Εξαφανίζονται τα παντοπωλεία: Από 6.394 μειώθηκαν σε 4.108

Πάνω από το 1/3 των μικρών παντοπωλείων και των μεμονωμένων καταστημάτων τροφίμων «χάθηκαν» την περίοδο 2010-2021, στοιχείο που έρχεται να επιβεβαιώσει την ολοένα και μεγαλύτερη κυριαρχία των σούπερ μάρκετ στο λιανεμπόριο τροφίμων, ακόμη και στην ελληνική αγορά, που, σε σύγκριση με τις ευρωπαϊκές, χαρακτηρίζεται από σχετικά χαμηλό βαθμό συγκέντρωσης. Καθοριστικό ρόλο, βεβαίως, στην εξέλιξη αυτή, στο να υπάρχουν δηλαδή 2.286 λιγότερα μικρά καταστήματα τροφίμων σε σύγκριση με έντεκα χρόνια πριν, διαδραμάτισε, πέρα από την ευρύτερη αλλαγή των καταναλωτικών συνηθειών, και η οικονομική κρίση, η οποία οδήγησε αρκετές μικρές επιχειρήσεις στο αναγκαστικό «λουκέτο». Την ίδια ώρα, βεβαίως, βρίσκεται τα τελευταία χρόνια σε εξέλιξη και ένα ακόμη φαινόμενο, η είσοδος των μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ και στη λεγόμενη μικρή λιανική, με την ανάπτυξη στην ουσία δικτύου μίνι μάρκετ με διευρυμένο ωράριο, δίκτυο που αναπτύσσεται κυρίως μέσω του συστήματος της δικαιόχρησης (franchising).

Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας ερευνών αγοράς IRI, αν και το 2010 τα μεμονωμένα καταστήματα τροφίμων ανέρχονταν σε 6.394, το 2021 ο αριθμός τους είχε πλέον μειωθεί σε 4.108, μείωση, δηλαδή, κατά 35,75%. Την ίδια ώρα, ο αριθμός των σούπερ μάρκετ έχει αυξηθεί και έτσι από 2.520 καταστήματα το 2010, το 2021 έφτασαν τα 2.700. Αξίζει, μάλιστα, να σημειωθεί ότι στα στοιχεία αυτά δεν περιλαμβάνεται ο αριθμός των καταστημάτων σούπερ μάρκετ που βρίσκονται στα νησιά και που έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, χάρη στη μεγάλη τουριστική ανάπτυξη. Εάν συνυπολογισθούν και τα καταστήματα των εκπτωτικών αλυσίδων, που στην ουσία πρόκειται, επίσης, για σούπερ μάρκετ (218 καταστήματα), τότε στην πραγματικότητα ο αριθμός των σούπερ μάρκετ πλησιάζει πλέον τις 3.000. Το γεγονός ότι το 2010 εμφανίζεται μεγάλος αριθμός εκπτωτικών καταστημάτων (515) σχετίζεται με τη δραστηριοποίηση τότε της αλυσίδας Aldi, καθώς και της Dia (σ.σ. soft discounter). Η Aldi αποχώρησε από την ελληνική αγορά το 2010, ενώ η Dia Hellas εξαγοράστηκε την ίδια χρονιά από την Carrefour – Μαρινόπουλος.

Σημαντική μείωση την περίοδο 2010-2021 κατέγραψε και ο αριθμός των καταστημάτων σελφ σέρβις (πρόκειται κυρίως για μίνι μάρκετ), καθώς από 6.778 το 2010, μειώθηκαν σε 5.434 το 2021, μείωση δηλαδή κατά 1.344 καταστήματα ή κατά περίπου 20%.

Το πόσο καταλυτικός ήταν ο ρόλος της δεκαετούς οικονομικής κρίσης φαίνεται από το γεγονός ότι η απότομη μείωση στον αριθμό των μεμονωμένων καταστημάτων τροφίμων αλλά και των μίνι μάρκετ κατεγράφη την περίοδο 2011-2013, με τα στοιχεία να δείχνουν μείωση του αριθμού των μεμονωμένων καταστημάτων τροφίμων κατά περίπου 600 σε ετήσια βάση, για να ακολουθήσει στη συνέχεια μια πιο ήπια υποχώρηση των εν λόγω σημείων πώλησης.

Παρά το γεγονός ότι οι αλυσίδες του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων ενισχύουν ολοένα και περισσότερο την παρουσία τους στο λιανεμπόριο τροφίμων, έχοντας ενσωματώσει στα καταστήματά τους κρεοπωλείο, ιχθυοπωλείο, μαναβική και βεβαίως και προϊόντα άρτου, φροντίζουν ειδικά στα μεγάλα σημεία πώλησης να αναπτύσσουν ακόμη περισσότερο τα τμήματα αυτά, ενώ πλέον επεκτείνονται και στην κατηγορία της εστίασης, διαθέτοντας ακόμη και σάλες φαγητού και όχι μόνο έτοιμα γεύματα για να τα παραλάβει κάποιος για κατανάλωση στο σπίτι.

Σημαντική, τέλος, είναι η υποχώρηση του αριθμού και των λεγόμενων καταστημάτων ευκολίας (convenience stores), από 12.262 το 2010 σε 7.550 το 2021. Η συγκεκριμένη, πάντως, κατηγορία καταστημάτων προσελκύει το ενδιαφέρον των μεγάλων αλυσίδων και πλέον, μπορεί να αριθμεί μικρότερο αριθμό καταστημάτων, αλλά τα σημεία πώλησης είναι πλέον σε μεγάλο βαθμό πιο σύγχρονα, με καλύτερη παροχή προϊόντων και υπηρεσιών.