«”Η ζωή απέναντι” είναι η ζωή που δεν ζούμε»

Συνέντευξη στη Χριστίνα Διαμαντοπούλου

Η Δάφνη ζει στη δύσκολη και σκοτεινή περίοδο της χούντας, σε μια λαϊκή γειτονιά της Αθήνας. Είναι η μοναχοκόρη ενός συντηρητικού δασκάλου και μιας συμβιβασμένης νοικοκυράς και μεγαλώνει μέσα σ’ ένα προστατευμένο περιβάλλον, απαλλαγμένο από τις επιδράσεις του καθεστώτος και της σκληρής πραγματικότητας… …Μέχρι που στο υπόγειο διαμέρισμα από κάτω τους έρχεται μια άλλη, πολύ διαφορετική οικογένεια από τη δική της, με μια άλλη μοναχοκόρη, την Άννα. Και τότε όλα αλλάζουν. Το προστατευτικό κουκούλι, στο οποίο ήταν κλεισμένη η Δάφνη σκίζεται και τότε όλα όσα θεωρούσε η ίδια ως δεδομένα και σταθερά, μεταβάλλονται: οι οικογενειακές σχέσεις, οι ιδέες, τα συναισθήματα, τα πρότυπα, το παρόν αλλά και το μέλλον. Οικογενειακά μυστικά έρχονται στο φως, πολιτικά απόρρητα αποκαλύπτονται και ένας υπόγειος κόσμος υφαίνεται παράλληλα με τον ορατό. Μέσα σε μια ατμόσφαιρα καχυποψίας και φόβου, οι πρωταγωνιστές της ιστορίας αγωνίζονται, ερωτεύονται, ονειρεύονται, ελπίζουν, ενηλικιώνονται και ωριμάζουν. Την ίδια στιγμή, στο απέναντι σπίτι, η γειτόνισσα η Ζωή παρακολουθεί σιωπηλή τα πρόσωπα και επεμβαίνει ως καταλύτης στην εξέλιξη της ιστορίας… Η συγγραφέας Σοφία Δημοπούλου, μιλά στο www.pagenews.gr για το νέο της μυθιστόρημα που στον τίτλο του “παίζει” με την λέξη “ζωή”, ενώ οι ήρωες της ιστορίας της “παίζουν” τους ρόλους που τους επιβάλουν οι επιλογές τους, τα πρέπει τους, ο κόσμος, η ζωή….

Τι αποτέλεσε έμπνευση για την συγκεκριμένη ιστορία; Ήθελα να πω μια ανθρώπινη ιστορία, πολλά από τα κομμάτια της οποίας είναι αληθινά και τα γνώριζα, μια ιστορία πίσω από την επίσημη Ιστορία. Κυρίως ήθελα να πω μια ιστορία για εκείνη την περίοδο που είναι λίγο παραγκωνισμένη λογοτεχνικά, λες και αποτελεί ένα είδος ταμπού. Δεν θυμάμαι πότε αποφάσισα να γράψω το συγκεκριμένο βιβλίο και ποιο ήταν εκείνο το ερέθισμα που με έκανε να το αποφασίσω. Ίσως να είχε έρθει μέσα μου το πλήρωμα του χρόνου να ξαναθυμηθώ κομμάτια από εκείνη την εποχή που συνέπεσε με την παιδική μου ηλικία.

Υπάρχουν πραγματικά στοιχεία στο μυθιστόρημα ή πρόκειται εξ’ ολοκλήρου για μυθοπλασία; Κι αν υπάρχουν, ποια είναι αυτά; Όπως προείπα, υπάρχουν πρόσωπα και περιστατικά που είναι πραγματικά, δεν μπορώ όμως να πω πως είναι ένα βιωματικό βιβλίο. Ο Περικλής, ας πούμε και η Μαίρη ήταν υπαρκτά πρόσωπα, αλλά δεν ήταν οι ζωές τους έτσι όπως περιγράφονται . Γενικά τα φανταστικά γεγονότα και τα πρόσωπα εισχωρούν στα πραγματικά κι έτσι προκύπτει ένα αφήγημα που κι εγώ η ίδια πρέπει να προσπαθήσω να ξεχωρίσω στο νου μου την πραγματικότητα από το μύθευμα. Έπειτα τι σημασία έχει εντέλει αν όλα όσα λέγονται συνέβησαν στ’ αλήθεια; Σημασία έχει πως θα μπορούσαν και να έχουν συμβεί.

Στο βιβλίο υπάρχουν πολλές ιστορικές αναφορές. Πόσο χρόνο σας πήρε η μελέτη τους και ποια ήταν η πηγή των πληροφοριών σας δεδομένου ότι πολλές έχουν λεπτομερείς περιγραφές; Η ιστορική και πραγματολογική έρευνα απορροφά κάθε φορά ένα μεγάλο κομμάτι του χρόνου της συγγραφής. Στο βιβλίο αυτό χρειάστηκαν περίπου δυο χρόνια εντατικής δουλειάς και μελέτης αρχείων εφημερίδων, ιστορικών πηγών γύρω από τη δικτατορία στην Ελλάδα, ακόμα και διαφημίσεων της εποχής, περιοδικών, φωτογραφικού υλικού. Τα κενά συμπλήρωσαν οι δικές μου μνήμες, οι αφηγήσεις μεγαλύτερων που είχαν σαφή εικόνα της εποχής και των γεγονότων και βέβαια η φαντασία μου. Ευτυχώς στη σημερινή εποχή υπάρχει εύκολη πρόσβαση στο υλικό αυτό, αρκεί να γνωρίζει κανείς πού να το αναζητήσει.

