Bjork: Υπάρχει μια δραματική αλλαγή στον αέρα

Η  Björk Guðmundsdóttir είναι ίσως το πιο αναγνωρίσιμο «εξαγώγιμο προϊόν» της Ισλανδίας, μαζί με τα γκέιζερ και τις μαύρες ηφαιστιακές παραλίες του νησιού. 

Μουσικός, ερμηνεύτρια, performer, ηθοποιός, περσόνα, η Bjork ζει πλέον τον μισό χρόνο στα Brooklyn Heights και τον άλλο μισό στην πατρίδα της την Ισλανδία. 

Σε μια από τις σπάνιες συνεντεύξεις της η Bjork, μίλησε στο The Talks, έναν ιστότοπο που δημοσιεύει σειρά συνεντεύξεων με τους πολιτιστικούς ηγέτες του παρόντος και του μέλλοντος.

Η Bjork μιλά για τον ακτιβισμό, για το πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να είσαι γυναίκα, για τη μουσική, για την γενναιότητα.

Η συνέντευξη στο The Talks

• Björk, τι σημαίνει να είσαι γενναίος με τη μουσική;

Νομίζω ότι ξέρεις πότε παίζεις με ασφάλεια, πότε μένεις στάσιμος και πότε μεγαλώνεις. Είναι πιθανώς ένα συνεχές πράγμα για όλους μας – και μια δύσκολη ισορροπία. Προφανώς είναι σημαντικό να μην υπερβαίνουμε ή να κινδυνεύουμε να παρακάμψουμε γόνιμες στιγμές, αλλά προσπαθώ να μάθω τουλάχιστον ένα πράγμα σε κάθε άλμπουμ, να προσεγγίσω το λογισμικό ή να μεγαλώσω στις διασκευές μου ή μάλλον τείνω να γράφω όλο και πιο δύσκολες μελωδίες για να τραγουδήσω. Γίνομαι δάσκαλος του εαυτού μου.

View this post on Instagram

A post shared by Björk (@bjork)

• Είναι το ίδιο με αυτό που σημαίνει να είσαι γενναίος γενικά;

Νομίζω ότι αυτό είναι περισσότερο μια αίσθηση μέσα σου. Και τότε το να είσαι πολύ ανόητος μπορεί προφανώς να είναι η καταστροφή σου. Σίγουρα έχω υπάρξει ένοχη για αυτό πολλές φορές… Αλλά αξίζει τον κόπο. Ανακάλυψα από νωρίς ότι είμαι το είδος του ανθρώπου που πειραματίζεται και κάνει λάθη, αλλά τότε όλα αξίζουν τον κόπο γιατί μια φορά στο τόσο πετυχαίνει. Έτσι, με αυτόν τον τρόπο, νομίζω ότι το να είσαι γενναίος σε αφήνει επίσης ευάλωτο.

• Οι άνθρωποι τείνουν να ξεχνούν για κάποιον λόγο ότι και οι διάσημοι μπορεί να είναι ευάλωτοι – εξακολουθεί να είναι τρομακτικό για εσάς να μιλάτε για θέματα που σας ενδιαφέρουν;

Για να είμαι ειλικρινής, το βρίσκω κάπως εξαντλητικό… Αλλά αισθάνομαι επίσης ότι αν επιθυμώ βελτίωση, για παράδειγμα, στην ισότητα μεταξύ των δύο φύλων, τότε πρέπει να κάνω μια προσπάθεια και εκεί. Με τη γενιά μου, ήταν σημαντικό στη δεκαετία του ’90 οι γυναίκες να βγαίνουν έξω και να κάνουν πράγματα και να σταματήσουν να παραπονιούνται – αλλά αυτό ήταν μόνο επειδή η γενιά της μαμάς μου είχε κάνει πολλή δουλειά στο παρελθόν και εγώ απολάμβανα τους καρπούς.

• Η μητέρα σας ήταν επίσης ακτιβίστρια, σωστά;

Κι ο πατέρας μου επίσης! Ήταν ηγέτης συνδικάτων εδώ στην Ισλανδία για δεκαετίες και τώρα είναι μέλος μιας ριζοσπαστικής ομάδας που συντάσσει ένα νέο σύνταγμα για την Ισλανδία. Νομίζω ότι για πολύ καιρό μάλλον το παραγνώριζα, ένιωθα ότι ήταν πολύ προφανές. Αλλά στη συνέχεια, τα τελευταία 20 περίπου χρόνια, φρόντισα να αφιερώσω ένα μεγάλο μέρος του χρόνου μου προστατεύοντας τη φύση στην Ισλανδία. Νομίζω ότι κάθε φορά που η κοινωνία περνάει από μετασχηματισμό, γίνονται συζητήσεις για το τέλος του κόσμου, όπως όταν το Λονδίνο ήταν μαύρο από το κάρβουνο, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ένα μέλλον χωρίς αυτό. Όταν ανακάλυψαν το αποχετευτικό σύστημα στο Παρίσι, ήταν το ίδιο. Πρέπει λοιπόν να φανταστούμε ένα μέλλον όπου θα καθαρίζουμε τους ωκεανούς ή θα πηγαίνουμε πλήρως στην ηλιακή ή αιολική ενέργεια… Εάν εκατομμύρια άνθρωποι μπορούν να αλλάξουν από το iPhone 6 στο 7 σε διάστημα εβδομάδων — τότε μπορούμε να κάνουμε κι αυτό.

