Λιανεμπόριο: Πληθωρισμός και ακρίβεια έφεραν αρνητική τάση σε μεγάλες κατηγορίες προϊόντων

Γλυκόπικρη ήταν η γεύση που άφησε το πρώτο εξάμηνο του 2022 σε λιανέμπορους και προμηθευτές, μιας και λόγω του αυξημένου κόστους λειτουργίας που μείωσε σημαντικά τα περιθώρια κέρδους και εξαιτίας της αύξησης των πωλήσεων σε αξία η οποία προήλθε αποκλειστικά από αυξημένες τιμές, καθώς η ζήτηση παρουσίασε αρνητική τάση για το σύνολο των μεγάλων κατηγοριών προϊόντων.

Με το κύμα ακρίβειας να συνεχίζεται, τις γεωπολιτικές εξελίξεις να εντείνονται και το διαθέσιμο εισόδημα του καταναλωτή να περιορίζεται, σε δύσκολη εξίσωση εξελίσσεται η επιστροφή στην κανονικότητα για το σύνολο της αγοράς μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022.

Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της εταιρείας μετρήσεων IRI Hellas, η αγορά του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων στο πρώτο εξάμηνο κινήθηκε στο σύνολό της θετικά σε αξία, 1% με 1,5%, σε σύγκριση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2021. Όπως αναφέρει στο ΑΠΕ ο Βαγγέλης Φώσκολος, Senior Consultant IRI Hellas «η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στις ανατιμήσεις καθώς αντίστοιχα οι όγκοι κινούνται αρνητικά, αλλά σε πιο ήπια επίπεδα από ότι θα περιμέναμε».

Παράλληλα, ο πληθωρισμός καλπάζει και κλιμακώνεται με αποτέλεσμα οι ανατιμήσεις στο πρώτο εξάμηνο να ξεπερνούν το 3% στα επώνυμα προϊόντα και το 4% στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Ο κ. Φώσκολος επισημαίνει ότι «αν συγκρίναμε τα ίδια προϊόντα που αγόρασε πέρυσι ο καταναλωτής με τις τιμές που έχουν εφέτος, η ανατίμηση είναι πολύ μεγαλύτερη στις προϊοντικές κατηγορίες. Ωστόσο, καθώς έχει αλλάξει το μείγμα πωλήσεων εφέτος στο καλάθι του καταναλωτή καθώς έχει στραφεί σε PL και σε φθηνότερα προϊόντα, η συνολική ανατίμηση που βλέπουμε είναι μικρότερη στο σύνολο των ταχέως κινούμενων καταναλωτικών αγαθών (FMCG)».

Αναφερόμενος στη δυναμική που παρουσιάζουν τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, ο κ. Φώσκολος τονίζει ότι από την αρχή του έτους μέχρι και τον Ιούνιο, τα PL προϊόντα «τρέχουν» με ρυθμό ανάπτυξης 9,1% και το μερίδιό τους σε αξία αγγίζει το 16%. Σύμφωνα με τον ίδιο η δυναμική που παρουσιάζουν τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας είναι πολύ μεγάλη το 2022, σε αντίθεση με την πτώση των τελευταίων ετών, συγκεντρώνοντας το ενδιαφέρον της ζήτησης από την πλευρά των καταναλωτών, ωστόσο το μερίδιό τους παραμένει συγκριτικά αρκετά χαμηλότερο από τις αγορές του εξωτερικού όπου είναι πολύ πιο ώριμη η αγορά των PL. Οι κύριες κατηγορίες με αύξηση των πωλήσεων ιδιωτικής ετικέτας εξακολουθούν να είναι τρόφιμα (όσπρια, ζυμαρικά κ.α) αλλά και τα προϊόντα οικιακής φροντίδας (χαρτί κουζίνας, καθαριστικά κ.α.).

Την ίδια στιγμή οι προωθητικές ενέργειες συνεχίζονται από την πλευρά των προμηθευτών ως ένα μέσο προσέλκυσης του ενδιαφέροντος των καταναλωτών. Ωστόσο, σύμφωνα με τον κ. Φώσκολο το ποσοστό των προϊόντων υπό προώθηση που αγοράζονται είναι μειωμένο. Συγκεκριμένα στην κατηγορία των τροφίμων το ποσοστό ανέρχεται σε 24,6% σε αξία, δηλαδή το ένα τέταρτο των πωλήσεων έχει γίνει υπό καθεστώς προώθησης.

Στα προϊόντα ομορφιάς και υγείας το ποσοστό ανέρχεται σε 32,5% και για τα προϊόντα φροντίδας σπιτιού ανέρχεται σε 23,3%. «Από τα στοιχεία που έχουμε διαθέσιμα προκύπτει ότι εφέτος οι προμηθευτές δεν μπόρεσαν να ακολουθήσουν στο σύνολό τους το ίδιο προωθητικό πλάνο σε σχέση με πέρυσι, λόγω πιεσμένων περιθωρίων κέρδους, με αποτέλεσμα το ποσοστό των υπό προώθηση προϊόντων να είναι μειωμένο σε σχέση με πέρυσι. Επίσης, το μειωμένο διαθέσιμο εισόδημα του καταναλωτή δεν του επέτρεψε να ”στοκάρει” αγοράζοντας επιπλέον προϊόντα από αυτά που είχε απολύτως ανάγκη» τονίζει ο κ. Φώσκολος.

