Έρευνα: Οι μακρινές διαστημικές αποστολές “ζορίσουν” τον εγκέφαλο των αστροναυτών

Οι εγκέφαλοι των αστροναυτών που περνάνε μήνες στο διάστημα μετακινούνται προς τα πάνω μέσα στο κρανίο τους, λόγω της μειωμένης βαρύτητας (μικροβαρύτητας), μια αλλαγή που προς το παρόν δεν είναι σαφές πόσο σοβαρές επιπτώσεις μπορεί να έχει, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής την αναπληρώτρια καθηγήτρια ακτινολογίας Ντόνα Ρόμπερτς του Ιατρικού Πανεπιστημίου της Νότιας Καρολίνα, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό ιατρικό περιοδικό «The New England Journal of Medicine», μελέτησαν με σύγχρονες μαγνητικές απεικονιστικές τεχνικές (fMRI) τους εγκεφάλους 34 αστροναυτών.

Από αυτούς, οι 18 είχαν παραμείνει στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) για 165 μέρες κατά μέσο όρο, ενώ οι υπόλοιποι 16 είχαν παραμονή στο διάστημα για δύο μόνο εβδομάδες. Σε όλες τις περιπτώσεις ο εγκέφαλος των αστροναυτών μελετήθηκε πριν από κάθε αποστολή τους στο διάστημα, καθώς επίσης ξανά μία εβδομάδα αφότου είχαν επιστρέψει στη Γη.

Διαπιστώθηκε ότι ο εγκέφαλος όσων είχαν μείνει στο διάστημα επί μήνες εμφάνιζε μια κίνηση προς τα πάνω μέσα στο κρανίο, μειώνοντας έτσι την απόσταση ανάμεσα στην κορυφή του εγκεφάλου και στην εσωτερική επιφάνεια του κρανίου, κάτι που δεν συνέβαινε σε όσους είχαν παραμονή στο διάστημα μόνο μερικών ημερών. Παράλληλα, σε όσους είχαν μείνει πολύ στο διάστημα, ο εγκέφαλος -ιδίως ο μετωπιαίος φλοιός που ελέγχει ζωτικές νοητικές λειτουργίες- παρουσίαζε διάφορες δομικές αλλαγές.

Δεν είναι ξεκάθαρο πόσο γρήγορα ο εγκέφαλος μπορεί να επανέλθει στη φυσιολογική θέση του μέσα στο κρανίο μετά την επιστροφή σε συνθήκες γήινης βαρύτητας. Μια ανησυχία των γιατρών είναι ότι η ανοδική κίνηση του εγκεφάλου μπορεί να συμπιέσει τα νεύρα στο κρανίο, καθώς και μια ζωτική αρτηρία που απομακρύνει το αίμα από τον εγκέφαλο, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση της αρτηριακής πίεσης μέσα στο κεφάλι.