Παγκόσμια Ημέρα κατά της Κλειτοριδεκτομής: Η βάναυση πρακτική που «ευνουχίζει» τη γυναικεία σεξουαλικότητα

Περισσότερα από 200 εκατομμύρια κορίτσια και γυναίκες παγκοσμίως έχουν υποστεί κλειτοριδεκτομή και κάθε χρόνο 4 εκατομμύρια κορίτσια βρίσκονται σε κίνδυνο. Η βάναυση πρακτική πραγματοποιείται συνήθως από τη βρεφική ηλικία μέχρι τα 15, με τη χρήση λεπίδας ή με ξυράφια, κομμάτια γυαλιών και μαχαίρια χωρίς αναισθησία.

Θεωρείται απαραίτητη διαδικασία για τη σωστή ανατροφή ενός κοριτσιού, υποδηλώνει την απόλυτη υποταγή στον μελλοντικό σύζυγο και γίνεται για να ελέγξει τη γυναικεία σεξουαλικότητα. Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων (ΑΓΓΟ), ή αλλιώς η κλειτοριδεκτομή τραυματίζει τη γυναίκα ανεπανόρθωτα και είναι μια μορφή «σεξουαλικού ευνουχισμού».

View this post on Instagram

A post shared by Women Like You (@womenlikeyou_)

Είναι η διαδικασία μερικής ή ολικής αφαίρεσης ή ο τραυματισμός των εξωτερικών γεννητικών οργάνων των γυναικών. Συγκεκριμένα, κατά τη βάναυση πρακτική, αφαιρούνται τα έξω χείλη των γυναικείων γεννητικών οργάνων και η κλειτορίδα από τα μικρά κορίτσια, στα οποία ο ακρωτηριασμός συνήθως γίνεται από τη βρεφική ηλικία μέχρι τα 15, με τη χρήση λεπίδας ή με ξυράφια, κομμάτια γυαλιών και μαχαίρια χωρίς αναισθησία.

Τα 4 πρόσωπα του γυναικείου ακρωτηριασμού

Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων χωρίζεται σε τέσσερις διαφορετικούς τύπους παγκοσμίως, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας:

• Τύπος 1: Συχνά αναφέρεται ως κλειτοριδεκτομή, που είναι η μερική ή ολική απομάκρυνση της κλειτορίδας
• Τύπος 2: Συχνά αναφέρεται ως εκτομή, που είναι η μερική ή ολική απομάκρυνση της κλειτορίδας και των μικρών χειλιών, (οι εσωτερικές πτυχές του αιδοίου)
• Τύπος 3: Συχνά αναφέρεται ως ακρωτηριασμός, που είναι το στένεμα του κολπικού ανοίγματος μέσω της δημιουργίας μίας επικαλυπτικής σφράγισης. Η σφράγιση σχηματίζεται με το κόψιμο και την επανατοποθέτηση των μικρών χειλιών ή των μεγάλων χειλιών, μερικές φορές μέσω ραφής ή με ή χωρίς αφαίρεση της κλειτορίδας (κλειτοριδεκτομή).
• Τύπος 4: Αυτός περιλαμβάνει όλες τις άλλες επιβλαβείς διαδικασίες στα γυναικεία γεννητικά όργανα για μη-ιατρικούς σκοπούς, π.χ. τσίμπημα, τρύπημα, χάραξη, απόξεση και καυτηριασμό της περιοχής των γεννητικών οργάνων.

Οι κίνδυνοι για την υγεία

Ο ΠΟΥ επιβεβαιώνει ότι η αφαίρεση και η καταστροφή ενός υγιούς γυναικείου γεννητικού ιστού παρεμποδίζει τη φυσική λειτουργία των σωμάτων των κοριτσιών και γυναικών. Οι συνέπειες στην υγεία μπορεί να άμεσες αλλά και μακροπρόθεσμες.

Στην αρχή, προκαλείται σοκ, έντονος πόνος, αιμορραγία, τέτανος ή σηψαιμία (βακτηριακή λοίμωξη), αδυναμία ούρησης, ανοιχτές πληγές στην περιοχή των γεννητικών οργάνων και τραυματισμός στον κοντινό ιστό των γεννητικών οργάνων.

Τα κορίτσια εμφανίζουν στη συνέχεια συνήθως ακανόνιστες και μη φυσιολογικές περιόδους, κύστες, πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή και έλλειψη σεξουαλικής ευχαρίστησης, στειρότητα, προβλήματα τοκετού και θανάτους νεογέννητων μωρών. Τα προβλήματα είναι παράλληλα και ψυχολογικής φύσης αφού η τραυματική αυτή διαδικασία αφήνει κατάλοιπα και πληγές.

Οι χώρες στις οποίες κυριαρχεί

Παγκοσμίως, κυριαρχεί σε 25 χώρες, (Σομαλία όπου ακρωτηριάζεται το 98% των κοριτσιών, Γουινέα, το 97%, Τζιμπουτί 93%, Σιέρα Λεόνε 90%, Μπενίν, Μπουρκίνα Φάσο, Δημοκρατία Κεντρικής Αφρικής, Τσαντ, Πράσινο Ακρωτήρι, Αίγυπτος, Αιθιοπία, Γκάμπια, Γκάνα, Γουινέα-Μπισάου, Ινδονησία, Ιράκ, Κένια, Μάλι, Μαυριτανία, Νιγηρία, Σενεγάλη, Σουδάν, Τόγκο, Υεμένη και Τανζανία).

