Δυσοίωνες οι προβλέψεις στη χώρα για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου

Ενισχυμένη θα είναι η αποστολή της Ελλάδας στην 27η παγκόσμια διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP27), με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος αναχωρεί την Κυριακή για το Σαρμ ελ Σέιχ της Αιγύπτου. Άλλωστε το ζήτημα της απανθρακοποίησης της χώρας αποτελεί προσωπικό στοίχημα του πρωθυπουργού, ο οποίος είχε θέσει ήδη από το 2019 ψηλά τον πήχη, προωθώντας την πρόωρη απολιγνιτοποίηση του ενεργειακού μείγματος της χώρας. Και παρότι, λόγω της ενεργειακής κρίσης η λιγνιτική ηλεκτροπαραγωγή παραμένει ως «κλειδί» για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας, το Μαξίμου επιμένει ότι το τέλος στο …κάρβουνο θα δοθεί το 2028.

Η Ελλάδα από τις πιο ευαίσθητες στην κλιματική αλλαγή

Σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα έχει κάθε λόγο να ανησυχεί και να επιθυμεί μια καλή συμφωνία στην φετινή παγκόσμια διάσκεψη για το κλίμα. Κι αυτό διότι η χώρα μας, όπως και η ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, περιλαμβάνονται στις πλέον ευαίσθητες στην κλιματική αλλαγή περιοχές του πλανήτη. Όλα τα κλιματικά μοντέλα δείχνουν ότι στην περιοχή μας, η μέση θερμοκρασία αναμένεται να αυξηθεί στο μέλλον σημαντικά περισσότερο από ότι η μέση θερμοκρασία του πλανήτη, οι καύσωνες θα αυξηθούν, οι βροχοπτώσεις θα περιοριστούν οδηγώντας σε ερημοποίηση περιοχές της χώρας, ενώ αντιθέτως η συχνότητα των καταστροφικών ραγδαίων βροχοπτώσεων θα αυξηθεί.

Μάλιστα, τα επικαιροποιημένα στοιχεία της έκθεσης της Τράπεζας της Ελλάδας (ΤτΕ) που αναλύει τις οικονομικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στη χώρα μας, καταδεικνύουν ότι εάν δεν υπάρξει καμία ενέργεια για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (ΑτΘ) σε παγκόσμιο επίπεδο εκτιμάται ότι έως το 2100 το συνολικό σωρευτικό κόστος για την Ελλάδα θα φτάσει τα 701 δισ. ευρώ.

Έως σήμερα _ συγκριτικά με την προβιομηχανική εποχή _ η μέση ετήσια θερμοκρασία έχει ήδη αυξηθεί στην Ελλάδα κατά περίπου 1.5 °C ενώ κατά τη θερινή περίοδο η αύξηση είναι ακόμα μεγαλύτερη και αγγίζει τους 2 °C. Η θέρμανση συνοδεύτηκε με αύξηση της συχνότητας, της διάρκειας και της έντασης των καυσώνων. Παράλληλα οι βροχοπτώσεις μειώθηκαν έως και 20% ιδίως στη Δυτική Ελλάδα και η ξηρασία εντάθηκε. Συνέπεια; Η αύξηση των ημερών με αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιάς.

Με βάση τις εκτιμήσεις των μοντέλων η κλιματική αλλαγή αναμένεται να συνεχιστεί κατά τις επόμενες δεκαετίες στην Ελλάδα. Θα είναι μάλιστα εντονότερη όσο λιγότερα μέτρα ληφθούν παγκοσμίως για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Τι δείχνουν τα κλιματικά μοντέλα

Με βάση τις εκτιμήσεις των κλιματικών μοντέλων που παρήχθησαν στα πλαίσια της επικαιροποίησης έκθεσης για τις Περιβαλλοντικές, Οικονομικές και Κοινωνικές Επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής στην Ελλάδα, της Επιτροπής Μελέτης Επιπτώσεων Κλιματικής Αλλαγής (ΕΜΕΚΑ) της Τράπεζας της Ελλάδος – έργο που συντονίζει ο Γενικός Γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών και εκπρόσωπος της Ελλάδας για την κλιματική αλλαγή στα διεθνή φόρα και διασκέψεις κ. Χρήστος Ζερεφός – καθώς και του έργου LIFE-IP Adapt In Greece (Boosting the implementation of adaptation policy across Greece), τις επόμενες δεκαετίες αναμένεται ότι:

• Έως τα μέσα του αιώνα η αύξηση στη μέση θερμοκρασία θα φτάσει τους 1,2°C έως και 2°C ανάλογα με το σενάριο εκπομπών, σε σχέση με την περίοδο αναφοράς 1971-2000 (1,2 °C στην περίπτωση που ακολουθηθούν δραστικά μέτρα για μείωση των εκπομπών CO2 και 2°C αν δεν πάρουμε μέτρα). Έως το τέλος του αιώνα, η αντίστοιχη αύξηση θα φτάσει περίπου τους 2 °C έως και 5 °C ανάλογα με το σενάριο εκπομπών.

• Θα αυξηθεί περεταίρω ο αριθμός των ημερών με καύσωνα στα πεδινά, κατά 5-10 μέρες αν ακολουθηθούν δραστικά μέτρα για μείωση των εκπομπών CO2 και κατά 10-15 ημέρες αν δεν ληφθούν μέτρα έως το 2050. Ό αντίστοιχος αριθμός θα αυξηθεί κατά 10 μέρες αν ακολουθηθούν δραστικά μέτρα για μείωση των εκπομπών CO2 έως και 30-50 μέρες αν δεν ληφθούν μέτρα έως το 2100.

• Η βροχόπτωση θα μειωθεί από 5% έως και 10% έως το 2050. Εντονότερη θα είναι η μείωση έως τα τέλη του αιώνα: 5% στην περίπτωση που πάρουμε δραστικά μέτρα για μείωση των εκπομπών και 25% αν δεν πάρουμε μέτρα. Η μείωση θα είναι ακόμα μεγαλύτερη στα νοτιότερα τμήματα της χώρας.

• Οι ημέρες βροχής θα είναι 8 έως 15 λιγότερες έως τα μέσα του αιώνα και από 10 έως και 25 λιγότερες έως τα τέλη του αιώνα.

• Η ξηρασία θα ενισχυθεί με συνέπεια το 40% της χώρας, ιδίως τα ανατολικά και νότια τμήματα να κινδυνεύουν έως το 2100 να ερημοποιηθούν στην περίπτωση που δεν ληφθούν παγκοσμίως μετρά για τον περιορισμό των θερμοκηπικών αερίων.

• Αν και οι βροχοπτώσεις θα μειωθούν, θα αυξηθεί η συχνότητα των ακραίων βροχοπτώσεων.

Η άνοδος της θερμοκρασίας, οι περιορισμένες βροχοπτώσεις και η συνεπαγόμενη ξηρασία θα οδηγήσουν σε αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιάς στο μέλλον. Ανάλογα με την εξέλιξη των εκπομπών αναμένονται από 10 έως και 20 περισσότερες ημέρες με αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιάς έως το 2050 και 15 έως και 50 περισσότερες ημέρες έως το 2010.

Όσο για την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, έως τα μέσα του αιώνα αναμένεται να ανέβει κατά 15 έως 20 εκατοστά και κατά 20 έως 80 εκατοστά έως τα τέλη του αιώνα. Η άνοδος αυτή θα έχει ως αποτέλεσμα την υφαλμύρωση των υπογείων υδάτων την κατάκλιση των παράκτιων περιοχών από τη θάλασσα καθώς και τη διάβρωση των ακτών.