Υπό όρους η αξιοποίηση της γενετικής τροποποίησης

«Πορτοκαλί φως» στη γενετική τροποποίηση των ανθρώπινων εμβρύων έδωσε το συμβουλευτικό συμβούλιο της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ και της Εθνικής Ακαδημίας.

Η γενετική τροποποίηση μπορεέι να φανείι ιδιαίτερη χρήσιμη στην αφαίρεση ή αντικατάσταση ελαττωματικών γονιδίων με υγιή, προκειμένου να θεραπεύονται οι κληρονομικές ασθένειες όπως είναι η δρεπανοκυτταρική αναιμία ή η κυστική ίνωση.

Όμως, για να προχωρήσει η γενετική τροποποίηση επιβάλλεται να υπάρχουν δύο προϋποθέσεις: αφενός, οι τεχνικές γενετικής επεξεργασίας θα πρέπει να έχουν τελειοποιηθεί τόσο ώστε να μπορούν να εφαρμοστούν σε άνθρωπο και αφετέρου, να έχουν προηγουμένως τεθεί σε εφαρμογή μέσα από διεθνή συνεργασία με πολύ αυστηρά κριτήρια, ιατρικά πρωτόκολλα και το κατάλληλο ρυθμιστικό και εποπτικό πλαίσιο έπειτα από ευρύ δημόσιο διάλογο.

Αυτά είναι τα συμπεράσματα της πολυαναμενόμενης κοινής έκθεσης των Ακαδημιών Ιατρικής Επιστημών και Μηχανικής, η οποία ανάβει «πορτοκαλί φως» για την επιφυλακτική και υπό όρους αξιοποίηση των νέων γενετικών τεχνικών στους ανθρώπους. Ωστόσο, στη 261σέλιδη έκθεση διευκρινίζεται ότι οι νέες γενετικές τεχνικές δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για τη βελτίωση των γενετικών μας χαρακτηριστικών, όπως είναι η οξύνοια ή η σωματική ρώμη, καθώς κάτι τέτοιο θα παρέπεμπε στην ευγονική.

Παραμένει πληθώρα επιστημονικών, βιοηθικών και νομικών θεμάτων που πρέπει να ξεκαθαριστεί προτού ανάψει κανονικά το «πράσινο φως» για τη γενετική τροποποίηση των εμβρύων, εφόσον συντρέχουν σαφείς ιατρικοί λόγοι και μόνο για σοβαρές ασθένειες για τις οποίες δεν υπάρχει θεραπεία.

Προς το παρόν, επιτρέπεται η γενετική τροποποίηση του γενετικού υλικού των ωαρίων, των σπερματοζωαρίων και των εμβρύων μέχρι κάποιο χρονικό σημείο ανάπτυξής τους καθαρά για ερευνητικούς σκοπούς και προκειμένου να βελτιωθούν οι γενετικές τεχνικές. Πάντως, η νέα έκθεση αναμένεται να αποτελέσει ένα διεθνή οδικό χάρτη, καθώς η γενετική τροποποίηση των εμβρύων μπαίνει πλέον στη δημόσια ατζέντα και παύει να αποτελεί μία αόριστη πιθανότητα όπως επισημαίνεται στα περιοδικά Science και Nature.

«Μέχρι τώρα μιλούσαμε μόνο υποθετικά και οι περισσότεροι άνθρωποι υπέθεταν ότι ποτέ δεν θα κάναμε ένα τέτοιο βήμα. Τώρα, όμως, λέμε ότι αυτό είναι κάτι το επιτρεπτό εφόσον τηρούνται κάποια κριτήρια», δήλωσε χαρακτηριστικά η Αλτα Κάρο, καθηγήτρια Νομικής και Βιοηθικής στο πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν και αντιπρόεδρος της επιτροπής ειδικών που συνέταξε την έκθεση.

Από την άλλη πλευρά, ο καθηγητής Γενετικής Τζορτζ Τσερτς, του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, τόνισε ότι στην πράξη πιθανώς να αποδειχθεί δύσκολος ο διαχωρισμός ανάμεσα στη θεραπευτική εφαρμογή αυτών των τεχνικών και στη βελτίωση του εμβρύου. Για παράδειγμα, η σκόπιμη μείωση των επιπέδων χοληστερίνης ενός εμβρύου αποτελεί ευγονική ή παρέμβαση ιατρικού χαρακτήρα;

Μεγάλο μέρος της επιστημονικής κοινότητας εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του για τα συμπεράσματα της έκθεσης, ελπίζοντας σε μια ρητή απαγόρευση των γενετικών τροποποιήσεων, καθώς φοβούνται ότι κάτι τέτοιο ανοίγει τον ασκό του Αιόλου.