Στις 17 Μαρτίου του 2021, το ανώτατο δικαστήριο της Κένυας επικύρωσε την απαγόρευση του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων ενώ σχεδόν όλες οι χώρες της Αφρικής έχουν ήδη ποινικοποιήσει την κλειτοριδεκτομή. Μένει η πρακτική να σταματήσει να εφαρμόζεται άτυπα.

Η κλειτοριδεκτομή στην Ευρώπη

Αν και η συγκεκριμένη τακτική είναι παράνομη στην ΕΕ και τα κράτη-μέλη διώκουν τέτοιες πρακτικές, εκτιμάται ότι περίπου 600.000 γυναίκες που ζουν στην Ευρώπη έχουν υποβληθεί σε ακρωτηριασμό των γεννητικών τους οργάνων και άλλα 180.000 κορίτσια διατρέχουν υψηλό κίνδυνο.

Στην Ελλάδα, η πρώτη φορά που έγινε απόπειρα να καταγραφούν περιστατικά ακρωτηριασμού γεννητικών οργάνων σε μετανάστριες, ήταν το 2007 και όπως έδειξαν τα στοιχεία της έρευνας, οι 28 από τις 33 Σουδανές που συμμετείχαν, είχαν υποστεί κλειτοριδεκτομή, πριν όμως έρθουν στη χώρα σε ηλικία 5-10 ετών.

Το 2017, μετά από εισαγγελική παρέμβαση της εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, Ξένη Δημητρίου, ξεκίνησε νέα έρευνα, μετά από δημοσίευση ανώνυμων καταγγελιών. Ωστόσο, δεν καταγράφηκαν ποτέ ακριβή στοιχεία σχετικά με τη διαδικασία του ακρωτηριασμού γυναικείων γεννητικών οργάνων στην Ελλάδα, παρ’ ότι υπήρξε μία μικρή κινητοποίηση από μη κυβερνητικές οργανώσεις, φορείς και μετανάστες. Η πρακτική αυτή, παρόλο που καταδικάζεται στην Ελλάδα, δεν παύει να υπάρχει ανάμεσα στο μεταναστευτικό κοινό μέσα από λιγότερο γνωστές ιστορίες και αφηγήσεις γυναικών.

View this post on Instagram

A post shared by Women Like You (@womenlikeyou_)

Σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE) από έρευνα που διεξήχθη σε 10 κράτη – μέλη της ΕΕ, δεκάδες χιλιάδες κορίτσια πρώτης και δεύτερης γενιάς που ζουν στην ΕΕ και κατάγονται από χώρες στις οποίες εφαρμόζεται η κλειτοριδεκτομή κινδυνεύουν να την υποστούν. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την έρευνα, ο αριθμός των κοριτσιών που κινδυνεύουν, κυμαίνεται από 44.106 γυναίκες στη Γαλλία έως 748 στην Ελλάδα και 132 στην Κύπρο.

Τα βήματα προς τη μηδενική ανοχή

Μόλις πέρσι, ο António Guterres δήλωσε: «Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων είναι μια απεχθής παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που πλήττει γυναίκες και κορίτσια σε όλο τον κόσμο. Παραβιάζει την αξιοπρέπεια τους, θέτει σε κίνδυνο την υγεία τους και προκαλεί πολύ πόνο, ακόμη και θάνατο».

Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών αναγνώρισε την κλειτοριδεκτομή ως παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων από το 1993. Τον Δεκέμβριο του 2012, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ενέκρινε ψήφισμα για την εξάλειψη της διαδικασίας.

Στις 8 Αυγούστου του 2016, το Κοινοβούλιο της Αφρικανικής Ένωσης στο οποίο συμμετείχαν 54 αφρικανικά κράτη (εκτός από το Μαρόκο), ενέκρινε την απαγόρευση του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων και έθεσε σε ισχύ ένα σχέδιο για την εξάλειψή του.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και ο ΟΗΕ έχουν δημοσιεύσει κοινή στρατηγική σε παγκόσμιο επίπεδο για το τέλος της βάρβαρης πρακτικής. Ο ΟΗΕ μάλιστα, στα πλαίσια των Στόχων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη που έχει θέσει, ζητεί η κλειτοριδεκτομή μέχρι το 2030 να αποτελεί παρελθόν.

Παρ’ όλα αυτά, συμβαίνει μέχρι σήμερα σε όλον τον πλανήτη. H φετινή 6η Φεβρουαρίου δεν πρέπει να είναι μία ακόμη Παγκόσμια Ημέρα που θα περάσει και θα ξεχαστεί. Ο πόνος, η ψυχική οδύνη, τα σημάδια που δεν σβήνουν και ο «σεξουαλικός ευνουχισμός» απαιτείται να μείνουν μακριά από τα 4 εκατομμύρια κορίτσια που βρίσκονται ήδη σε κίνδυνο μετά τα 200 εκατομμύρια.