο Δομένικος Συγγρός ήταν γιατρός. Η μητέρα του Νικολέτα Νομικού Συγγρού παντρεύτηκε μόλις 13 ετών το Δομένικο και στα 15 έζησε τη σφαγή του νησιού και κινδύνεψε να χαθεί. Δυνατός και πολύπλευρος χαρακτήρας αναζητούσε πάντα τη χαρούμενη όψη της ζωής και αντιστεκόταν στα στεγνά κοινωνικά "πρέπει". Δημιούργησε μια δυνατή σχέση με τα παιδιά της και πάντα τα βοηθούσε να εκπληρώσουν τα εσωτερικά τους "θέλω" και τη φυσική κλίση τους, παρά τις αντιδράσεις του πατέρα. Η οικογένεια επιβίωσε μέσα σε συχνές μεταναστεύσεις στη προσπάθειά της να βρεθούν οι σωστές συνθήκες επιβίωσης και μόρφωσης για τα παιδιά. Κωνσταντινούπολη, Ρωσία, Σύρο κ.α. Η σχέση του Αντρέα Συγγρού με τη μητέρα του ήταν βαθειά και στενή. "Στη ψυχή μας έκαιγε πάντα η ίδια φλόγα" λέει η Νικολέτα. Το έργο μας οδηγεί σε μια γοητευτική και ιστορική ματιά του Έλληνα του 19ου αιώνα.

Όταν δουλεύεις ρόλους που μόλις προστέθηκαν στο θεατρικό ρεπερτόριο και αφορούν πραγματικά πρόσωπα, ξεκινάς τα πάντα από την αρχή. Μεγάλη βοήθεια για να προσεγγίσω τη Νικολέτα, ήταν για μένα τα απομνημονεύματα του Αντρέα Συγγρού, όπου η περιγραφή του εσωτερικού κόσμου της μητέρας του και η μεταξύ τους σχέση είναι ανάγλυφα. Δεν αρκεί όμως μόνο η ματιά του γιού. Ήθελα να ψάξω παραπέρα, γιατί οι γυναίκες εκείνης της εποχής διαφέρουν από εμάς σήμερα. Ανέτρεξα σε όλα τα ιστορικά στοιχεία για τις γυναίκες του 19ου αιώνα στη Χίο. Ήταν πολύ διαφορετικές από την υπόλοιπη Ελλάδα. Το νησί ήταν πλούσιο και οι Χιώτισσες λάτρευαν τον καλλωπισμό το "μακιγιάζ" της εποχής και τα ωραία ρούχα. Ασχολιόντουσαν με το εμπόριο, κυρίως του μεταξιού, όπως έκανε και η μητέρα της Νικολέτας Συγγρού. Ένα γυναικείο μοντέλο πολύ μπρος από την εποχή. Παντρευόντουσαν πολύ μικρές λόγω του φόβου των Τούρκων, αλλά και της συνήθειας της εποχής. Η Νικολέτα παντρεύτηκε 13 χρονών και πέρασε μια ακαριαία ενηλικίωση λόγω του γάμου, της σφαγής της Χίου, της αναγκαστικής μετανάστευσης καθώς επίσης της απώλειας της μητέρας της και κάθε κοντινού συγγενικού προσώπου. Όλα αυτά έγιναν μέχρι τα 15 χρόνια της. Από κει και πέρα συνεχίζει τη ζωή με μόνο συγγενή τον άντρα της. Δε χάνει ποτέ την αγάπη για τη ζωή, τη διασκέδαση και το ψυχικό κουράγιο να μεταναστεύει και να τα ταξιδεύει σε ένα κόσμο που δεν υπήρχε ακόμα ούτε ατμοκίνητο καράβι. Ζεί έντονα το σήμερα και πιστεύει ότι το "αύριο θα είναι μια καλύτερη μέρα". Γνωρίζει καλά τα παιδιά της και νοιώθει τη ψυχή τους. Ένας άνθρωπος που αγάπησα πολύ για την απλότητά του, την αρχοντιά του, το χιούμορ του και την νεανική γλυκύτητα της ψυχής της.

Σίμος Παπαναστασόπουλος

Το να ασχοληθεί κανένας στις μέρες μας με την προσωπικότητα του Ανδρέα Συγγρού, ακόμα και μέσα από την αφήγηση της ζωής της μητέρας του, είναι πολύ επικίνδυνο, αλλά και πολύ προκλητικό. Επικίνδυνο γιατί ο Συγγρός, μπορεί να είναι μεν ο μεγαλύτερος εθνικός ευεργέτης, στη συνείδηση όμως πολλών θεωρείται υπεύθυνος γιά την οικονομική καταστροφή μεγάλης μερίδας ελλήνων με την μετοχοποίηση των μεταλλείων του Λαυρίου αλλά και ένας από τους σημαντικότερους υπεύθυνους της πρώτης πτώχευσης της νεότερης Ελλάδας επί Τρικούπη. Η πολιτική και οικονομική συγκυρία της εποχής δεν επιτρέπει μια νηφάλια εκτίμηση των πραγμάτων. Προκλητικό γιατί η πορεία της οικογένειας Συγγρού τέμνεται από σημαντικά ιστορικά γεγονότα της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας ιστορίας του 19ου αιώνα.