Ποιος είναι ο αγαπημένος σας ήρωας σε αυτή την ιστορία; Νομίζω πως ο ήρωας που αγάπησα περισσότερο σ’ αυτό το βιβλίο είναι ο κεντρικός ήρωας, ο Ευάγγελος Μητρόπουλος. Είναι ένας χαρακτήρας δύσκολος, λιγάκι απρόσιτος που έπρεπε να τον προσεγγίσω παρατηρώντας τον, δίχως να μπορώ να τον αγγίξω εκ των έσω, αφού εγώ δεν μπορούσα να ταυτιστώ με την ψυχοσύνθεση ενός άνδρα. Παρ’ όλη τη δυσκολία όμως που είχα, τον κατανόησα κι έτσι τον άφησα να «μαλακώσει», να συγχωρέσει και να μετανοήσει, με άλλα λόγια του έδωσα την ευκαιρία της μεταστροφής, έστω και την τελευταία στιγμή. Με άλλα λόγια του χαρίστηκα κάνοντάς τον πιο ανθρώπινο.

Το happy ending είναι τυχαίο ή έτσι θέλετε να τελειώνουν οι ιστορίες σας; Δεν νομίζω πως υπάρχει happy end. Αντίθετα, οι ήρωες φτάνουν στο τέλος τσαλακωμένοι, ματαιωμένοι βλέποντας πως αυτά που πίστεψαν ήταν απλά όνειρα. Προσπάθησαν όμως να βρουν τον τρόπο να ακολουθήσουν τη ζωή από διαφορετικά μονοπάτια. Αυτό που θέλω, είναι να τελειώνουν οι ιστορίες με ένα τέλος που θέτει ερωτήματα-διαφορετικά ίσως σε καθέναν από τους αναγνώστες. Και να δίνει μια ελπίδα πως μπορεί κανείς να τα αλλάξει όλα, αρκεί να πιστέψει στη δύναμη της ζωής και στη δική του.

Γιατί επιλέξατε αυτόν τον τίτλο; Ο τίτλος είναι ένα μικρό λογοπαίγνιο. Στο βιβλίο υπάρχει η Ζωή, η απέναντι γειτόνισσα που παρακολουθεί τους πάντες πίσω από ένα παράθυρο και δίνει έτσι το στίγμα εκείνης της δύσκολης εποχής. Ο τίτλος όμως έχει και άλλη ανάγνωση και ερμηνεία. Η ζωή απέναντι είναι η ζωή που δεν ζούμε, που δεν τη βιώνουμε συνειδητά, η ζωή που την αφήνουμε να κυλά μέσα από τα χέρια μας από φόβο να πονέσουμε ή να τσαλακωθούμε, η ζωή που δεν τολμούμε και εντέλει βρισκόμαστε να την κοιτάμε από απέναντι, από την άλλη όχθη του βίου μας. Θέλησα να χρησιμοποιήσω έναν τίτλο που είτε να ωθήσει τον αναγνώστη να σκεφτεί λίγο πιο σύνθετα είτε να μείνει στην επιφάνεια των πραγμάτων, στο προφανές, ανάλογα με την ψυχοσύνθεσή του.

Πέραν της ιστορικής αναδρομής, το πρώτο σας βιβλίο «Σε σωστή ώρα νυχτώνει», διέφερε πολύ από τη «Ζωή απέναντι». Συμφωνείτε; Θέλετε να πειραματίζεστε; Τα δυο τελευταία βιβλία μου φαίνονται στ’ αλήθεια διαφορετικά, αλλά πιστεύω πως δεν είναι εντέλει και τόσο. Πρώτα απ’ όλα είναι και τα δυο κοινωνικά μυθιστορήματα, ασχολούνται με τα ανθρώπινα λάθη και πάθη μέσα σε δυο διαφορετικές ιστορικές εποχές. Έχουν και τα δυο έντονη πλοκή και ασχολούνται με το κατά πόσο η εποχή και το κοινωνικοϊστορικό πλαίσιο καθορίζουν τις πράξεις και τον χαρακτήρα των ανθρώπων. Έπειτα πιστεύω πως είναι και τα δυο βιβλία στα οποία έχουν πρωτεύοντα ρόλο το συναίσθημα, οι αξίες της ζωής και η στάση μας απέναντι σ’ αυτές. Εν γένει μ’ αρέσει να πειραματίζομαι, να δοκιμάζω καινούρια πράγματα, καθώς βαριέμαι εύκολα και θέλω κάτι να συναρπάζει πρώτα εμένα για να μπορώ να μεταδώσω αυτόν τον ενθουσιασμό.

Έχετε αρχίσει να γράφετε το επόμενο βιβλίο σας; Εάν ναι, μπορείτε να μας δώσετε κάποιο στοιχείο; Αν και είναι ακόμα πολύ νωρίς για να μιλήσουμε γι’ αυτό, ένα ακόμα βιβλίο έχει αρχίσει να δουλεύεται στο μυαλό και στο χαρτί μου. Πρόκειται για ένα ιστορικό μυθιστόρημα, μια ιστορία που ξετυλίγεται στην Αθήνα της Μπελ Επόκ. Έχω ακόμα πολύ δρόμο όμως μπροστά μου και πολλή δουλειά, τόσο σε έρευνα, όσο και σε γράψιμο.

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.