Η Πελόζι στην Ταιβάν: Τα κλειδιά μιας έντασης

Εδώ και ελάχιστες ώρες, η Νάνσι Πελόζι βρίσκεται στην Ταιβάν, προκαλώντας τις έντονες αντιδράσεις της Κίνας, οι οποίες, με τη σειρά τους, δηλητηριάζουν τις ήδη τεταμένες σχέσεις μεταξύ των δύο ισχυροτέρων οικονομιών του κόσμου: των ΗΠΑ και τις Κίνα.

Η ένταση είναι εξαιρετικά υψηλή ανάμεσα σε Πεκίνο και Ουάσιγκτον, σε μια περίοδο που είναι ήδη φορτισμένη από τη συνεχιζόμενη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Οι καταβολές εντοπίζονται στα τέλη του κινεζικού εμφυλίου πολέμου το 1949, όταν το Πεκίνο διεκδίκησε την Ταιβάν ως μία από τις επαρχίες του. Η Κίνα θεωρεί την επίσκεψη της Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων ως μεγάλη πρόκληση, υποστηρίζοντας ουσιαστικά ότι θα αμφισβητήσει την κυριαρχία της στην Ταιβάν.

Η Ταιβάν έχει ειδικό καθεστώς αφού λειτουργεί ως πολιτικά ανεξάρτητο κράτος, με τη δική του κυβέρνηση και τη δική του σημαία. Το Πεκίνο υπερασπίζεται την αρχή «μία χώρα, δύο συστήματα». Με το τέλος του ενιαίου κόμματος το 1986 και μετά την άρση του στρατιωτικού νόμου τον επόμενο χρόνο, το νησί της Ταιβάν κινήθηκε προς πιο δημοκρατική κατεύθυνση. Οι σχέσεις μεταξύ Πεκίνου και Ταιβάν χαρακτηρίζονται από προσεγγίσεις, αλλά και από εντάσεις.

Το 2016, εξελέγη πρόεδρος η Τσάι Ινγκ Γουέν. Το κόμμα της, το Προοδευτικό Δημοκρατικό Κόμμα (PDP), απορρίπτει την αρχή της «μίας Κίνας» που διεκδικεί το Πεκίνο, το οποίο από την πλευρά του απειλεί και καιροφυλακτεί σταθερά να «επανενώσει» την Ταιβάν σε περίπτωση ανακήρυξης της ανεξαρτησίας της.

Τα 23 εκατομμύρια Ταιβανέζοι ζουν υπό τη διαρκή απειλή μιας εισβολής από την Κίνα, ο φόβος αυτός έχει αυξηθεί από την άνοδο στην εξουσία του προέδρου Σι Τζιπίνγκ, ο οποίος έχει θέσει την επανένωση ως προτεραιότητα.

Η Κίνα δεν παύει να διατυπώνει απειλές κατά της Ταιβάν. Ήδη, από την τις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας, η Κίνα είχε προειδοποιήσει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα φέρουν την «ευθύνη» για την επίσκεψη της Νάνσι Πελόζι στην Ταιβάν και ότι θα πρέπει να «πληρώσουν το ανάλογο τίμημα».

Για την Κίνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ένας διεθνής παράγοντας αποσταθεροποίησης στην περιοχή, αφού δεν δείχνει να αποδέχεται την αρχή της «μιας Κίνας».  Η Μαρία Ζαχάροβα, ας τη το αναγνωρίσουμε αυτό, ήταν εγκαίρως σαφής: «Η Ουάσιγκτον αποσταθεροποιεί τον κόσμο».

Απεναντίας, στην οπτική του ΚΚ Κίνας, η Ρωσία είναι ένας κρίσιμος σύμμαχος της Κίνας και με αυτήν συνεργάζεται στενά, με το Πεκίνο να ενισχύει οικονομικά τη Μόσχα, η οποία, με τη σειρά της, εφοδιάζει ενέργεια την Κίνα.

Ωστόσο, για την Ουάσιγκτον, η Νάνσι Πελόζι έχει κάθε δικαίωμα να επισκεφθεί την Ταιβάν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν υποστηρίζουν πως αναγνωρίζουν μια ενιαία κινεζική κυβέρνηση, αυτή του Πεκίνου, αν και συνεχίζουν να παρέχουν αποφασιστική υποστήριξη στην Ταϊπέι.

Εντούτοις, οι Αμερικανοί απέχουν ακόμη από να υποστηρίξουν ανοιχτά και επισήμως ότι θα υπερασπίζονταν στρατιωτικά το νησί σε περίπτωση εισβολής από την πανίσχυρη Κίνα.

Και εδώ φθάνουμε στο κατ’ εξοχήν επίδικο ζήτημα, που συνοψίζεται στο επίδικο ερώτημα αναφορικά με το εάν υπάρχει κίνδυνος ένοπλης σύγκρουσης.

Την περασμένη εβδομάδα, ο στρατός της Ταιβάν διεξήγαγε τις ετήσιες στρατιωτικές ασκήσεις του, οι οποίες περιελάμβαναν ακόμη και ψευδείς υποκλοπές κινεζικών επιθέσεων. Σε απάντηση, η Κίνα πραγματοποίησε στρατιωτική άσκηση στο στενό της Ταιβάν, που βρίσκεται κοντά στις κινεζικές ακτές, το περασμένο Σάββατο.

Οι πολιτικοί επιστήμονες – διεθνολόγοι, που είναι ειδικευμένοι στις ακανθώδεις σχέσεις ανάμεσα στην Ταιβάν και την Κίνα, υποστηρίζουν, όχι από τη συνήθη «επιστημονική μετριοπάθεια», ότι δεν συντρέχει σοβαρός κίνδυνος εκδήλωσης ενός στρατιωτικού πολέμου ανάμεσα στην Ταιβάν και την Κίνα. Επισημαίνουν, όμως, ότι αυτό που ήταν και είναι δυνατό είναι αυτό που, εν τινί μέτρω, ήδη συμβαίνει. Δεν πρέπει να θεωρείται αμελητέα η πιθανότητα η Κίνα να λάβει μια σειρά από στρατιωτικά, οικονομικά και διπλωματικά μέτρα, για να δείξει τη δύναμη και την αποφασιστικότητά της, καθώς και η περίπτωση να επέμβει δυναμικά το Πεκίνο σε περίπτωση αμερικανικής παρουσίας και παρέμβασης. Και την ώρα που γράφονται οι γραμμές ετούτες, το Πεκίνο δηλώνει αναφορικά με την επίσκεψη της Πελόζι στην Ταιβάν ότι «όσοι παίζουν με τη φωτιά θα χαθούν από αυτήν».