Η Νικολέτα Συγγρού, η μητέρα του Αντρέα, που μας διηγείται τη ζωή της, και τις περιπλανήσεις της, πραγματικές και ψυχολογικες, ανάμεσα σε Χίο, Κωνσταντινούπολη, Άνδρο, Τήνο, Σύρο, Ρωσία, το γιό της και τον άνδρα της, αφήνει να ξετυλιχτεί η ιστορία μας, που, δυστυχώς επαναλαμβάνεται.

Παράλληλα, όμως, παρουσιάζεται ανάγλυφα η σχέση της γυναίκας αυτής με τον 21 χρόνια μεγαλύτερο άνδρα της Δομένικο και τον 20 χρόνια μικρότερο γιό της, Ανδρέα, μέσα σε κοινωνίες που υπεισέρχονται και διαβρώνουν τις σχέσεις των ανθρώπων. Θέμα διαχρονικό και πανανθρώπινο.

ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ

Γεννημένη στη Χίο το 1807, ορφανή από πολύ μικρή, αλλά από εύπορη οικογένεια, η Νικολέτα Νομικού-Συγγρού σε ηλικία 13 ετών, παντρεύεται τον Δομένικο, γιατρό σπουδασμένο στο Παρίσι και 21 χρόνια μεγαλύτερό της. Η επανάσταση στη Χίο ενάντια στους Τούρκους κατακτητές και η απάντηση των Οθωμανών με την καταστροφή του νησιού το 1822, αναγκάζει την οικογένεια, που χάνει όλη την περιουσία της, να ξεκινήσει μια περιπλάνηση από Άνδρο, Τήνο και Σύρο μέχρι Κωνσταντινούπολη και Ταϊγάνι της Ρωσίας. Με τη σκληρή δουλειά του Δομένικου αποκτούν οικονομική ευχέρια και φήμη. Η Νικολέτα φέρνει στον κόσμο δύο παιδιά, το Γιώργο, που μέλλει να ζήσει μόνο 28 χρόνια, και τον Ανδρέα με τον οποίο συνδέεται με μια σχέση «μητέρας διευρυμένων καθηκόντων» όπως λέει η ίδια.

Ο Ανδρέας Συγγρός θεωρείται ο μεγαλύτερος εθνικός ευεργέτης, αλλά και μια από τις περισσότερο αμφιλεγόμενες και πολυσυζητημένες προσωπικότητες της Ελληνικής κοινωνίας του 19ου αιώνα. Ξεκινώντας τη σταδιοδρομία του στα 15 ως βοηθός λογιστή σε μία εμπορική επιχείρηση της Κωνσταντινούπολης, κατορθώνει σε ηλικία 24 ετών να γίνει ένας από τους πλουσιότερους εμπόρους και αργότερα ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους σε όλον τον κόσμο, δημιουργώντας τράπεζες σε Ελλάδα και Κωνσταντινούπολη, εισάγοντας τον καπιταλισμό και την έννοια του χρηματιστηρίου στην Ελλάδα. Η ανάμειξή του στην υπόθεση των μεταλλείων του Λαυρίου το 1871, μετά από απαίτηση του Βασιλιά Γεώργιου, που γίνεται η αιτία οικονομικής καταστροφής πολλών Ελλήνων (μεταξύ όλων και του Εμμανουήλ Ροΐδη) πυροδοτεί βέλη ενάντια στο όνομα και την προσωπικότητά του. Αργότερα παντρεύεται και στο τέλος της ζωής του, τόσο ο ίδιος, όσο και η γυναίκα του διαθέτουν ολόκληρη σχεδόν την περιουσία τους σε αγαθοεργίες και στη διάθεση του ελληνικού κράτους.

Η παράσταση παρακολουθεί την πορεία της οικογένειας Συγγρού σε μία ταραγμένη, μεταβαλλόμενη εποχή της Ελληνικής ιστορίας, βουτάει βαθιά στην ψυχή της ηρωίδας και ανιχνεύει τη συμβολή της στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του επιφανούς γιού της.

Συντελεστές

Κείμενο-Σκηνοθεσία: Σίμος Παπαναστασόπουλος

Εικαστική Επιμέλεια: Ιωάννα Γκαβάκου – Σίμος Παπαναστασόπουλος

Μουσική: Νένα Βενετσάνου

Σχεδιασμός Φωτισμού: Άκης Σαμόλης

Καπέλα: Έφη Καρακώστα

Κοστούμι: Κωνσταντίνα Φιλιππάκου

Φωτογραφίες: Χριστίνα Φυλακτοπούλου

Video: Γιώργος Οικονομέας

Παραγωγή: Πολυχώρος Vault

Ερμηνεία: Ιωάννα Γκαβάκου