O Ερντογάν κάνει πόλεμο…

Μπορεί το «κρεσέντο» να είναι Ιταλική λέξη, αλλά είναι αυτό που χαρακτηρίζει τη συμπεριφορά του Ταγίπ Ερντογάν. Αν και πολλοί θεωρούσαν ότι η ομιλία του στον ΟΗΕ ήταν ένα ανερμάτιστο ξέσπασμα, εντούτοις φαίνεται ότι επρόκειτο για τα αποκαλυπτήρια μιας ευρύτερης ρητορικής έντασης. Η οποία ρητορική, δεν χαρακτηρίζει μόνο τον Τούρκο Πρόεδρο, αλλά και τα επιφανή στελέχη της Κυβέρνησής του.

Συγκυρία

Αναμφισβήτητα η συγκυρία δεν είναι ευνοϊκή για τον Ερντογάν: τα ζικ-ζακ ανάμεσα σε Δύση και Ρωσία δεν απέδωσαν, όπως ήλπιζε, τουλάχιστον άμεσα. Αντί -όπως είχε συνηθίσει- με την πρώτη «έξαρσή» του να σπεύσει η Δύση να τον καλοπιάσει, βρέθηκε απέναντι σε αλλεπάλληλα «αδειάσματα»: και από τις ΗΠΑ και από τη Γαλλία και από τη Γερμανία, και από την ΕΕ. Την ίδια στιγμή οι δημοσκοπήσεις δείχνουν, όχι μόνο ότι οι συμπολίτες του δεν επιδοκιμάζουν τη γενικότερη πολιτική του, αλλά ούτε αξιολογούν ως σημαντικό το «ελληνοτουρκικό θέμα», ούτε πολύ περισσότερο ως απειλή την Ελλάδα. Επομένως ο Ερντογάν βρίσκεται μπροστά σ’ ένα πρωτόγνωρο -για τον ίδιο- και βασανιστικό στρατηγικό αδιέξοδο.

Και για να μιλήσουμε στη γλώσσα του, πάντα σοβεί ο κίνδυνος -υπό το πρίσμα των πιο πάνω προβλημάτων- να βγάλει το… «άχτι» του στην Ελλάδα.

Αντίδραση

«Άχτι» λέξη τούρκικη, η οποία σημαίνει θυμό, μανία, μίσος. Τα οποία τα διαπιστώνουμε το τελευταίο διάστημα. Όμως το «άχτι» μπορεί να αποδοθεί και ως…εκδίκηση. Κι αυτό είναι κάτι που δεν χρειάζεται.

Ο Ερντογάν έχει τουλάχιστον τέσσερεις λόγους για να ζητήσει «εκδίκηση». Η Ελλάδα, ούτε έναν. Γι’ αυτό και η Κυβέρνηση είναι εξαιρετικά προσεκτική και σε όλες τις δημόσιες δηλώσεις κορυφαίων παραγόντων που εκφράζουν τις Εθνικές θέσεις, αλλά και κάθε παρέμβασή της σε διεθνή οργανισμό. Ήδη ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε με σημασία πως «ότι είχε να πει η Ελλάδα το είπε στον ΟΗΕ», ενώ ήταν απολύτως ξεκάθαρος και ψύχραιμος στην ομιλία του στην τελετή ονοματοδοσίας της καινούργιας πυραυλακάτου του Πολεμικού Ναυτικού «Υποπλοίαρχος Βλαχάκος.

Από εκεί και πέρα βεβαίως, στο Μέγαρο Μαξίμου επισημαίνουν ότι «η  τουρκική πλευρά, επαναλαμβάνει μονότονα τα ψέματα και τις απειλές της αλλά σε αυτό το γαϊτανάκι έχει μείνει μόνη. Εμείς μένουμε με ψυχραιμία και αυτοπεποίθηση στις καθαρές μας θέσεις με την ισχύ του Διεθνούς Δικαίου, την επιφυλακή των Ενόπλων Δυνάμεών μας, τη συμπαράσταση των συμμάχων μας». Η Ελληνική Κυβέρνηση προτρέπει την Άγκυρα:: «αντί για τις πύρινες λέξεις να επιλέξουν επιτέλους τις δημιουργικές πράξεις και τον δρόμο του ουσιαστικού διαλόγου. Απέναντί τους, άλλωστε, δεν έχουν μόνο την Ελλάδα, έχουν ολόκληρη την Ευρώπη, αλλά και τους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ».