Συγκρατημένη αισιοδοξία για το τελευταίο τρίμηνο

Παρά τις ενέσεις αισιοδοξίας από την πολύ καλή πορεία του τουρισμού που εκτιμάται ότι θα ενισχύσει περαιτέρω τις πωλήσεις, απαισιοδοξία επικρατεί τόσο για τον Σεπτέμβριο, λόγω της έναρξης της νέας σχολικής χρονιάς και των πρόσθετων υποχρεώσεων των καταναλωτών, όσο και για το τελευταίο τρίμηνο του έτους. «Περιμένουμε να δούμε πως το συγκεκριμένο τρίμηνο θα βαρύνει την πορεία όλου του έτους» αναφέρει ο κ. Φώσκολος και συμπληρώνει: «Αυτή τη στιγμή είναι δύσκολο να κάνουμε προβλέψεις και εκτιμήσεις για το κλείσιμο της χρονιά καθώς τα δεδομένα συνεχώς αλλάζουν. Το σίγουρο είναι ότι ο Ιούλιος και ο Αύγουστος κινούνται με ικανοποιητικούς ρυθμούς ανάπτυξης ενώ τον Σεπτέμβριο, ένα μήνα παραδοσιακά δύσκολο καθώς ξεκινούν τα σχολεία και τα έξοδα είναι αυξημένα για τα νοικοκυριά, ίσως αντιμετωπίσουμε μια απότομη πτώση στα μεγέθη της κατανάλωσης».

Καθώς σωρεύονται οι μήνες συνεχόμενου πληθωρισμού και αυξανόμενου κόστους διαβίωσης (ενέργεια, θέρμανση κλπ), δύο είναι τα βασικά ερωτήματα που θα διαμορφώσουν την καταναλωτική συμπεριφορά και επακόλουθα την ζήτηση, σύμφωνα με τον κ. Φώσκολο: Έχουν την διάθεση οι καταναλωτές να δαπανήσουν; Έχουν πλέον την δυνατότητα (διαθέσιμο εισόδημα) να διατηρήσουν τις δαπάνες στο ίδιο επίπεδο;

Έρευνα της ΕΥ Ελλάδος που διεξήχθη, με τη συνεργασία της MRB, σε δείγμα 500 Ελλήνων καταναλωτών, μεταξύ 28 Απριλίου και 5 Μαΐου 2022 έδειξε ότι επτά στους δέκα (70%) δηλώνουν ότι ξοδεύουν λιγότερα χρήματα σε προϊόντα που δεν είναι πρώτης ανάγκης ενώ η τιμή αναδεικνύεται, με διαφορά, ως το σημαντικότερο αγοραστικό κριτήριο, τόσο σήμερα (78%), όσο και για την επόμενη τριετία (78%). Δύο στους τρεις (67%) σκοπεύουν να πραγματοποιήσουν αγορές την επόμενη φορά που θα λάβει χώρα ένα μεγάλο αγοραστικό / εκπτωτικό γεγονός, και περισσότεροι από οκτώ στους δέκα καταναλωτές (83%) από αυτούς αναβάλλουν κάποιες από τις αγορές τους μέχρι τότε. Ποσοστό 56% έχουν αλλάξει τις μάρκες που αγοράζουν, είτε για να μειώσουν τα έξοδά τους, ή για να στραφούν σε προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, ή για να υποστηρίξουν τοπικά καταστήματα. Την ίδια στιγμή, πάνω από τους μισούς (57%) τοποθετούνται θετικά απέναντι στις διαδικτυακές αγορές.

Ο Retail Analyst, Κωνσταντίνος Μαχαίρας μιλώντας στο ΑΠΕ επισημαίνει: «μέχρι πρότινος λέγαμε ότι στα τέλη του 2023 θα βλέπαμε μια ομαλότητα, όμως με όσα συμβαίνουν γεωπολιτικά αλλά και ενεργειακά στην Ευρώπη, δεν φαίνεται ότι θα υπάρξει μια επιστροφή στην κανονικότητα μέχρι το 2025». Εστιάζοντας στην πορεία του τελευταίου τριμήνου του έτους ο κ. Μαχαίρας είναι απαισιόδοξος, καθώς όπως λέει, «προμηθευτές και λιανέμποροι βρίσκονται σε ένα κυκεώνα αναπροσαρμογών που συμπιέζει την κερδοφορία τους. Στο πλαίσιο αυτό, αναπροσαρμόζουν τα επιχειρηματικά και τα επενδυτικά τους πλάνα».

Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά στο οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων ο κ. Μαχαίρας βλέπει μια «εγκράτεια» από πλευράς επενδύσεων καθώς οι συνθήκες είναι πολύ δύσκολες. «Οι πωλήσεις των αλυσίδων μειώνονται, η κερδοφορία πιέζεται και τα πλάνα επενδύσεων αναπροσαρμόζονται» προσθέτει και συνεχίζει: «αυτή τη στιγμή το πρόβλημα στην ελληνική αγορά σούπερ μάρκετ δεν είναι η διεύρυνση του δικτύου καταστημάτων. Αναγκαία είναι η βελτίωση της ψηφιακής παραγωγικότητας και αποτελεσματικότητας των καταστημάτων τους».

Ο κ. Μαχαίρας, μιλώντας στο ΑΠΕ εκφράζει την εκτίμησή του ότι θα υπάρξει περαιτέρω συγκέντρωση στον κλάδο, ο οποίος είναι υγιής και επωφελής για τον καταναλωτή, αλλά θα αργήσει. «Η αγορά μιας αλυσίδας πρέπει να προσφέρει στον λιανέμπορο αξία. Στο πλαίσιο αυτό θα αργήσουμε να δούμε συγκεντρώσεις στον κλάδο. Θα υπάρξουν όμως διεισδύσεις στο ηλεκτρονικό εμπόριο με τελείως διαφορετικό χαρακτήρα, από ότι είχαμε μέχρι σήμερα ενώ πιθανότατα μέσα στο 2023 να δούμε και ξένους παίκτες να μπαίνουν στον χώρο ταράζοντας τα νερά του λιανεμπορίου».