Πώς οι άνθρωποι προκαλούν θανατηφόρους σεισμούς

Μερικές φορές, η ανθρωπογενής δραστηριότητα είναι η τελευταία σταγόνα, για να προκληθεί μία σεισμική καταστροφή. Μπορεί ακόμη και να την προκαλέσει, σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2017 και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Seismological Research Letters.

Οι ερευνητές εντόπισαν 730 τοποθεσίες όπου η ανθρώπινη δραστηριότητα προκάλεσε σεισμούς τα τελευταία 150 χρόνια. Και ενώ γνωρίζουμε εδώ και καιρό ότι οι άνθρωποι μπορούν να επηρεάσουν τη σεισμική δραστηριότητα, οι ερευνητές εξεπλάγησαν όταν διαπίστωσαν έχουν προκαλέσει σεισμούς με μεγέθη έως και 7,9 Ρίχτερ.

Ακριβώς όπως οι σεισμοί που προκαλούνται από τη φύση, έτσι και οι σεισμοί που προκαλούνται από τον άνθρωπο έχουν τη δυνατότητα να είναι επικίνδυνοι, ακόμη και θανατηφόροι. Και οι γεωλόγοι μόλις τώρα αρχίζουν να κατανοούν τις επιπτώσεις που θα μπορούσαν να έχουν.

Τι είδους ανθρώπινη δραστηριότητα προκαλεί σεισμούς;

Οι φυσικοί σεισμοί συμβαίνουν κατά μήκος ρηγμάτων, τα οποία συνήθως βρίσκονται εκεί όπου συγκλίνουν οι τεκτονικές πλάκες. Όμως οι σεισμοί που προκαλούνται από ανθρώπινη δραστηριότητα μπορεί να συμβούν μακριά από τα όρια των τεκτονικών πλακών σε περιοχές με μικρή ή καθόλου προηγούμενη σεισμική δραστηριότητα

Το τι ακριβώς τους προκαλεί εξαρτάται από το είδος της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης, τα ορυχεία ευθύνονται για τον μεγαλύτερο αριθμό σεισμών που προκαλούνται από τον άνθρωπο παγκοσμίως -εντοπίστηκαν τέτοιες περιπτώσεις σε 271 περιοχές. Η αφαίρεση υλικού από τη γη μπορεί να προκαλέσει αστάθεια, οδηγώντας σε ξαφνικές καταρρεύσεις που προκαλούν σεισμούς.

Πολλαπλοί σεισμοί σε 167 τοποθεσίες -και μακράν οι πιο θανατηφόροι- προκλήθηκαν από την κατασκευή φραγμάτων.

Τα 7,9 ρίχτερ στο Σιτσουάν

Το 2008, εκτιμάται ότι 80.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους  μετά από σεισμό 7,9 βαθμών στην επαρχία Σιτσουάν της Κίνας. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι προκλήθηκε από το βάρος 320 εκατομμυρίων τόνων νερού που είχαν συγκεντρωθεί στον ταμιευτήρα Zipingpu – πάνω από μια γνωστή γραμμή ρήγματος.

Σε πολλές πολιτείες των  ΗΠΑ, η συζήτηση γύρω από τους σεισμούς που προκαλούνται από τον άνθρωπο έχει επικεντρωθεί σε μεγάλο βαθμό γύρω από το fracking για πετρέλαιο και φυσικό αέριο, δεδομένης της ταχείας εξάπλωσης αυτής της τεχνικής στην χώρα. Πρόκειται για μέθοδο εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου, κατά την οποία τόνοι μίγματος από νερό, άμμο και χημικές ουσίες, διοχετεύονται σε βάθος χιλιομέτρων μέσω γεώτρησης, προκειμένου να ασκηθεί στα πετρώματα αρκετή πίεση ώστε να διαλυθούν και να απελευθερώσουν τους υδρογονάνθρακες, ανάμεσα.

Σύμφωνα με το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ, το fracking μπορεί να προκαλέσει σεισμική δραστηριότητα, τόσο άμεσα όσο και από τη απόρριψη των λυμάτων που χρησιμοποιήθηκαν στη διαδικασία. Αυτά τα υγρά απόβλητα υψηλής πίεσης μπορούν να ραγίσουν τα πετρώματα και να λιπάνουν τα ρήγματα.

Στην περίπτωση της Οκλαχόμα, η οποία έχει βιώσει έντονη δραστηριότητα fracking, παρατηρούνται εκατοντάδες μικροί σεισμοί ετησίως σε μια περιοχή που προηγουμένως ήταν πιο ήσυχη γεωλογικά.

Εντοπίστηκαν επίσης σεισμογόνοι παράγοντες από πυρηνικές εκρήξεις σε 22 τοποθεσίες και δύο εργοτάξια.

“Όλα τα ανθρωπογενή έργα επηρεάζουν τις δυνάμεις που δρουν στον φλοιό της Γης”, δήλωσε ο Μάιλς Γουίλσον, γεωφυσικός του Πανεπιστημίου του Ντάραμ, ο οποίος συνέλεξε τα δεδομένα της μελέτης. “Για παράδειγμα, με την προσθαφαίρεση μάζας.  Οπότε δεν θα πρέπει να μας εκπλήσσει το γεγονός ότι η Γη ανταποκρίνεται σε αυτές τις αλλαγές και ότι σε ορισμένες περιπτώσεις οι σεισμοί είναι η απάντηση”.

Τα αρχεία που συγκέντρωσε ο Γουίλσον για τους σεισμούς που προκαλούνται από τον άνθρωπο χρονολογούνται ενάμιση αιώνα πίσω.

Η βάση δεδομένων περιλαμβάνει 108 τοποθεσίες στις οποίες σημειώθηκαν σεισμοί που προκλήθηκαν από τον άνθρωπο κατά την τελευταία δεκαετία, με μέγεθος που κυμαίνεται από λίγα  έως και 5,8 Ρίχτερ. Η πλειονότητα αυτών των σεισμών έγιναν στις ΗΠΑ και τον Καναδά και προκλήθηκαν από την απόρριψη αποβλήτων του fracking.

Ακόμη περισσότερες περιπτώσεις;

“Μακροπρόθεσμα”, δήλωσε ο Γουίλσον, “μπορεί να αρχίσουμε να βλέπουμε ακόμη περισσότερες περιπτώσεις επαγόμενης σεισμικότητας σε όλο τον κόσμο, καθώς αυξάνεται ο αριθμός και η κλίμακα των ανθρωπογενών έργων που επηρεάζουν τη Γη”.

Η εξόρυξη αναμένεται επίσης να αυξηθεί. Τα σημερινά ορυχεία είναι μεγαλύτερα από ποτέ και φτάνουν χιλιόμετρα κάτω από τη γη. Όλη αυτή η δραστηριότητα θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγαλύτερη αστάθεια στη Γη και σε περισσότερους ή μεγαλύτερους σεισμούς, προειδοποιεί ο Γουίλσον.