Ο χρόνος δεν είναι με το μέρος μας για την συμφωνία όσο αναφορά το κλίμα: Ποια θέματα εκκρεμούν

«Ο χρόνος δεν είναι με το μέρος μας, ας συγκεντρωθούμε τώρα και ας φέρουμε αποτελέσματα μέχρι την Παρασκευή». Αυτή η δραματική έκκληση του προέδρου της φετινής διάσκεψης του ΟΗΕ για το κλίμα (COP27), Sameh Shoukry, συνοψίζει με τον καλύτερο τρόπο την κατάσταση που επικρατεί ενόψει της λήξης της διάσκεψης αύριο και την αδυναμία των κρατών μελών να συμφωνήσουν σε νέους στόχους για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Μέχρι την εκπνοή της COP27 απομένουν λίγες ώρες και οι αποκλίσεις στις προσδοκίες των μεγάλων και μικρών οικονομιών αναδεικνύονται στο προσχέδιο της συμφωνίας. «Το κείμενο χρειάζεται ακόμη τρομερή δουλειά», τόνισε στο Reuters ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος για το Ευρωπαϊκό Green Deal, Φρανς Τίμερμανς, προσθέτοντας ότι «θα συνεχίσουμε τις συζητήσεις και θα πούμε τις σκέψεις μας και θα ελπίσουμε ότι θα καταλήξουμε σε συμφωνία πριν τη λήξη της COP».

Το ακανθώδες ζήτημα

Φέτος, η COP27 εστίαζε σε τρία βασικά ζητήματα: τη μείωση των εκπομπών αέριων ρύπων, τη στήριξη των κρατών για την προετοιμασία και τη σύναψη κλιματικής συμφωνίας, καθώς και τη διασφάλιση τεχνικής στήριξης και χρηματοδότησης για αναπτυσσόμενες χώρες, προκειμένου να πραγματοποιήσουν τους περιβαλλοντικούς στόχους. Στο πλαίσιο αυτό συζητήθηκε η χρηματοδότηση για την ανάκαμψη των χωρών από κλιματικές καταστροφές, η δημιουργία παγκόσμιας αγοράς ανταλλαγής άνθρακα και περισσότερες δεσμεύσεις για μείωση της χρήσης του άνθρακα.

Το προσχέδιο της συμφωνίας δεν δίνει λύση σε κανένα από αυτά τα θέματα, ενώ το φλέγον ζήτημα της σύστασης ταμείου για «απώλειες και καταστροφές» (loss and damage) από την κλιματική αλλαγή βρίσκεται στο επίκεντρο των διαφωνιών. Οι αναπτυσσόμενες χώρες και όσες είναι ιδιαίτερα ευάλωτες ζητούν επί καιρό τη σύσταση ειδικού ταμείου, το οποίο θα παρέχει στήριξη για μεγάλες οικονομικές απώλειες και ανεπανόρθωτες ζημίες λόγω της κλιματικής αλλαγής. Πρόκειται για ένα από τα πιο σημαντικά αιτήματα, το οποίο όμως έχουν απορρίψει επανειλημμένως οι ανεπτυγμένες χώρες, φοβούμενες ότι θα σηκώνουν επ’ αόριστον το κλιμακούμενο κόστος της κλιματικής αλλαγής.

Η Ε.Ε. δεσμεύτηκε σήμερα μαζί με την Ολλανδία, τη Γερμανία, το Βέλγιο και άλλες χώρες να διοχετεύσει ένα συμβολικό ποσό, που βέβαια αγγίζει κλίμακα πολλών εκατομμυρίων, για την αντιστάθμιση του κλιματικού κόστους. Παρότι όσοι παρακολουθούν τις εξελίξεις και οι ιδιαίτερα ευάλωτες χώρες χαιρέτισαν την κίνηση, υποστήριξαν παράλληλα ότι οι εφάπαξ δωρεές δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την ανυπαρξία ενός ταμείου προς συνεχή στήριξη για τέτοιου είδους καταστροφές.

Διά στόματος του Τίμερμανς, η Ε.Ε. δήλωσε διατεθειμένη να διαπραγματευτεί τη σύσταση νέου ταμείου, αλλά δεν είναι έτοιμη να συμφωνήσει στο πλαίσιο της COP27. Ο ίδιος δήλωσε πως οι χώρες θα πρέπει πρώτα να εξερευνήσουν πώς τα υφιστάμενα χρηματοοικονομικά εργαλεία θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τις κλιματικές απώλειες και καταστροφές.

Ίδιος στόχος για τη θερμοκρασία

Σε ό,τι αφορά την θερμοκρασία, το προσχέδιο επαναλαμβάνει τον στόχο του 2021 για περιορισμό της ανόδου στον 1,5 βαθμό Κελσίου. Μάλιστα, την περασμένη εβδομάδα, ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για το Κλίμα, Τζον Κέρι, παρατήρησε ότι ορισμένες από τις σχεδόν 200 χώρες που συμμετέχουν στην COP27 αντιστέκονται στην υιοθέτηση του στόχου, ο οποίος κατά τους επιστήμονες είναι και το πλαφόν ώστε να μην καταστούν επικίνδυνες οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

«Εξακολουθούν να υπάρχουν κενά στα κείμενα», συμφώνησε εκπρόσωπος της προεδρίας της COP26 στη Βρετανία, η οποία φιλοξένησε τη διάσκεψη του 2021. «Οφείλουν να ενισχύσουν αυτό που είχαν συμφωνήσει προηγουμένως», προσέθεσε.