Σεισμός: Πώς οι διασώστες νικούν τον θάνατο – Το πρωτόκολλο, ο εξοπλισμός και η διάρκεια των ερευνών

Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους σε Τουρκία και Συρία από τον φονικό σεισμό των 7,8 ρίχτερ και τον δεύτερο των 7,5 ρίχτερ που ακολούθησε τη Δευτέρα. Ωστόσο χιλιάδες ακόμη έχουν ανασυρθεί σώοι από τα χαλάσματα. Ακόμη και ένα βρέφος λίγων ημερών ανασύρθηκε από τα συντρίμμια ζωντανό μαζί με τη μητέρα του, 90 ώρες μετά το χτύπημα του Εγκέλαδου. Ένας μικροσκοπικός μαχητής, που νίκησε χάρη και στις υπεράνθρωπες προσπάθειες των σωστικών συνεργείων τον θάνατο.

Οι επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης συνεχίζονται στην Τουρκία με τη συνδρομή ειδικών από όλον τον κόσμο, όπως είναι η ελληνική ΕΜΑΚ. Πώς όμως λειτουργούν τα σωστικά συνεργεία; Ποιο είναι το πρωτόκολλο που ακολουθούν οι διασώστες σε τέτοιες περιπτώσεις, στις οποίες ένας σεισμός έχει ισοπεδώσει μία τεράστια περιοχή, τα κτίρια και οι υποδομές που έχουν καταρρεύσει είναι χιλιάδες και οι μετασεισμοί συνεχείς;

Φτάνοντας στο σημείο της καταστροφής

Όταν οι διασώστες φτάνουν για πρώτη φορά στο σημείο ενός σεισμού, αξιολογούν ποια κτίρια που κατέρρευσαν είναι πιο πιθανό να περιέχουν παγιδευμένους ανθρώπους. Αυτό το κάνουν αναζητώντας «κενά» – χώρους κάτω από μεγάλα τσιμεντένια δοκάρια ή κλιμακοστάσια όπου μπορούν να βρεθούν επιζώντες, όπως εξηγεί σε εκτενές του ρεπορτάζ το BBC. To Reuters από την πλευρά του περιγράφει σε ένα εικονογραφημένο ρεπορτάζ όλη τη διαδικασία.

Πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη η πιθανότητα περαιτέρω κατάρρευσης ενός κτιρίου, όπως και άλλοι κίνδυνοι όπως διαρροές αερίου, πλημμύρες και επικίνδυνα αντικείμενα, όπως ο αμίαντος στις στέγες. Ενώ οι διασώστες προσπαθούν να προσεγγίσουν τους επιζώντες, οι εργαζόμενοι υποστήριξης παρακολουθούν τις κινήσεις του κτιρίου και ακούνε τους περίεργους ήχους. Τα κτίρια που έχουν καταρρεύσει ολοσχερώς είναι συνήθως τα τελευταία στα οποία γίνονται έρευνες, γιατί η πιθανότητα να βρεθούν επιζώντες είναι πολύ μικρή.

Το έργο των ομάδων διάσωσης συντονίζεται από μια υπηρεσία, συνήθως τα Ηνωμένα Έθνη (ΟΗΕ) και τη χώρα υποδοχής. Οι διασώστες είναι ειδικά εκπαιδευμένοι και εργάζονται σε ζευγάρια ή μεγαλύτερες ομάδες, ενώ συχνά συμμετέχουν και ντόπιοι εθελοντές. Οι τελευταίοι «σκάβουν» ακόμη και με τα χέρια τους μέσα στα συντρίμμια για να εντοπίσουν συνανθρώπους τους.

Τι εξοπλισμός απαιτείται

Για τη μετατόπιση των ερειπίων, οι ομάδες διάσωσης χρησιμοποιούν βαριά μηχανήματα – συμπεριλαμβανομένων των εκσκαφέων και των υδραυλικών γρύλων. Μεγάλες πλάκες από σκυρόδεμα στο εξωτερικό των κτιρίων μπορούν να τραβηχτούν στην άκρη από εκσκαφείς, επιτρέποντας στους διασώστες να βλέπουν τυχόν άτομα που έχουν παγιδευτεί μέσα.

Ειδικές κάμερες στο άκρο των εύκαμπτων πόλων είναι επίσης απολύτως αναγκαίες, αφού μπορούν να περάσει μέσα από κενά για να βοηθήσουν στον εντοπισμό των επιζώντων. Εξειδικευμένος ηχητικός εξοπλισμός μπορεί ακόμη να ανιχνεύσει τους πιο αμυδρούς θορύβους σε απόσταση λίγων μέτρων. Απαιτείται σιωπή στο χώρο, ενώ ένα μέλος της ομάδας διάσωσης χτυπά τρεις φορές και ελπίζει να ακούσει μια απάντηση.

Οι ανιχνευτές διοξειδίου του άνθρακα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εύρεση επιζώντων που δεν έχουν τις αισθήσεις τους. Λειτουργούν καλύτερα σε περιορισμένους χώρους όπου ανιχνεύουν τη μεγαλύτερη συγκέντρωση CO2 στον αέρα που εκπνέεται από εκείνους που ακόμα αναπνέουν.

Πολύτιμος και ο εξοπλισμός θερμικής απεικόνισης, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον εντοπισμό ατόμων που δεν βρίσκονται απευθείας στο οπτικό πεδίο του διασώστη, επειδή η θερμότητα του σώματός τους μπορεί να θερμάνει τα ερείπια γύρω τους.

Ο ρόλος ειδικά εκπαιδευμένων σκύλων

Χρησιμοποιώντας την όσφρησή τους, τα ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά μπορούν να βρουν σημάδια ζωής εκεί όπου οι διασώστες δεν μπορούν. Τα σκυλιά μπορούν επίσης να καλύπτουν μεγάλες περιοχές γρήγορα, επιταχύνοντας τη διαδικασία έρευνας και διάσωσης.

Πώς αποφασίζεται το τέλος των ερευνών

Η απόφαση αυτή συνήθως λαμβάνεται από την κεντρική κυβέρνηση της χώρας, σε συνεργασία με το διεθνές όργανο που συντονίζει τις επιχειρήσεις διάσωσης. Όπως αναφέρει το BBC πολύ συχνά οι επιχειρήσεις σταματούν περίπου 7 ημέρες μετά την καταστροφή – εφόσον όμως δεν έχουν εντοπιστεί καθόλου επιζώντες για μία ή δύο ημέρες. Κανείς δεν λαμβάνει την απόφαση να σταματήσει την προσπάθεια ελαφρά τη καρδία.

Έχουμε άλλωστε παραδείγματα από το παρελθόν, στα οποία άνθρωποι εντοπίστηκαν ζωντανοί αρκετές εβδομάδες μετά την καταστροφή. Το 2010 ένας άνδρας ανασύρθηκε ζωντανός από τα συντρίμμια στα οποία είχε μείνει παγιδευμένος επί 27 ημέρες, ύστερα από έναν σεισμό στην Αϊτή.  Το 2013 μία γυναίκα ανασύρθηκε ζωντανή από τα χαλάσματα κτιρίου στο Μπαγκλαντές, 17 ημέρες μετά την κατάρρευσή του.