Αδύνατος ο Ουσιαστικός Διάλογος με τα Σημερινά Δεδομένα

Oι ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν αποκτήσει επικίνδυνη τροχιά. Οι διερευνητικές επαφές έχουν παγώσει, ο διάλογος μεταξύ γενικών γραμματέων των υπουργείων εξωτερικών επίσης, ενώ το ίδιο ισχύει για τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Παρόλα αυτά, η πρόσφατη συνάντηση των υπουργών άμυνας Ελλάδας και Τουρκίας Νίκου Παναγιωτόπουλου και Χουλουσί Ακάρ, και κυρίως η σχεδόν σαραντάλεπτη διάρκειά της στο περιθώριο της συνάντησης των υπουργών άμυνας των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ, δείχνουν πως εξακολουθούν να υπάρχουν δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών. Το ίδιο προφανώς συμβαίνει και σε επίπεδο διπλωματίας, πίσω από κλειστές πόρτες. Η δυνατότητα της μίας πλευράς να επικοινωνεί με την άλλη, ιδίως υπό τις σημερινές δύσκολες συνθήκες, δημιουργεί ελπίδα πως τα πράγματα δε θα φτάσουν στα άκρα. Αρκεί, όμως, αυτή η ελπίδα; Και υπάρχει προοπτική εκτόνωσης της κρίσης; Η απάντηση είναι μάλλον αρνητική.

Εδώ και βδομάδες η Τουρκία απειλεί σχεδόν καθημερινά την Ελλάδα. Ακόμα και μετά τη συνάντηση Παναγιωτόπουλου-Ακάρ στο περιθώριο της συνόδου των υπουργών άμυνας του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, η εμπρηστική ρητορική δεν σταμάτησε από την πλευρά της Άγκυρας. Παράλληλα, υπάρχει το αρνητικό προηγούμενο της συνάντησης του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη λίγες μέρες μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Παρά το αρχικά καλό κλίμα λόγω των καινούριων γεωπολιτικών δεδομένων και της ανάγκης συνεργασίας των δύο χωρών για την αποφυγή ρήγματος εντός του ΝΑΤΟ, πολύ σύντομα η Τουρκία επανήλθε στη γνωστή ρητορική των απειλών.

Η ενδεχόμενη ενεργοποίηση του τουρκολιβυκού μνημονίου σε άγνωστο τμήμα των θαλασσίων ζωνών της Ανατολικής Μεσογείου, η παρεμπόδιση της λειτουργίας της επιχείρησης IRINI από την Τουρκία, η αμφισβήτηση της κυριαρχίας ορισμένων νησιών του Αιγαίου με πρόσχημα την στρατιωτικοποίησή τους από την Ελλάδα, και η χρησιμοποίηση του μεταναστευτικού ως τακτική υβριδικού πολέμου αποτελούν απλώς κάποιες πτυχές που αποτυπώνουν την πολυπλοκότητα της κατάστασης. Η έναρξη ενός ουσιαστικού ελληνοτουρκικού διάλογου – με στόχο την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας – αποτελεί μεν ελληνική επιδίωξη αλλά κάτι τέτοιο δε μπορεί να γίνει στην παρούσα φάση.  Αλλά ούτε η Τουρκία έχει πάρει την πρωτοβουλία να καλέσει την Ελλάδα στον επόμενο γύρο των διερευνητικών επαφών, αν και διεθνώς πιέζει για συζητήσεις, κατηγορώντας την Ελλάδα. Η διαχείριση της κατάστασης με τέτοιο τρόπο ώστε να μη συμβεί κάποιο «ατύχημα» στο Αιγαίο ή την Ανατολική Μεσόγειο είναι η ρεαλιστική προτεραιότητα.