Με το άρωμα της φιλελεύθερης διαβούλευσης και μεταρρύθμισης

Η προσεκτική παρακολούθηση της σημερινής απεύθυνσης προς τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας της χώρας και η ανάγνωση της επιστολής της Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων επιτρέπει την εξαγωγή ορισμένων πρώτων θεμελιακών παρατηρήσεων. Τονίζω ιδιαίτερα τον αρχικό/θεμελιακό χαρακτήρα των παρατηρήσεων αυτών, καθότι το ζήτημα της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης στα ελληνικά ΑΕΙ είναι πολύπλευρο και δεν μπορεί να εξαντληθεί στο πλαίσιο ενός κειμένου. Οι παρατηρήσεις, όμως, οι οποίες ακολουθούν συγκλίνουν στη φιλελεύθερη φυσιογνωμία της σχετικής διαβούλευσης και της προωθούμενης μεταρρύθμισης από τη Νίκη Κεραμέως στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Πρώτον, ο νόμος-πλαίσιο επιχειρεί αναβαθμίζει την ποιότητα των παρεχόμενων προγραμμάτων σπουδών σε συνθήκες οικονομικού φιλελευθερισμού.Οι ρυθμίσεις του νόμου-πλαισίου κινούνται προς την κατεύθυνση της επικαιροποίησης/εκσυγχρονισμού των προπτυχιακών, μεταπτυχιακών και διδακτορικών προγραμμάτων σπουδών.

Ειδικότερα, προτείνεται, ανάμεσα σε άλλα, η θεσμοθέτηση για  διεπιστημονικά κοινά προπτυχιακά μεταξύ πανεπιστημιακών Τμημάτων του ίδιου ή άλλων ΑΕΙ, εντός και εκτός Ελλάδας. Προτείνονται, στην ίδια φιλελύθερη οπτική, η δυνατότητα επιλογής μαθημάτων άλλων Τμημάτων, της ίδιας ή άλλης Σχολής εντός του ίδιου ΑΕΙ, κατά τις προπτυχιακές σπουδές, η δυνατότητα οργάνωσης περισσοτέρων του ενός προπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών ανά Τμήμα, εφόσον επαρκούν το ανθρώπινο δυναμικό και οι υποδομές για τη λειτουργία τους.

Τρίτον, θεσμοθετείται το  «Ελληνικό Erasmus», δηλαδή η εσωτερική κινητικότητα φοιτητών μεταξύ Ελληνικών ΑΕΙ. 

Τέταρτον, αν δεν παρερμηνεύω τα κείμενα, θεσμοθετούνται επαγγελματικά μεταπτυχιακά, μετά από τη σύναψη σχετικού συμφώνου συνεργασίας με ιδιωτικούς φορείς, στα οποία θα μπορούν να διδάσκουν και εμπειρογνώμονες από την αγορά εργασίας.

Στο ίδιο εκσυγχρονιστικό πλαίσιο εντάσσονται και τα βιομηχανικά διδακτορικά. Ο όρος ηχεί, στα δικά μου ώτα τουλάχιστον, δύσηχος, καθόσον οι συνθήκες εργασίας του υποψηφίου διδάκτορα δεν συνάδουν, συνειρμικά, με τη συνθήκη της βιομηχανικού τύπου εργασίας. Το ουσιώδες όμως είναι ότι μια εταιρεία, που παράγει ανεμογεννήτριες και αναζητά έναν νέο τρόπο διαχείρισης των αποβλήτων της, μπορεί να συμπράξει με ένα ΑΕΙ και έναν υποψήφιο διδάκτορα προκειμένου να πραγματοποιήσει έρευνα πάνω σε αυτό το αντικείμενο.

Δεν είναι αυθαίρετο να υποστηριχθεί ότι το υφιστάμενο πλαίσιο δεν ενθαρρύνει δυνατότητες συνεργασίας φορέων της βιομηχανίας με τα Πανεπιστήμια. Πλέον, θεσμοθετείται η δυνατότητα εκπόνησης διδακτορικών διατριβών, που αποτελούν γέφυρα διασυνδέσεως μεταξύ του Πανεπιστημίου και της βιομηχανίας, της έρευνας και της παραγωγικής διαδικασίας. Έτσι, εκπονούνται βιομηχανικά διδακτορικά στο πλαίσιο τριμερούς σύμβασης ανάμεσα σε υποψήφιους διδάκτορες, πανεπιστημιακά ιδρύματα και επιχειρήσεις.

Καταληκτικά, το ζήτημα της μεταρρύθμισης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι ευρύ. Είναι αδύνατον να εξαντληθεί σε ένα κείμενο, όπως είναι το παρόν. Αυτό όμως που μπορεί να υποστηριχθεί βάσιμα είναι ότι η εν γένει αίσθηση που αφήνουν τα σχετικά κείμενα στον αναγνώστη είναι μια αίσθηση φιλελεύθερης μεταρρύθμισης, που επιζητεί, ως τέτοια, τη διαβούλευσή της. Θα επανέλθουμε.

Ο Δρ. Μανώλης Σταυρουλάκης διδάσκει Πολιτική Επιστήμη στο Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης.