“Το ημερολόγιο ενός Τρελού” του Νικολάι Γκόγκολ, στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ

Κώστας Καλλιαντέρης 19.11.2017 | 07:03 ΧΡΟΝΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ 5 '

“Το ημερολόγιο ενός Τρελού” του Νικολάι Γκόγκολ, στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης

Βρεθήκαμε στην επίσημη πρεμιέρα της εξαιρετικής παράστασης το Το ημερολόγιο ενός Τρελού» του Νικολάι Γκόγκολ με το Σωτήρη Χατζάκη, ο οποίος μετά από 17 χρόνια επιστρέφει επάνω στη σκηνή.

Την παράσταση "Το ημερολόγιο ενός τρελού", τίμησαν πολλοί άνθρωποι τόσο από το χώρο της πολιτικής, της δημοσιογραφίας όσο και του θεάματος. Μιλήσαμε σχεδόν με όλους και τα λόγια και οι απόψεις που ακούσαμε μετά το πέρας της παράστασης αποτελούν εγγύηση για το θεατή.

Γράφει η Έπη Τρίμη

Στη λαμπρή επίσημη πρεμιέρα της παράστασης παρευρέθηκαν μεταξύ άλλων και χειροκρότησαν το Σωτήρη Χατζάκη: η Όλγα Κεφαλογιάννη, η Άντζελα Γκερέκου, η Άννα Διαμαντοπούλου, ο Κώστας Γκιουλέκας, η Κατερίνα Παπακώστα, ο Ματθαίος Γιωσαφάτ, η Ζυράνα Ζατέλη, ο Γιάννης Κεντ, ο Γιάννης Μετζικώφ, ο Γιάννης Ξανθούλης, οι Γιώργος και Άννα Νταλάρα, η Έλλη Στάη, ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, ο Λάμπης Ταγματάρχης, η Κατερίνα Χέλμη, ο Γιάννης Βούρος, ο Γιάννης Ζουγανέλης, ο Βλαδίμηρος Κυριακίδης, ο Στέλιος Μάινας, η Άννα Φόνσου, ο Κρατερός Κατσούλης, ο Μανούσος Μανουσάκης, η Λόλα Νταϊφά, ο Αλέκος Συσσοβίτης, η Ελένη Ερήμου, η Δωροθέα Μερκούρη, ο Δημήτρης Παπάζογλου, ο Νίκος Αποστολόπουλος, η Πολυξένη Μυλωνά, ο Τάσος Νούσιας, ο Σπύρος Μπιμπίλας και άλλοι.

Σε μια σύντομη δήλωσή του ο Σωτήρης Χατζάκης αναφέρει: «ο Ηθοποιός ήταν και είναι το κέντρο του θεατρικού μου σύμπαντος. Και τις σκηνοθεσίες μου, πρωτίστως, απ’ την πλευρά του ηθοποιού τις έκανα. Πολύ καιρό δεν κρύφτηκα στις κουίντες; Ας βγούμε τώρα στο φώς της σκηνής, εκεί συντελούνται τα πλέον κρίσιμα γεγονότα.»

Ποιος είναι ο Νικολάι Γκόγκολ;

Πατέρας του χρυσού αιώνα του ρωσικού πεζογραφικού ρεαλισμού, ο Νικολάι Βασίλιεβιτς Γκόγκολ όρισε πρώτος το περίγραμμα του λογοτεχνικού τοπίου της πατρίδας του. Οι συγγραφείς του ύστερου 19ου αιώνα έγραψαν στη σκιά του θεματικού και αισθητικού του οράματος· οι μοντερνιστές του 20ού αναγνωρίζουν αμέριστα την επίδρασή του. Η κριτική τον συνέκρινε με τον Θερβάντες, τον Λόρενς Στερν, ακόμη και τον Τζέιμς Τζόυς, στον αριστοτεχνικό χειρισμό της γλώσσας, την ανάμειξη γελοίου και υψηλού, την ιδιοφυή σύλληψη της πολιτισμικής ουσίας και της εθνικής ιδιαιτερότητας της Ρωσίας.

Τι πραγματεύεται;

Στο "Ημερολόγιο ενός τρελού" ο ήρωας, ένας κατώτερος υπάλληλος, βλέπει να διαψεύδονται οικτρά όλες του οι προσδοκίες και βυθίζεται σταδιακά σε ένα μεγαλομανιακό παραλήρημα, για να καταλήξει στο φρενοκομείο.

Στο "Παλτό", σπαρακτική τραγωδία ενός ασήμαντου ανθρωπάκου, ήρωας είναι ένας φτωχός γραφιάς που κατορθώνει, με αιματηρές οικονομίες, να αποκτήσει ένα καλό παλτό – το οποίο, όχι μόνο τον προστατεύει από το κρύο, αλλά του προσφέρει έξαφνα κύρος και αποδοχή. Όμως, ένα βράδυ πέφτει θύμα ληστείας και χάνει το πολύτιμο παλτό του· στην προσπάθειά του να το ξαναβρεί, έρχεται αντιμέτωπος με το εφιαλτικό γραφειοκρατικό κατεστημένο και λίγο αργότερα πεθαίνει, στερημένος από την κοινωνική του οντότητα.

"Το ημερολόγιο ενός τρελού" με σαφήνεια αληθινά προφητική, για το δρόμο που ακολούθησε ο ίδιος ο Γκογκόλ, που οδηγήθηκε στην τρέλα και στο θάνατο στην ηλικία που έχει ακριβώς στο έργο ο ήρωας του Ποπρίστσιν. Η θεατρική πραγματοποίηση του "Ημερολόγιου" υψώνει τη συναρπαστική αυτή πορεία προς τη μοναξιά σε τρομακτική δύναμη.

Κριτική:

Το έργο του Γκόγκολ μοιάζει με μια σειρά από αμαντάριστα πλάνα που καταγράφουν τη θύελλα στην ψυχή ενός ανθρώπου που, φυλακισμένος στο «κελί» της ύπαρξης και της τάξης του, αγωνίζεται να κατανοήσει τον εαυτό του και τον κόσμο. Το έργο περικλείει έναν ολόκληρο κόσμο ,ο ήρωας του οποίου είναι ένα θλιμμένο ανθρωπάκι προσκολλημένο στις νευρώσεις του και στις παγίδες της άγευστης ζωής του

Αντανακλώντας τη μυστηριακή προσωπικότητα του συγγραφέα το «Ημερολόγιο ενός τρελού» τείνει σταθερά σε μια αφήγηση της καθημερινής πραγματικότητας και με μια διάθεση να αποκαλυφθούν οι άσχημες πλευρές της ζωής, διεισδύει στα πιο κοντινά αδιέξοδα του καθημερινού ανθρώπου και προπάντων μιας αληθινής ιστορίας που θα μπορούσε να ήταν προσωπική. Τα πάντα είναι χαλιναγωγημένα, συγκροτημένα, ιδωμένα από κάποια απόσταση, ικανή να αμβλύνει τις οξύτητες.

Ο εγκλεισμός του ήρωα που εργάζεται δέσμιος και καταπιεσμένος είναι συναισθηματικός. Έχει εγκλωβιστεί αθόρυβα. Η επιβεβλημένη απομόνωση που ζει είναι αόρατη σαν τον αέρα που αναπνέει κι εξίσου παρούσα παντού και πάντα στη ζωή του.

Ο ίδιος, δηλαδή, χτίζει τη φυλακή του, οικοδομεί το κελί του και υπογράφει την καταδίκη του.