• Τι σας έκανε να συνειδητοποιήσετε τη δική σας ευθύνη σε αυτό το κίνημα;

Νομίζω ότι είναι ένα ενδιαφέρον συναίσθημα όταν μεγαλώνεις και συνειδητοποιείς ότι δεν υπάρχουν “αυτοί”, δεν υπάρχει κυβέρνηση ή πρεσβύτεροι, δεν υπάρχει κανένας τον οποίο μπορείς να δείξεις και να κατηγορήσεις. Στην πραγματικότητα πρέπει να γίνεις αυτό το άτομο και δεν είναι απαραίτητα κάτι κακό. Δεν νομίζω ότι είναι τυχαίο ότι τα άτομα της ηλικίας μου μιλούν συχνά για τις κοινωνικές ευθύνες. Τα τελευταία 10 χρόνια τώρα, αισθάνομαι επίσης πόσο σημαντικό είναι για τα νεαρά κορίτσια να εκφράζω τη γνώμη μου, δεν προσποιούμαι ότι είναι εύκολο, και το καταλαβαίνω, παρόλο που αυτό που λέω τώρα μπορεί να μου προκαλέσει προβλήματα… ετοιμάζω το έδαφος για την κόρη μου.

View this post on Instagram

A post shared by Björk (@bjork)

• Επομένως, είναι σημαντικό για εσάς να μιλάτε με κυριολεκτικούς τρόπους και όχι μόνο μέσω της μουσικής σας;

Αυτή είναι μια πολύ καλή ερώτηση, και θα μπορούσα να την απαντήσω με επτά διαφορετικούς τρόπους… Θα μπορούσα εύκολα να πω ότι δεν είναι σημαντικό! Μια άλλη απάντηση θα μπορούσε να είναι ότι ως performer καταλαβαίνω και εκτιμώ τη δύναμη της δυναμικής και της έκπληξης.

• Τι εννοείτε;

Αν εκφράζεσαι πάντα με τον ίδιο τρόπο σε όλη σου τη ζωή, μπορεί να χαθεί μέρος των δυνατοτήτων ή της δυναμικής σου. Πάντα μου άρεσε να τραγουδάω ήσυχα και μετά δυνατά, απολαμβάνω αυτή την technicolor αίσθηση που μου δίνει. Μου αρέσει η ποικιλία στις ταινίες, τη μουσική, το φαγητό, το σεξ, τα πάντα… Έτσι ίσως ο φεμινισμός πρέπει μερικές φορές να κρύβεται, όπως η φράση «η απόλαυση είναι όλη δική μου», ή με τη γενναιόδωρη αυτοθυσία των μητέρων… Αλλά ξαφνικά γράφω μια ωμή ανάρτηση στο #MeToo στο Facebook απλώς για να το αντικρούσω. Σαν ένα ρομαντικό τραγούδι χορωδίας και μια πανκ μελωδία αμέσως μετά.

• Ανησυχείτε ποτέ μήπως δεν ακούγεστε σε αυτές τις περιπτώσεις;

Γενικά ως μουσικός, νιώθω ότι ακούγομαι. Και σαν μουσικός, απολαμβάνω να με καταλαβαίνουν και να μην με καταλαβαίνουν. Και είμαι πρόθυμη να ζήσω με αυτό. Υποθέτω ότι η φύση της μουσικής που φτιάχνω δεν έχει να κάνει με τηναπόλυτη ολοκληρωτική ένταξη. Από την άλλη πλευρά, σίγουρα ένιωσα όταν εκφράστηκα για την παρενόχληση στο #MeToo ότι με γελοιοποίησαν αμέσως — ειδικά όταν το ανέφερα για πρώτη φορά πριν από 17 χρόνια. Οι γυναίκες πολλές φορές νιώθουν ότι δεν αξίζουν να τις πάρουν στα σοβαρά. Επιτέλους, υπάρχει μια δραματική αλλαγή στον αέρα τώρα!

• Είπατε κάποτε, «Αν ό,τι λέω βοηθάει τις γυναίκες, είμαι έτοιμος να συνεχίζω να το λέω». Είναι κάτι στο οποίο ακόμα πιστεύετε;

Νομίζω ότι υπάρχει ο χρόνος και ο τόπος γιατί υπάρχει μια διαφορετική ορμή τώρα. Νιώθω ότι το επόμενο καθήκον θα πρέπει να είναι οι άνδρες και πώς θα τους δημιουργήσουμε χώρο για να εκφράσουν τα συναισθήματά τους. Λαμβάνουν πολύ περίπλοκα μηνύματα: ότι δεν μπορούν να είναι συναισθηματικοί και στη συνέχεια ξαφνικά στήνονται στον τοίχο γιατί δεν είναι. Εμείς οι γυναίκες έχουμε ορίσει μια γλώσσα εδώ και δεκαετίες για να εκφραστούμε, και οι άντρες είναι πολύ πίσω από αυτή την άποψη.