«Τείχος»

Αυτό το τελευταίο όμως, το «τείχος» που για πρώτη φορά συναντά η Τουρκία σε διεθνές επίπεδο, είναι ένας από τους τέσσερεις λόγους που «εκνευρίζουν» τον Τούρκο Πρόεδρο. Οι πιέσεις που του ασκούνται από -σχεδόν- όλες τις πλευρές είναι πολλές και έντονες-και πρωτόγνωρες για τον ίδιο. Ασφαλώς σε καμία άλλη στιγμή δεν ήταν η συγκυρία έτσι: πόλεμος από τη μια και αναβαθμισμένη θέση της Ελλάδας, από την άλλη:

• Το Αμερικανικό Υπουργείο Εξωτερικών ήταν σαφές: «Η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα όλων των χωρών πρέπει να γίνονται σεβαστές και να προστατεύονται. Η κυριαρχία της Ελλάδας στα νησιά δεν αμφισβητείται. Καλούμε όλα τα μέρη να αποφύγουν τη ρητορική και τις ενέργειες που θα μπορούσαν να αυξήσουν περαιτέρω την ένταση».
• Ο εκπρόσωπος της Κομισιόν για τις εξωτερικές υποθέσεις ήταν επίσης σαφής: «Οι πρόσφατες ενέργειες, προκλήσεις, ρητορική είναι σε αντίθετη κατεύθυνση με την αποκλιμάκωση που τόσο πολύ χρειάζεται. Η Ελλάδα είναι κράτος-μέλος της Ε.Ε. και η ΕΕ και τα κράτη-μέλη της έχουν διατυπώσει πολύ ξεκάθαρα με μία σειρά συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τις προσδοκίες από την Τουρκία να αποκλιμακώσει, να δεσμευτεί σε εποικοδομητική αποκλιμάκωση για να προχωρήσει σε μια αμοιβαία εποικοδομητική συνεργασία όχι μόνο με την Ελλάδα, αλλά συνολικά με την Ε.Ε.».

Εκνευρισμός

Οι συμμαχίες της Ελλάδας, τόσο σε διπλωματικό επίπεδο, όσο και σε εξοπλιστικά προγράμματα, είναι ο δεύτερος παράγοντας που προκαλεί εκνευρισμό στην Άγκυρα. Πολλώ δε μάλλον όταν μόλις προ ημερών οι ΗΠΑ ήραν το απαγορευτικό πώλησης όπλων στην Κύπρο.

Ο εκνευρισμός της Άγκυρας φαίνεται από τις προσπάθειες που γίνονται στα γειτονικά ΜΜΕ, είτε με συνεντεύξεις Ερντογάν και κορυφαίων Υπουργών, είτε με «αναλύσεις» και στοχευμένα σχόλια τα οποία επισείουν τον κίνδυνο του πολέμου…

Άλλωστε το εσωτερικό πεδίο και οι πιέσεις που δέχεται ο Ερντογάν από τα οικονομικά προβλήματα της χώρας, είναι ο τρίτος παράγοντας εκνευρισμού. Γι’ αυτό έχουν αρχίσει να βλέπουν τη δημοσιότητα σενάρια «θερμού επεισοδίου», το οποίο θα ήταν αφορμή να ενεργοποιηθεί σχετική ρύθμιση που προβλέπει την αναβολή των εκλογών για τέτοιο λόγο. Θα αποτολμούσε παρόμοια κίνηση ο Ερντογάν παίρνοντας ρίσκο, όχι πλέον τοπικό ή εθνικό, αλλά διεθνές;

Το «λάθος»

Γι’ αυτό και πέρα από το «θυμικό», οι εξάρσεις της Τουρκικής πλευράς στοχεύουν στον εγκλωβισμό της Ελλάδας στη…λάθος κίνηση. Το «ελληνικό λάθος» θα ήταν το δώρο που ευελπιστεί ο Ερντογάν για να βγει από τα αδιέξοδα της πολιτικής του. Το Μέγαρο Μαξίμου έχει πλήρη συναίσθηση της επιδίωξης του Ερντογάν-όπως και οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις. Κι όσο τα νεύρα, αν και τεντωμένα τόσο σε αέρα, σε θάλασσα, αλλά και στα χερσαία σύνορα, είναι μεν «τεντωμένα», αλλά υπό έλεγχο, τόσο ο εκνευρισμός στην αντιπέρα όχθη εντείνεται. Κι αυτός είναι ο τέταρτος λόγος που ενοχλεί τον Τούρκο Πρόεδρο.

Το δίχως άλλο, ο πόλεμος νεύρων είναι σκληρός. Και δοκιμάζονται αντοχές, ανοχές και όρια…