Πέθανε ο φιλόσοφος Τσβετάν Τοντόροφ

Ο βουλγαρικής καταγωγής Γάλλος φιλόσοφος Τσβετάν Τοντόροφ πέθανε την Τρίτη, σε ηλικία 78 χρόνων, από επιπλοκές νευροεκφυλιστικής νόσου.

Γεννημένος το 1939 στη Σόφια της Βουλγαρίας, ο Τσβετάν Τοντόροφ πέρασε τα παιδικά του χρόνια κάτω από το κομμουνιστικό καθεστώς, το οποίο του άφησε ανεξίτηλα σημάδια. Επικεφαλής της σχολικής οργάνωσης «Μικροί Πρωτοπόροι», έχασε τη στρατιωτική του «πίστη» στο δίγλωσσο ρωσικό λύκειο όπου φοιτούσε, το 1953, χρονιά που πέθανε ο Στάλιν. 

Το 1956, χρονιά που σημαδεύτηκε από τα «ανοίγματα» του Χρουστσόφ και από την καταστολή της εξέγερσης στη Βουδαπέστη, βρήκε τον Τοντόροφ πρωτοετή φοιτητή στο τμήμα βουλγαρικής φιλολογίας του Πανεπιστημίου, τομέας που τον βοήθησε να ξεφύγει από τα ιδεολογικά του δεσμά. Την εποχή εκείνη ήταν παθιασμένος με τη λαϊκή ποίηση, τους μύθους και τα δημοτικά τραγούδια.

Συναναστρεφόμενος ακαδημαϊκούς κύκλους άρχισε να διερωτάται για τη ζωή και τον θάνατο, το καλό και το κακό, το νόημα της ζωής και πού καταλήγει αυτό. Τη φαντασία του αρχίζουν να τροφοδοτούν οι μεγάλοι Ρώσοι κλασικοί – Τολστόι, Ντοστογέφσκι, Τσέχοφ, Μαγιακόφσκι – και πολύ γρήγορα το μυαλό του θέλησε να «ξετυλίξει το μυστήριο της τέχνης του γραψίματος».

Ζώντας στη Γαλλία, έγραψε δεκάδες βιβλία και δοκίμια με σημαντική επιρροή στην ανθρωπολογία, την κοινωνιολογία και την κριτική της λογοτεχνίας. Τα ιστορικά του βιβλία επικεντρώνονταν σε θέματα όπως η κατάκτηση της Αμερικής, ο ναζισμός και τα σταλινικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Πίστευε στην ικανότητα του ανθρώπου να αντισταθεί, να διατηρήσει την αίσθηση της ηθικής, ακόμη και εάν υποβληθεί σε βάναυση μεταχείριση και ανείπωτα βασανιστήρια.

Το 2008 τιμήθηκε με το Βραβείο «Πρίγκιπας των Αστουριών» για τις Κοινωνικές Επιστήμες, ενώ βραβεύθηκε από τη Γαλλική Ακαδημία για το σύνολο του έργου του.